Ekonomi okuryazarlığının tüketici karar verme tarzlarına etkisi: Balıkesir'de bir uygulama

Yıl 2024, Cilt: 27 Sayı: 51, 57 - 72, 28.06.2024

Bülent Bayraktar , Cansel Erkal

https://doi.org/10.31795/baunsobed.1317444

Öz

Bu araştırma bireylerin ekonomi okuryazarlık düzeylerinin tüketici karar verme tarzlarına etkisini ölçmek amacı ile yapılmıştır. Ayrıca çalışmada katılımcıların ekonomi eğitimi alıp almama durumuna göre tüketici karar verme tarzlarında farklılık olup olmadığı incelenmektedir. Araştırmanın örneklemini Balıkesir ilinde ikamet eden 426 katılımcı oluşmaktadır. Yapılan çalışma sonucunda ekonomi okuryazarlığının tüketici karar verme tarzlarına etkisinin anlamlı olduğu tespit edilmiştir (R=0,325 R2=0,105 F=49,999 p<0,01). Katılımcıların ekonomi eğitimi alıp almama durumlarına göre ekonomi okuryazarlık düzeyleri farklılık göstermektedir (F=14,510 p<0,05). Katılımcıların ekonomi eğitimi alıp almama durumlarına göre tüketici karar verme tarzları farklılık göstermektedir (F=3,914 p<0,05).

Anahtar Kelimeler

ekonomi okuryazarlığı, ekonomi eğitimi, tüketici karar verme tarzları

The effect of economic literacy on consumer decision making styles: a research in Balıkesir

Öz

This research was conducted to measure the effect of individuals' economic literacy levels on consumer decision-making styles. In addition, the study examines whether there is a difference in consumer decision-making styles according to whether the participants have received economics education or not. The sample of the research consists of 426 participants residing in Balıkesir. As a result of the study, it has been determined that the effect of economic literacy on consumer decision-making styles is significant (R=0.325 R2=0.105 F=49.999 p<0.01). The economic literacy levels of the participants differ depending on whether they have received economics education or not. (F=14,510 p<0.05). Consumer decision-making styles differ depending on whether the participants received economics education or not (F=3.914 p<0.05).

Anahtar Kelimeler

economic literacy, consumer decision making style, economic education

Kaynakça

• Akturan, U. (2015). Modern tüketimin tarihçesi: püritenlikten dijital çağa tüketimin ideolojisi, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 52(610), 35-45.
• Akhan, N. E. (2013). Adım adım ekonomi okuryazarlığı: sosyal bilgiler dersleri için alternatif yollar. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 1-36.
• Barış, S. ve Şeker, H. (2017). Ekonomi okuryazarlığı: Amasya Üniversitesi’nde bir araştırma. Finans Politik Ve Ekonomik Yorumlar, (624), 79-93.
• Bayazıt, N. G. ve Uçan, Y. (2019). Kaba küme yaklaşımıyla tüketici davranışlarının öngörülmesi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 41(1), 51-64.
• Budiwati, N., Geminastiti, K., Nuriansyah, F. ve Dwi, N. (2020). Economic literacy and economic desicions, Jurnal Pedidikan Ilmu Sosial, 29, 85-96.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Akademik Yayıncılık.
• Dilek, S., Kesgingöz, H. ve Nergiz, E. (2019). Ekonomi okuryazarlığının girişimcilik niyeti üzerine etkisi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 54(1), 89-107.
• Dilek, S., Küçük, O. ve Eleren, A. (2016). Kastamonu üniversitesi öğrencilerinin ekonomi okuryazarlığı. Itobiad: Journal of the Human & Social Science Researches, 5(7), 1867-1878.
• Dursun, İ., Alnıaçık, Ü. ve Kabadayı, E. T. (2013). Tüketici karar verme tarzları ölçeği: yapısı ve boyutları. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(19), 293-304.
• Erkan, B. (2016). Ana akım (ortodoks- neoklasim) iktisat öğretisi eleştirisi: heteredoks yaklaşım ihtiyacı. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 8(14), 25-40.
• Gerek, S. ve Kurt, A. A. (2011). Ekonomi okuryazarlığı ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 30(1), 59-73.
• Güven, E., Palamutçuoğlu, B. ve Çavuşoğlu, S. (2019). Tüketicilerin karar verme tarzları ile kişilik özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (33), 51-81.
• Kalaycı, Ş. (2010). Spss uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. 3. Baskı, Asil Yayın Dağıtım.
• Kavalcı, K. ve Ünal, S. (2016). Y ve Z kuşaklarının öğrenme stilleri ve tüketici karar verme tarzları açısından karşılaştırılması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(3), 1033-1050.
• Kurt, S. (2011). Davranışsal ekonomi yaklaşımlarının tüketici karar verme tarzları ile açıklanması ve bir uygulama. [Yayınlanmış Doktora Tezi], Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Mercan, N., Emine, O., Altınay, A. ve Aksanyar, Y. (2012). Ekonomi okuryazarlığına yönelik ampirik bir araştırma. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 4(2), 109-118.
• Özden, A. T. (2019). Pozitif algının ve tüketici karar verme tarzlarının y ve z kuşakları açısından karşılaştırılması. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 5(1), 1-20.
• Setiawan, A., Soetjipto, B.E. ve Rudijanto, E.T. D. (2020). The ımpact of understanding economic literacy and lifestyle on entrepreneurial ıntention of students in higher education, Management and Economics Journal, 4(3), 2015-222.
• Sprotles, G. B. ve Kendall, E. L. (1986). A methodology for profiling consumers' decision‐making styles. Journal Of Consumer Affairs, 20(2), 267-279.
• Şantaş, F. ve Demirgil, B. (2015). Ekonomi okuryazarlığı düzeyinin tespitine ilişkin bir araştırma. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (48), 46-60.
• Tek, Ö.B. (1999). Pazarlama ilkeleri, global yönetimsel yaklaşım Türkiye uygulamaları. Beta Yayınları.
• Ünal, S., Düğer, Y. S. ve Söylemez, C. (2015). Ekonomi okuryazarlığı ve kredi kartı tutumunun rasyonel kredi kartı kullanımına etkisi: Dumlupınar Üniversitesi Tavşanlı Myo örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 10(1), 31-52.
• Ünsal, E. M. (2017). Mikro iktisat. Murat Yayınları.
• Yayar, R. ve Karaca, Ö. (2017) Economic literacy levels of public officers in Turkey. Pakistan Journal of Commerce and Social Sciences, 11(1), 49-65.
• Yaşar, O. ve Sundu, M. (2017). Tüketici karar verme stili ve düşünme stili ilişkisi,. Uiid, 16. Uik Özel Sayısı, 183-194.
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). Spss uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Detay Yayıncılık.
• Yeniçeri, T. ve Özbezek, B. D. (2019). Tüketici karar verme tarzları: Suriyeli sığınmacılar üzerine bir araştırma. Business & Management Studies: an International Journal, 7(5), 2282-2298.
• Yüksekbilgili, Z. (2016). Tüketici karar verme tarzlarının kuşaklara göre değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59), 1392-1402.