A geographical analysis of prisoners imprisoned for theft, looting and fraud crimes in Turkey in the period 1990-2020

Yıl 2023, Cilt: 26 Sayı: 50, 435 - 456, 31.12.2023

Hüseyin Şahbaz

https://doi.org/10.31795/baunsobed.1303379

Öz

In this study, it was aimed to examine geographically the prisoners who were imprisoned for theft, looting and fraud in Turkey between 1990-2020. A multiple linear regression analysis was also conducted in the study, which used quantitative and qualitative research methods. During the specified period, 708,982 people were imprisoned in Turkey for the aforementioned crimes. Accordingly, 20.1% of those imprisoned in Turkey during the 31-year period are those convicted of the crimes stated. Especially after 2011, an increase is observed in the rate of those imprisoned for the crimes stated. As a matter of fact, the annual average of those who were imprisoned for the crimes mentioned in the 9-year period after 2011 (46,972) is almost as much as the population of the Faroe Islands in 2021. In the specified period, 95.38% of the convicts imprisoned for the aforementioned crimes were men and 4.62% were women. In addition, a regression analysis questioning the relationship between the rate of those who were imprisoned for the crimes stated in the study and three independent variables (unemployment rates by province, the ratio of the population of the province to the population of the country, the proportion of people registered in another province’s population) was also included. According to the multiple regression analysis, a highly statistically significant relationship was found between the proportion of those registered in the population of another province and those who were imprisoned for the specified crimes. Accordingly, it is possible to say that the more the rate of those who are registered to the population of other provinces increases, the more the rate of those who are imprisoned for the crimes stated increases. This shows that theft, plunder and fraud crimes are most easily committed in cosmopolitan provinces.

Anahtar Kelimeler

Theft, Looting, Fraud, Geography of Crime, Turkey

1990-2020 döneminde Türkiye’de hırsızlık, yağma ve dolandırıcılık suçlarından hapse giren mahkûmların coğrafi analizi

Öz

Bu çalışmada 1990-2020 döneminde Türkiye’de hırsızlık, yağma ve dolandırıcılık suçlarından hapse giren mahkûmların coğrafi açıdan incelenmesi amaçlanmıştır. Nicel ve nitel araştırma yöntemleri kullanılan çalışmada çoklu bir doğrusal regresyon analizi de yapılmıştır. Belirtilen dönemde Türkiye’de sözü edilen suçlar sebebiyle 708.982 kişi hapse girmiştir. Buna göre 31 yıllık süreçte Türkiye’de hapse girenlerin %20,1’ini belirtilen suçlar sebebiyle mahkûm olanlar oluşturmaktadır. Özellikle 2011 yılı sonrasında belirtilen suçlardan hapse girenlerin oranında bir artış gözlemlenmektedir. Nitekim 2011’den sonraki 9 yıllık süreçte sözü edilen suçlar sebebiyle hapse girenlerin senelik ortalaması (46.972) neredeyse 2021 yılındaki Faroe Adaları’nın nüfusu kadardır. Belirtilen dönemde söz konusu suçlardan hapse giren hükümlülerin %95,38’i erkeklerden, %4,62’si ise kadınlardan oluşmuştur. Ayrıca çalışmada belirtilen suçlardan hapse girenlerin oranı ile üç tane bağımsız değişken (işsizlik oranı, il nüfuslarının ülke nüfusuna oranı, 2020 yılı itibarıyla ikamet edilen ile göre başka il nüfusuna kayıtlı olanların oranı) arasındaki ilişkiyi sorgulayan bir regresyon analizine de yer verilmiştir. Yapılan çoklu regresyon analizine göre başka il nüfusuna kayıtlı olanların oranı ile belirtilen suçlardan hapse girenler arasında çok yüksek düzeyde istatistiki açıdan anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Buna göre il nüfusu içinde ne kadar başka il nüfusuna kayıtlı olanların oranı yükselirse o kadar belirtilen suçlardan hapse girenlerin oranının arttığını söylemek mümkündür. Bu da hırsızlık, yağma ve dolandırıcılık suçlarının en kolay kozmopolit illerde işlendiğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Hırsızlık, Yağma, Dolandırıcılık, Suç Coğrafyası, Türkiye

Kaynakça

• Acar, S., Bilen Kazancık, L., Meydan, M. C. ve, Işık, M. (2019). İllerin ve bölgelerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması araştırması SEGE-2017. Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü.
• Alacakaptan, U. (1975). Suçun unsurları. Sevinç Matbaası.
• Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Adalet MYO. (t.y.). Genel Hukuk-1 Dersleri. 19 Ekim 2022 tarihinde https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/49483/mod_resource/content/1/%C4%B0GHP%20genel%20hukuk%201-12.pdf ağ adresinden erişildi.
• Arslan, M. (2011). Geçmişten günümüze Denizli folkloru. Yapı Kredi Yayınları.
• Aydın, D. (2021). Dolandırıcılık suçu. Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 11(2), 649-705. https://doi.org/10.32957/hacettepehdf.979085
• Başaran, E. (2022). Türkiye’de suç coğrafyası araştırmaları: Bir literatür değerlendirmesi. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(42), 625-667. https://doi.org/10.21550/sosbilder.993725
• Bennett, S., Farrington, D. P. ve Huesmann, L. R. (2005). Explaining gender differences in crime and violence: The importance of social cognitive skills. Aggression and Violent Behavior, 10, 263-288.
• Bilge, Y. (1996). Hırsızlık fiillerinde cezai sorumluluk. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 45(1-4),153-159.
• Burkay, S. (2008). Suç teorileri ve suç olgusu: Antalya örneği. [Yüksek lisans tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
• Ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazı hakkında kanun. (2004). T.C. Resmî Gazete (25.685, 29 Aralık 2004).
• Demiröz, F. (2003). Ailede krizler ve sosyal hizmet. Toplum ve Sosyal Hizmet, 14(1), 85-98.
• DİE. (1991). 1990 genel nüfus sayımı idari bölünüş. DİE Matbaası.
• DİE. (1998). 1997 genel nüfus tespiti il ve ilçelerin şehir ve köy nüfusları kesin sonuçları. DİE Matbaası.
• DİE. (2001). 2000 genel nüfus sayımı nüfusun sosyal ve ekonomik nitelikleri. DİE Matbaası.
• Dündar, Ö. ve Kesbiç, C. Y. (2019). Türkiye’de malvarlığına karşı işlenen suçların mekânsal bağımlılığı. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 171-188. https://doi.org/10.18037/ausbd.566788
• Gökburun, İ. (2019). Ekonomik gelişmişliğin göçler üzerindeki etkisi: Denizli örneği. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 2(3), 564-582. https://doi.org/10.33712/mana.658852
• Göktürk, N. (2012). Ceza hukukunun işlevi, kaynakları ve temel ilkeleri. İ. Özgenç ve İ. Üzülmez (Ed.), Ceza Hukukuna Giriş içinde (ss. 2-17) Anadolu Üniversitesi.
• Günal, V. ve Şahinalp, M. S. (2009). Şanlıurfa şehrindeki hırsızlık suçlarının mekânsal analizi. Polis Bilimleri Dergisi, 11(1), 99-148.
• Hafızoğulları, Z. ve Kurşun, G. (2007). Türk Ceza Hukuku’nda örgütlü suçluluk. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 20(71), 25-80.
• International Energy Agency. (2021). Turkey 2021 energy policy review. 19 Ekim 2022 tarihinde https://iea.blob.core.windows.net/assets/cc499a7b-b72a-466c-88de-d792a9daff44/Turkey_2021_Energy_Policy_Review.pdf ağ adresinden erişildi.
• İçli, T. G. (2007). Kriminoloji. Seçkin Yayınevi.
• İŞKUR. (2018). İşsizlik Ödeneği. 20 Temmuz 2023 tarihinde https://www.iskur.gov.tr/is-arayan/issizlik-sigortasi/issizlik-odenegi/ ağ adresinden erişildi.
• İŞKUR. İstatistikler. 11 Aralık 2022 tarihinde https://www.iskur.gov.tr/kurumsal-bilgi/istatistikler/ ağ adresinden erişildi.
• Karakaş, E. (2006). Elazığ şehrinde suçların dağılışı ve özellikleri. Doğu Coğrafya Dergisi, 11(15), 83-112.
• Karakaş, E. (2009). Suç coğrafyası çalışmalarında veri kaynakları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 25-41.
• Karakaş, E., Arslan, H. ve, Karadoğan, S. (2003). Suç araştırmalarında CBS sistemiyle oluşturulan haritaların önemi. 1. Polis Bilişim Sempozyumu Bildirileri içinde (ss. 358-362), Emniyet Genel Müdürlüğü Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı Yayınları.
• Koca, M. (2002). Hırsızlığın bir işleniş şekli olarak kapkaççılık. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, VI, 167-196.
• Koç, O. (2019). 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda hırsızlık suçu. [Yüksek lisans tezi]. Çankaya Üniversitesi.
• Kohn, C. (2006). Conceptualization and treatment of kleptomania behaviors using cognitive and behavioral strategies. International Journal of Behavioral Consultation and Therapy, 2(4), 553- 559.
• Küçükay, A. (2019). Suç önleme stratejileri ve güvenlik politikalarına psikolojik bir bakış. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 11(38), 343-392.
• Oliveira, M. (2021). More crime in cities? on the scaling laws of crime and the inadequacy of per capita rankings-a cross-country study. Crime Science, 10(27), 1-13. https://doi.org/10.1186/s40163-021-00155-8
• Orhan, U. (2021). Cezaları ağırlaştırmak caydırıcılığı artırır mı?. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 34(156), 63-86.
• Rankin, B. H., Aytaç, I. A. ve Kavaklı-Birdal, N.B. (2013). 2008 ekonomik krizinin olası etkileri ve Türkiye’de kentlerde evli çiftlerin yaşadığı hanelerde kullanılan baş etme yöntemleri. ODTÜ Gelişme Dergisi, 40, 317-338.
• Sargın, S. ve Temurçin, K. (2011). Türkiye’nin suç coğrafyası. Polis Akademisi Yayınları.
• Südaş, İ. ve Mutluer, M. (2013). Beşeri ve ekonomik özellikleri açısından İzmir. E. Öner (Ed.), Prof. Dr. Asaf Koçman’a Armağan Kitabı içinde (ss. 1-19) Ege Üniversitesi Yayınları.
• Tavşancıl, E. (t.y.). Temel İstatistik Regresyon I. 29 Kasım 2022 tarihinde https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/169660/mod_resource/content/0/9_REGRESYON.pdf ağ adresinden erişildi.
• The World Bank. (2022). Population 2021. 3 Kasım 2022 tarihinde https://databankfiles.worldbank.org/data/download/POP.pdf ağ adresinden erişildi.
• Topaloğlu, G. S. (2007). Suç oluşumuna kentleşme ve iç göçün etkilerinin analizi: Ankara örneği. [Yüksek lisans tezi]. Kara Harp Okulu Komutanlığı.
• TÜİK. ADNKS sonuçları. 3 Ekim 2022 tarihinde https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr ağ adresinden erişildi.
• TÜİK. Ceza İnfaz Kurumuna giren hükümlü istatistikleri veri tabanı. 1 Ekim 2022 tarihinde https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr ağ adresinden erişildi.
• Türk Ceza Kanunu. (2004). TC Resmî Gazete (25611, 26 Eylül 2004).
• Uzun, A. ve Aliağaoğlu, A. (2009). Tokat şehrinde mala karşı suçlar. The Journal of International Social Research, 2(8), 430-444.
• Ünal, Ç. (2020). İzmir’in göç analizi. Doğu Coğrafya Dergisi, 25(43), 195-208.
• Üzülmez, İ. (2012). Yaptırım teorisi. İ. Özgenç ve İ. Üzülmez (Ed.), Ceza Hukukuna Giriş içinde (ss. 89-105) Anadolu Üniversitesi.
• Yale University. (t.y.). Multiple linear regression. 21 Aralık 2022 tarihinde http://www.stat.yale.edu/Courses/1997-98/101/linmult.htm ağ adresinden erişildi.
• Yaman, Ö. M. ve Acar, B. (2016). Disiplinler arası suç ve suçluluk çalışmaları (1923-2015) Bibliyografik bir değerlendirme. Bir Yayıncılık.
• Yılmaz, A. ve Ergün, S. G. (2006). Türkiye’de Şehir Asayiş Suçları: Dağılış ve Başlıca Özellikleri. Milli Eğitim Dergisi, 34(170), 230-249.
• Yumak, S. (2021). Ceza hukuku bilimleri kavramına genel bir bakış. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 12(1), 394-411. https://doi.org/10.21492/inuhfd.773600