Cross-border activities of local governments in Turkey: Gaziantep Metropolitan Municipality’s contribution to reconstruction efforts in northern Syria

Yıl 2024, Cilt: 27 Sayı: 51, 109 - 125, 28.06.2024

Muhammet Fatih Özkan , İbrahim Tanju Akyol

https://doi.org/10.31795/baunsobed.1373718

Öz

With the 2011 civil war in Syria, the country’s economy has collapsed, cities have been destroyed, infrastructure challenges and social tensions have emerged. This civil war has deeply affected bordering countries such as Türkiye. Hosting millions of Syrians, Türkiye has been one of the countries that have directly felt the effects of the war. Türkiye has carried out activities in many areas such as health, shelter, and education for Syrians, and developed policies to ensure social cohesion. In the following period, Türkiye established safe zones in Syria with the Euphrates Shield, Olive Branch, and Peace Spring operations and started reconstruction activities in these safe zones. Together with central government units, civil society organizations, and local actors, Türkiye has made efforts to ensure the success of the reconstruction process. As one of Syria’s border neighbors, Gaziantep has been one of the prominent cities in reconstruction activities. of Gaziantep Metropolitan Municipality has undertaken various activities to create livable places in safe neighborhoods. This study examines the activities of Gaziantep Metropolitan Municipality. The primary purpose of the study is to reveal the main motivations behind Gaziantep Metropolitan Municipality's cross-border activities and to analyze the nature of its relations with the central government in this process. The study is designed as a case study. The research findings indicate that the external relations of local governments in Türkiye are shaped in line with a political and legal framework whose boundaries are determined by the central government.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Syria, Gaziantep Metropolitan Municipality, Local governments, Foreign relations

Türkiye’de yerel yönetimlerin sınır ötesi faaliyetleri: Gaziantep Büyükşehir Belediyesi’nin Suriye’nin kuzeyindeki yeniden inşa çabalarına katkısı

Öz

2011 yılında Suriye’de başlayan iç savaşla beraber, ülke ekonomisi çökmüş, şehirler tahrip olmuş, altyapı zorlukları ve sosyal gerilimler ortaya çıkmıştır. Bu iç savaş, Türkiye gibi sınır ülkelerini derinden etkilemiştir. Türkiye, milyonlarca Suriyeliye ev sahipliği yaparak savaşın etkilerini doğrudan hisseden ülkelerin başında gelmiştir. Türkiye, ülkedeki Suriyelilere yönelik sağlık, barınma, eğitim başta olmak üzere pek çok alanda faaliyetler yürütmüş, sosyal uyumu sağlamak amacıyla politikalar geliştirmiştir. Sonraki süreçte Fırat Kalkanı, Zeytin Dalı ve Barış Pınarı harekatları ile Suriye’de güvenli bölgeler oluşturmuş ve bu güvenli bölgelerde yeniden inşa faaliyetlerine başlamıştır. Türkiye, merkezi yönetim birimleri, sivil toplum kuruluşları ve yerel aktörlerle birlikte yeniden inşa sürenin başarıya ulaşması amacıyla çaba göstermiştir. Suriye’nin sınır komşularından biri olan Gaziantep yeniden inşa faaliyetlerinde ön plana çıkan şehirlerden biri olmuştur. Gaziantep Büyükşehir Belediyesi, güvenli bölgelerde yaşanılabilir yerler oluşturmak amacıyla çeşitli faaliyetlerde bulunmaya gayret göstermiştir. Bu çalışma da Gaziantep Büyükşehir Belediyesi’nin gerçekleştirdiği faaliyetleri incelemektedir. Çalışmanın temel amacı ise Gaziantep Büyükşehir Belediyesi’nin yürütmüş olduğu sınır ötesi faaliyetlerin ardındaki temel motivasyonları ortaya koymak ve bu süreçte merkezi hükümetle geliştirdiği ilişkilerin niteliğini analiz etmektir. Çalışma, örnek olay araştırması şeklinde tasarlanmıştır. Araştırma sonucunda, Türkiye’de yerel yönetimlerin dış ilişkilerinin, sınırları merkezi hükümet tarafından belirlenen siyasi ve hukuki bir çerçeve doğrultusunda şekillendiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Suriye, Gaziantep Büyükşehir Belediyesi, Yerel yönetimler, Dış ilişkiler

Kaynakça

• Agha, M. O. (2022). The selective reconstruction of Syria: Challenges for EU policy. Instituto Affari Internazionali.
• Aguirre, I. (2013). Making sense of paradiplomacy? An intertextual enquiry about a concept in search of a definition. F. Aldecoa ve M. Keating (Ed.), Paradiplomacy in action: The foreign relations of subnational governements içinde (ss. 185-209). Routledge.
• Akman, Ç. (2017). Türkı̇ye’de yerel yönetı̇mlerı̇n uluslararası kuruluşlara üyelı̇klerı̇ üzerı̇ne bı̇r değerlendı̇rme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2), 485-510.
• Aktulun, E. (2015). Yönetişim çerçevesinde ortaklıklar ve belediyelerin kardeş şehir ilişkileri: Ankara Büyükşehir Belediyesi örneği [Yüksek Lisans Tezi], Adnan Menderes Üniversitesi.
• Alger, C. F. (1990). The world relations of cities: Closing the gap between social science paradigms and everyday human experience. International Studies Quarterly, 34(4), 493-518.
• Alibabalu, S. S. (2022). Turkey’s security policy towards Northern Syria and Iraq amid regional chaos (2011-2019). bilig Türk dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 102, 147-170.
• Alvarez, M. (2020). The rise of paradiplomacy in international relations. E-International Relations. https://www.e-ir.info/2020/03/17/the-rise-of-paradiplomacy-in-international-relations/
• Amen, M., Toly, N. J., McCarney, P. L. ve Segbers, K. (2011). Introduction. M. Amen, N. J. Toly, P. L. McCarney ve K. Segbers (Ed.). Cities and global governance new sites for international relations içinde (ss. 1-11), Ashgate Publishing Limited.
• Amiri, S. ve Sevin, E. (2020). Introduction. S. Amiri ve E. Sevin (Ed.). City diplomacy: Current trends and future prospects içinde (ss. 1-10). Palgrave Macmillan.
• Aslan, M. (2018). Türkiye’nin Suriye’de asli gayreti: Yeniden yapılandırma. Kriter Dergisi, 3(30), 82-85.
• Aslan, M. (2019). Yeniden yapılandırma: Türkiye’nin Suriye’deki modeli. SETA Yayınları.
• Asseburg, M. (2020). Reconstruction in Syria: Challenges and policy options for the EU and its member states (Rapor No.: 11). SWP Research Paper.
• Aydın Yılmaz, E. S. (2011). The incrising role of cities in international politics [Doktora Tezi], Yeditepe Üniversitesi.
• Aydoğdu, B. (2020). Türkiye’de kardeş şehir uygulamaları ve Konya Büyükşehir Belediyesi örneği [Yüksek Lisans Tezi], Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi.
• Batal, S. ve Topçu, V. (2019). Yerel yönetimlerde uluslararası ilişkiler faaliyetleri: İstanbul Büyükşehir Belediyesi üzerine bir inceleme. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(19), 341-374.
• Bay, A. (2020). Türkı̇ye’nı̇n ulusal ve uluslararası ölçektekı̇ kardeş şehı̇r ilı̇şkı̇lerı̇: Dönemsel, mekânsal, kültürel, fonksı̇yonel ve polı̇tı̇k etkenlerı̇n analı̇zı̇ [Yüksek Lisans Tezi], Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Burun, E. (27 Ekim 2018). Suriyeliler, cenazelerini artık kendi ülkelerine götürüyor. Hürriyet Gazetesi, 24 Nisan 2023 tarihinde https://www.hurriyet.com.tr/yerel-haberler/gaziantep/suriyeliler-cenazelerini-artik-kendi-ulkelerin-41000198 adresinden erişildi.
• Clarke, N. (2010). Town twinning in cold-ar Britain: (Dis)continuities in twentieth-century municipal internationalism. Contemporary British History, 24(2), 173-191.
• CNN Türk (09 Eylül 2016), Gaziantep Belediyesi’nden Cerablus’a yardım. 21 Şubat 2023 tarihinde https://www.cnnturk.com/video/turkiye/gaziantep-belediyesinden-cerablusa-yardim adresinden erişildi.
• Cohn, T. H. ve Smith, P. J. (1996). Subnational governments as international actors. BC Studies, 110, 25-59.
• Cornago, N. (2013). Diplomacy and paradiplomacy in the redefinition of international security: Dimensions of conflict and cooperation. F. Aldecoa ve M. Keating (Ed.). Paradiplomacy in action: The foreign relations of subnational governements içinde (ss. 40-57). Routledge.
• Çelebi Zengin, E. ve Alkan, A. D. (2022). Yerel bir politika aracı olarak paradiplomasi. Urban Academy, 15(1), 439-466.
• Çetin, A. B. (2021). Yerel diplomasi: Trakya bölgesi örneği [Yüksek Lisans Tezi], Trakya Üniversitesi.
• Çevik Görgülü, S. (12 Mart 2017). Cerablus’tan sonra El Bab da Şahin’in kanatları altında. Star Gazetesi, 24 Mart 2023 tarihinde https://www.star.com.tr/pazar/cerablustan-sonra-el-bab-da-sahinin-kanatlari-altinda-haber-1195633/ adresinden erişildi.
• Daoudov, M. (2013). Yerel dış politikanın temelleri. Marmara Belediyeler Birliği.
• Demirtaş, B. (2016). Türkiye’de yerel yönetimlerin dış ilişkilerinin analizi: Merkez-çevre etkileşimini yeniden düşünmek. Uluslararası İlişkiler, 13(52), 151-173.
• Duchacek, I. D. (1984). The international dimension of subnational self-government. Publius, 14(4), 5-31.
• Durmuş, Z. (5 Mart 2011). Gaziantep-Halep kardeşliği Türkiye’ye örnek oldu. Yenişafak Gazetesi, 25 Mayıs 2023 tarihinde https://www.yenisafak.com/yerel/gaziantep-halep-kardesligi-turkiyeye-ornek-oldu-308490 adresinden erişildi.
• Ekşı̇, S. T. (2019). Yerel ve Ulusal polı̇tı̇kalar bağlamında kentlerı̇n “dı̇plomatı̇k” faalı̇yetlerı̇: Türkı̇ye’dekı̇ beledı̇yelerı̇n “kardeş şehı̇r” ilı̇şkı̇lerı̇ [Yüksek Lisans Tezi], İstanbul Üniversitesi.
• Enab Baladi (04 Mayıs 2018). Private Turkish companies impose themselves on Northern Aleppo. 27 Nisan 2023 tarihinde https://english.enabbaladi.net/archives/2018/05/private-turkish-companies-impose-themselves-on-northern-aleppo/ adresinden erişildi.
• Erdem, N. ve Ersavaş Kavanoz, S. (2021). Türkiye’de ‘yerel diplomasi yönetimi’ne dair bir araştırma. Kent ve Çevre Araştırmaları Dergisi, 3(1), 28-49.
• Erdoğan, S. (2020). Dönüşen diplomasinin yeni yüzü: Paradiplomasi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 24(3), 495-509.
• Eş, S. (13 Ocak 2017). Fırat Kalkanı’nda Türkiye sivil altyapı kuracak. Cumhuriyet Gazetesi, 20 Şubat 2023 tarihinde https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/firat-kalkaninda-turkiye-sivil-altyapi-kuracak-659917 adresinden erişildi.
• Filho, A. G. Y. (2013). Paradiplomacy and the diffusion of regional integration: An analysis of the Mercocidades Network. Perspectives, 21(2), 83-95.
• Gaziantep BŞB (08 Eylül 2016). Gaziantep Büyükşehir’den Cerablus’un inşasına destek. 21 Şubat 2023 tarihinde https://www.gaziantep.bel.tr/tr/haberler/gaziantep-buyuksehirden-cerablusun-insasina-destek adresinden erişildi.
• Gaziantep Pusula (14 Ekim 2016). Büyükşehir’den Cerablus’a çadır kent. 22 Şubat 2023 tarihinde https://www.gazianteppusula.com/haber/10283324/buyuksehirden-cerablusa-cadir-kent adresinden erişildi.
• Gutıérrez-Camps, A. (2013). Local efforts and global impacts: A city-diplomacy initiative on decentralisation. Perspectives, 21(2), 49-61.
• Güleç, S. Y. (2021). Kamu dı̇ploması̇sı̇ ve yerel yönetı̇mler Konya Büyükşehı̇r Beledı̇yesı̇ Oörneğı̇ [Yüksek Lisans Tezi], Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Güneş, İ. ve Eren, E. (2021). Yerel yönetim diplomasisi özelinde kardeş şehir uygulamasıyla İstanbul örneği. Strategic Public Management Journal, 7(13), 35-59.
• Habertürk (11 Eylül 2016). Fırat Kalkanı harekatı. 12 Nisan 2023 tarihinde https://www.haberturk.com/yerel-haberler/haber/9435326-firat-kalkani-harekati adresinden erişildi.
• Hafteck, P. (2003). An introduction to decentralized cooperation: Definitions, origins and conceptual mapping. Public Administration and Development, 23(4), 333-345.
• Hocking, B. (1993). Localizing foreign policy: Non-central governments and multilayered diplomacy. St. Martin’s Press.
• Hocking, B. (2013). Patrolling the ‘frontier’: Globalization, localization and the ‘actorness’ of non-central governments. F. Aldecoa ve M. Keating (Ed.). Paradiplomacy in action: The foreign relations of subnational governments içinde (ss. 17-39). Routledge.
• Joenniemi, P. ve Sergunin, A. (2011). Another face of integration: City twinning in Europe. Research Journal of International Studies, 22, 120-131.
• John, P. (2001). Local governance in Western Europe. Sage Publications.
• Karakuş, A. (15 Ekim 2018). Geri dönüşleri teşvik ediyoruz, Fatma Şahin ile Röportaj, Milliyet Gazetesi, 18 Şubat 2023 tarihinde https://www.milliyet.com.tr/yazarlar/abdullah-karakus/geri-donusleri-tesvik-ediyoruz-2760068 adresinden erişildi.
• Keating, M. (2013). Regions and international affairs: Motives, opportunities and strategies. F. Aldecoa ve M. Keating (Ed.). Paradiplomacy in action: The foreign relations of subnational governments içinde (ss. 1-16). Routledge.
• Keohane, R. O. ve Nye, J. S. (1974). Transgovernmental relations and international organizations. World Politics, 27(1), 39-62.
• Keyman, E. F. ve Koyuncu Lorasdağı, B. (2010). Kentler: Anadolu’nun dönüşümü, Türkiye’nin geleceği. Doğan Kitap.
• Klem, M. (2008). Local governments building peace in eastern Croatia. A. Musch (Ed.). City diplomacy: The role of governments in conflict prevention, peace-building, post-conflict reconstruction içinde (ss. 141-163). The Hague.
• Klem, M. ve Frerks, G. (2008). How local governments contribute to peace-building. A. Musch (Ed.). City Diplomacy: The role of governments in conflict prevention, peace-building, post-conflict reconstruction içinde (ss. 47-73). The Hague.
• Kocalar, K. (04 Eylül 2016). Cerablus’un inşasına Gaziantep’ten destek, Anadolu Ajansı, 24 Mart 2023 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/cerablusun-insasina-gaziantepten-destek-/640632# adresinden erişildi.
• Kurutçu, K. (2019). Kardeş şehir ilişkileri ve öğrenen kentler: Trabzon Büyükşehir Belediyesi örneği [Yüksek Lisans Tezi], Giresun Üniversitesi.
• Kuşku-Sönmez, E. (2014). Regional cooperation in the Black Sea basin: what role for city diplomacy?. Southeast European and Black Sea Studies, 14(4), 489-507.
• Küçük, H. (2018). Yerel özerklik bağlamında belediyelerin denetimi: İtalya ve Türkiye örneği. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 6(1), 35-60.
• McMillan, S. L. (2008). Subnational foreign policy actors: How and why governors participate in U.S. foreign policy. Foreign Policy Analysis, 4(3), 227-253.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. (S. Turan, Çev. Ed.). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Özçakıl, Y. (2022). Bir kamu diplomasisi türü olarak şehir diplomasisi: Eskişehir Büyükşehir Belediyesi örneği [Yüksek Lisans Tezi], Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi.
• Öztürk, A. (2019). Kentler arası iş birliği ve kent diplomasisi: Türkiye’deki belediyeler üzerine bir araştırma [Yüksek Lisans Tezi], Giresun Üniversitesi.
• Rosenau, J. N. (1995). Governance in the twenty-first century. Global Governance, 1(1), 13-43.
• Sak, G. (11 Ağustos 2012). İki şehrin kaderi: Halep ve Gaziantep. 13 Mayıs 2023 tarihinde https://www.tepav.org.tr/tr/kose-yazisi/s/3414 adresinden erişildi.
• Shuman, M.H. (1986). Dateline main street: Local foreign policies. Foreign Policy, 65, 154-174.
• Talbot, V. (2019). Turkey in Syria: Role, interests and challenges. E. Dacrema ve V. Talbot (Ed.). Rebuilding Syria: The Middle East’s next power game? içinde (ss. 75-94). LediPublishing.
• Torfing, J., Peter, B. G., Pierre, J. ve Sørensen, E. (2012). Interactive governance: Advancing the paradigm. Oxford University Press.
• Van der Pluijm, R. ve Melissen, J. (2007). City diplomacy: The expanding role of cities in international politics (Rapor No.: 10). Clingendael Diplomacy Papers.
• Wang, J. (2005). Localising public diplomacy: The role of sub-national actors in nation branding. Place Branding, 2(1), 33-42.
• Ulusoy, R. ve Turan, N. (2016). Gaziantep ekonomisinin Ortadoğu açısından önemi. Gazi Akademik Bakış, 9(18), 141-165.
• Yaylı, H. ve Gönültaş, Y. C. (2018). Uluslararasılaşan yerel yönetimler: Yerel dış politika (paradiplomasi) kavramına teorik bir bakış. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 271-288.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, M. ve Örnek, İ. (2012). Walt Whitman Rostow’un kalkınma aşamaları yaklaşımına göre Gaziantep ekonomisinin incelenmesi. Discussion Paper, No. 2012/84, Turkish Economic Association.
• Yurtoğlu Pek, Elif (2022). Uluslararası ilişkiler bağlamında belediyeler, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (1), 54-76.
• Yüksel, E. ve van Veen, E. (2019). Turkey in northwestern Syria: Rebuilding empire at the margins. Clingendael Institute.
• Dışişleri Bakanlığı Yurtiçi İrtibat Büroları Yönetmeliği, R.G: 13.10.2011: 28083.
• 1173 Sayılı Milletlerarası Münasebetlerin Yürütülmesi ve Koordinasyonu Hakkında Kanun, R.G: 17/05/1969: 13201.
• 5216 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu, R.G: 23/07/2004: 25531.
• 5393 Sayılı Belediye Kanunu, R.G: 13/07/2005: 25874.
• 6091 Sayılı 2011 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu, R.G: 31/12/2010: 27802.
• 7427 Sayılı 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu, R.G: 31/12/2022: 32060.