MAVİ EKONOMİ: TÜRKİYE’NİN ABD, ÇİN, YUNANİSTAN VE BANGLADEŞ İLE MUKAYESELİ ANALİZİ

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 437 - 451, 27.07.2022

Görkem Yıldırım

https://doi.org/10.33416/baybem.1127254

Cited By: 1

Öz

Günümüzde Birleşmiş Milletler öncülüğünde tüm dünya ülkeleri gündemine giren, doğayı koruyan sürdürülebilir bir ekonomi yaratma isteği Mavi Ekonomi kavramının ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Dünyanın dörtte üçüne ev sahipliği yapan deniz ve okyanusların sürdürülebilirliğine ait ekonomik düzen Mavi Ekonomi olarak adlandırılmaktadır. Mavi Ekonomi balıkçılık ve su ürünleri, kıyı ve yat turizmi, denizyolu taşımacılığı, gemi inşa sanayi, derin deniz madenciliği, biyoteknoloji gibi çeşitli sektörleri içinde barındırmasıyla geniş bir yelpazeye sahip bulunmaktadır. Bu çalışmada belli kriterlere göre seçilmiş olan ülkelerle (ABD, Çin, Bangladeş ve Yunanistan) Türkiye kıyaslanarak Mavi Ekonomi alanındaki konumu analiz edilmeye çalışılmıştır. Nitel araştırma tekniklerinden arşiv-doküman tarama tekniği kullanılarak elde edilen veriler, betimsel analiz yardımıyla açıklanmasının akabinde içerik analizi yapılarak çalışma gerçekleştirilmiştir. Geniş bir çerçevede incelenen Mavi Ekonomi’ye ait veriler sonucunda, Türkiye’nin gemi inşa sanayisi, denizyolu taşımacılığı, kıyı turizmi ve ticaret filosu dünyadaki diğer ülkelere göre göreceli olarak iyi durumda olmasına rağmen Çin gibi bu alanda güçlü olan bir ülkenin verilerine oldukça uzak görülmektedir. Türkiye’nin komşusu olan Yunanistan ise dünyadaki ticaret filo liderliğini elinde bulundurmasından kaynaklı Türkiye’ye kıyasla daha iyi bir durumda olduğu ifade edilebilir. Bangladeş, Hint okyanusuna sınırı olmasından dolayı Türkiye’ye göre daha fazla biyoçeşitliliğe sahip konumdadır. Sonuç olarak, Türkiye söz konusu ülkelerle kıyaslandığında sektörden sektöre değişkenlik göstermesine karşın herhangi bir sektörde dünya liderliğine sahip bulunmaktadır. Bu durum Türkiye’nin Mavi Ekonomi alanında daha fazla yatırım yapması gerekliliğini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

mavi ekonomi, türkiye, sürdürülebilir kalkınma

BLUE ECONOMY: AN ANALYSIS OF TURKEY'S COMPARISON WITH THE UNITED STATES, CHINA, GREECE AND BANGLADESH

Öz

Today, the desire to create a sustainable economy that protects nature, which is on the agenda of all countries of the world under the leadership of the United Nations, has led to the emergence of the concept of a Blue Economy. The economic order of the sustainability of the seas and oceans, which comprises three quarters of the world, is called the Blue Economy. The Blue Economy has a wide range of sectors such as fishing and aquaculture, coastal and yacht tourism, maritime transport, shipbuilding industry, deep-sea mining, biotechnology. In this study, the position of Turkey in the field of Blue Economy was tried to be analyzed by comparing the countries selected according to certain criteria (USA, China, Bangladesh and Greece) with Turkey. The data obtained using the archive-document scanning technique, one of the qualitative research techniques, was explained with descriptive analysis, and then the study was carried out by content analysis. The data for the blue economy are examined in a wider context, as a result of Turkey's shipbuilding industry, maritime transport, coastal tourism and trade fleet is in relatively good condition, although compared to other countries in the world such as China, this area is quite far from the data observed for a strong country. It can be stated that Greece, Turkey's neighbor, is in a better position compared to Turkey due to the fact that it holds the leadership of the merchant fleet in the world. Bangladesh has more biodiversity than Turkey due to its border with the Indian Ocean. As a result, Turkey has world leadership in any sector despite the fact that it varies from sector to sector compared to the related countries. This situation shows the need for Turkey to invest more in the field of the Blue Economy.

Anahtar Kelimeler

Blue Economy, Sustainable development, Turkey

Kaynakça

• Akay, B. (2020). Mavi Büyüme Stratejisi: Türkiye’nin Kıyı ve Deniz Turizmine Yönelik Bir İnceleme. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(3), 3051-3063.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2005). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (SPSS uygulamalı). 4. Basım, Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Anadolu Ajansı (AA), 2021. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/okyanuslarin-isinmasi-ve-kirlenmesi-canli-yasamini-tehdit-ediyor/2266017#:~:text=Bilinenin%20aksine%20d%C3%BCnyada%20oksijenin%20ana,yakla%C5%9F%C4%B1k%20y%C3%BCzde%2080'ini%20%C3%BCretiyor. Erişim Tarihi: 26.06.2022.
• Atar, M. (2015). Deep Sea Mining ın the Pacific Island Countries, Mining Potantial of Vanuatu and Possible Collabration wıth ITU (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Bahar, O. ve Bozkurt, K. (2010). Gelişmekte olan ülkelerde turizm-ekonomik büyüme ilişkisi: dinamik panel veri analizi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 21(2), 255-265.
• Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü (2021). Su Ürünleri İstatistikleri. https://www.tarimorman.gov.tr/SGB/Belgeler/SagMenuVeriler/BSGM.pdf. Erişim Tarihi: 06.04.2022.
• Barlas, B. (2010). Türkiye’de Gemi İnşaatı Sanayi İçinde Yat Turizmin Yeri ve Önemi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Başçınar, N. (2004). Dünyada su ürünleri yetiştiriciliği ve ülkemizin geleceğine bakış. Aquaculture Studies, 4(1), 6-9.
• Bennett, N. J., Cisneros-Montemayor, A. M. and Blythe, J. (2019).Towards a Sustainable and Equitable Blue Economy. Nat Sustain. 2, 991–993.
• Bozkurt, C., Pelit, İ. ve Irmak, E. (2018). Türkiye ve Dünyada Denizyolu Taşımacılığı. 3.Uluslararası Sosyal Beşeri ve Eğitim Bilimleri Kongresi. https://www.researchgate.net/publication/337442741_TURKIYE_VE_DUNYADA_DENIZYOLU_TASIMACILIGI . Erişim Tarihi: 20.04.2022.
• Campbell, L. M., Fairbanks, L., Murray, G., Stoll, J. S., D’Anna, L. and Bingham, J. (2021). From Blue Economy to Blue Communities: Reorienting Aquaculture Expansion for Community Wellbeing. Marine Policy, 124, 1-4.
• Childs, J. R. and Hicks, C. C. (2019). Securing the Blue: Political Ecologies of the Blue Economy in Africa. Journal of Political Ecology, 26(1), 323-340.
• Crouch, G. I. and Ritchie, J. R. B. (1999), Tourism, Competitiveness and Societal Prosperity. Journal Of Business Research, 44(3), 137-152.
• Çevreonline.https://cevreonline.com/turkiyenin-denizel-biyolojik-cesitliligi/#:~:text=Yap%C4%B1lan%20ara%C5%9Ft%C4%B1rmalara%20g%C3%B6re%2C%20T%C3%BCrkiye'nin,de%20151%20bal%C4%B1k%20t%C3%BCr%C3%BC%20bulunuyor. Erişim Tarihi: 19.04.2022.
• Çoban, M. N. ve Ölmez, Ü. (2016). Mavi Ekonomi ve Mavi Büyüme. Journal of Turkish Studies, 12(3), 155-166.
• Deniz Ticaret Odası (2021). https://www.denizticaretodasi.org.tr/media/SharedDocuments/sektorraporu/DenizcilikSektorRaporu2021.pdf . Erişim tarihi: 27.04.2022.
• Dıamond, J. (2010). Tüfek, Mikrop ve Çelik (Çeviri: Ünce, Ü.). 21. Basım. Ankara: TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları. Duchâtel, M. and Duplaix, A. S. (2018). Blue China: Navigating the Maritime Silk Road to Europe. Policy Brief, 34, 1-57.
• Ehsani, A. ve Sivrikaya, O. (2018). Okyanus ve Deniz Altı Madenciliğinin Kısa Tarihçesi. Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi, 8(1), 396-402.
• Emitt (2021). Turizm İstatistikleri.https://ite-prod-cdn-end.azureedge.net/sharedmedia/emitt/media/assets/pdfs/emitt_2020_istatistik_baski.pdf . Erişim Tarihi: 30.04.2022.
• Eurofish International Organisation (2017). https://eurofish.dk/member-countries/turkey/ . Erişim Tarihi: 19.04.2022.
• Fabinyi, M., Wu, A., Lau, S., Mallory, T., Barclay, K., Walsh, K. and Dressler, W. (2021). Çin'in Mavi Ekonomisi: Bir Devlet Modernizasyon Projesi. Çevre ve Kalkınma Dergisi, 30(2), 127-148.
• FAO (2014). The State of World Fisheries and Aquaculture. https://www.fao.org/3/i3720e/i3720e.pdf. Erişim Tarihi: 06.04.2022.
• FAO (2019). Fishery and Aquaculture Statistics. https://www.fao.org/3/cb7874t/cb7874t.pdf .Erişim Tarihi: 06.04.2022
• Gemi, Yat ve Hizmetleri İhracatçıları Birliği (2020). 2019-2020 Faaliyet Raporu. http://www.iib.org.tr/files/downloads/PageFiles/%7B1ecd3487-c65f-4c89-99e6-db3c35270784%7D/Files/Gemi%20Faaliyet%20Raporu.pdf . Erişim Tarihi: 27.04.2022.
• GİSBİR (2020). Gemi İnşa, Bakım-Onarım Sektörü 2019-2020 Yılları İstatiksel Verileri. https://gisbir.org/wp-content/uploads/gisbir_sektorel_veriler_2019_2020.pdf. Erişim Tarihi: 04.04.2022.
• Greenpeace (2020). Derin Deniz Madenciliğinin Bulanık Dünyası. https://www.greenpeace.org/turkey/basin-bultenleri/derin-deniz-madenciliginin-bulanik-dunyasi/ . Erişim Tarihi: 14.05.2022.
• Güner, Ş. N. ve Oğuz, A. (2020). Mavi Ekonomi Bağlamında Dış Ticaret. USE 5. Uluslararası Sosyoloji ve Ekonomi Kongresi Tam Metin Kitabı. 102-113.
• Hasan, K. R., Rahaman, M. M., Alamgir, M. Z. and Akimoto, H. (2017). Foreign Direct Investment and the Shipbuilding Industry: A Bangladesh Perspective. Procedia Engineering. 194, 218-223.
• Hussain, M. G., Failler, P., Karim, A. A. and Alam, M. K. (2018). Major opportunities of blue economy development in Bangladesh. Journal of the Indian Ocean Region, 14(1), pp.88-99.
• ISUB (2014). Su Ürünleri Raporu. http://www.isub.org.tr/assets/rapor_suurunlerivekulturbalikciligiileilgilirevize_3eylul2014.pdf. Erişim Tarihi: 21.04.2022.
• Keen, M. R., Schwarz, A. M. and Wini-Simeon, L. (2018). Towards Defining the Blue Economy: Practical Lessons from Pacific Ocean Governance. Marine Policy, 88, 333-341.
• Lee, C. B., Wan, J., Shi, W. and Li, K. (2014). A Cross-Country Study of Competitiveness of the Shipping İndustry. Transport Policy. 35, 366-376.
• Lee, K., Noh, J. and Khim, J. S. (2020). The Blue Economy and the United Nations’ Sustainable Development Goals: Challenges and Opportunities. Environment International, 137, 1-6.
• Llewellyn, L. E., English, S. and Barnwell, S. (2016) A Roadmap to a Sustainable Indian Ocean Blue Economy, Journal of the Indian Ocean Region, 12(1), 52-66.
• NTV (2020). https://www.ntv.com.tr/galeri/seyahat/2020de-turkiyeye-en-cok-turist-gonderen-ulkeler,4xModSfDoUujievD-OXZfA/Cs-4ZzDOF0iHys_KsqsaRw . Erişim Tarihi: 21.04.2022.
• OECD (2021). Su Ürünleri Üretimi. https://data.oecd.org/fish/aquaculture-production.htm#indicator-chart . Erişim Tarihi: 06.04.2022.
• OECD (2021). Shıpbuilding Policy and Market Developments ın Selected Economies. https://www.oecd-ilibrary.org/docserver/5872e0cf-en.pdf?expires=1651751441&id=id&accname=guest&checksum=D78F71EF472B76D9548AC66E17568638 . Erişim Tarihi: 06.04.2022.
• Parveen, J. A. and Kabir, A. (2021). Prospects and Challenges of Shipbuilding Industry as a Growing Sector of Bangladesh Economy. Innovation in Economy & Policy Research, 2(2), 15-27.
• Pauli, G. (2010). The Blue Economy. 1. Baskı. New Mexico: Paradigm Publications.
• Saatçioğlu, C. ve Saygılı, M. S. (2013). Intermodal Taşımacılıkta Denizyolu–Demiryolu Entegrasyonunun Ekonomik ve Çevresel Açıdan Değerlendirilmesi. Journal of ETA Maritime Science, 1(2), 19-26.
• Siddique, P. H., Sheikh, W. and Islam, D. M. (2019). Shipbuilding: A Gateway for Bangladesh to Achieve Economic Solvency. Bangladesh Maritime Journal, 4(1), 71-83.
• Spalding, M. J. (2016). The New Blue Economy: The Future of Sustainability. Journal of Ocean and Coastal Economics, 2(2), 1-21.
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı (2022). Turizm Geliri ve Gideri. https://yigm.ktb.gov.tr/TR-201116/turizm-gelirleri-ve-giderleri.html. Erişim Tarihi: 26.04.2022.
• T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı. Dünya Deniz Ticaret Filosu İlk 30 Ülke (Milyon Dwt). https://denizcilik.uab.gov.tr/uploads/pages/deniz-ticareti-gostergeleri/filo-ilk-30-ulke-2018-5e1d8034a8685.pdf. Erişim Tarihi: 02.05.2022.
• TEPGE (2021). Ürün Raporu: Su Ürünler. https://arastirma.tarimorman.gov.tr/tepge/Belgeler/PDF%20%C3%9Cr%C3%BCn%20Raporlar%C4%B1/2021%20%C3%9Cr%C3%BCn%20Raporlar%C4%B1/Su%20%C3%9Cr%C3%BCnleri%20%C3%9Cr%C3%BCn%20Raporu%202021-338%20TEPGE.pdf . Erişim Tarihi: 28.03.2022.
• Toplu Yılmaz, Ö. (2021). Türkiye’de Sürdürülebilir Mavi Ekonomi İçin Balıkçılık Desteklerinin Değerlendirilmesi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 14(3), 906–923.
• TÜDAV (2019). Derin Denizler. https://tudav.org/calismalar/denizel-biyocesitlilik/derin-deniz/. Erişim Tarihi: 01.05.2022.
• TÜİK (2022). Türkiye’ye 2021 Yılında Gelen Yabancı Ziyaretçilerin Milletlerine Göre Dağılımı. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Tarim-11. Erişim Tarihi: 21.04.2022.
• TÜİK (2022). Dış Ticarette Taşıma Yöntemleri. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Dis-Ticaret-104. Erişim Tarihi: 21.04.2022.
• TÜİK (2022). Türkiye’de Su Ürünleri Yetiştiriciliği Miktarı ve Türkiye’nin Su Ürünler İhracatı ve İthalatı. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Tarim-111. Erişim Tarihi: 17.04.2022.
• Tverdostup, M., Paas, T. and Chebotareva, M. (2022). What Can Support Cross-Border Cooperation in the Blue Economy? Lessons from Blue Sector Performance Analysis in Estonia and Finland. Sustainability. 14(3), 1-17.
• UAB (2019). Türkiye Lojistik Master Planı Danışmanlık Hizmeti (CO2 Salınımı). https://uhdgm.uab.gov.tr/uploads/pages/istatistikler-ve-raporlar/turkiye-lojistik-master-plani-yonetici-ozeti-2019.pdf . Erişim Tarihi: 27.04.2022.
• UNCTAD (2021). E-Handbook of Statistics. https://hbs.unctad.org/world-seaborne-trade/ . Erişim Tarihi: 20.04.2022.
• UNWTO. Temel Turizm İstatistikleri. https://www.unwto.org/statistic/basic-tourism-statistics . Erişim Tarihi: 21.04.2022.
• Vlachos, G. P. and Lazopulos, A. K. (1998). Competitiveness of the European Shipbuilding and Shiprepairing Industry and Sectorial Unemployment. https://ideas.repec.org/a/ers/journl/viy1998i1p125-.html .Erişim Tarihi: 02.05.2022.
• Voyer, M., Schofield, C., Azmi, K., Warner, R., McIlgorm, A. and Quirk, G. (2018). Maritime Security and the Blue Economy: Intersections and Interdependencies in the Indian Ocean. Journal of the Indian Ocean Region, 14(1), 28-48.
• Wenhai, L., Cusack, C., Baker, M., Tao, W., Mingbao, C., Paige, K., Cusack, C., Baker, M., Tao, W. Mingbao, C., Paige, K., Xiaofan, Z. Levin, L. Escobar, E., Amon, D., Yue, Y., Reitz, A., Neves, A. A. S., Eleanor O’Rourke, E., Mannarini, G., Pearlman, J., Tinker, J., Horsburgh, K. J., Lehodey, P., Pouliquen, S., Dale, T., Peng, Z. and Yufeng, Y. (2019). Successful Blue Economy Examples with an Emphasis on International Perspectives. Frontiers in Marine Science, 6, 1-14.
• Wiber, M. G., Mather, C., Knott, C. and Gómez, M. A. L. (2021). Regulating the Blue Economy? Challenges to an effective Canadian aquaculture act. Marine Policy. 131, 1-4.
• World Bank (2017). https://openknowledge.worldbank.org/bitstream/handle/10986/26843/115545.pdf?sequence=1&isAllowed=y . Erişim Tarihi: 28.03.2022.
• World Bank (2022). https://databank.worldbank.org/metadataglossary/world-development-indicators/series/IS.SHP.GCNW.XQ . Erişim Tarihi: 20.04.2022.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. 7. Basım. Ankara: Seçkin Yayıncılık.