YEŞİL LİMANLAR VE PERFORMANSLARI: KUMPORT LİMAN ÖRNEĞİ

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 1 - 18, 29.01.2025

Yeliz Çelik , Murat Yorulmaz

https://doi.org/10.33416/baybem.1550966

Öz

Deniz yolu taşımacılığı, büyük hacimli malları tek seferde taşıyabilmesi, hızları nedeniyle daha az yakıt tüketmesi, uzun mesafede daha ekonomik olması ve dolasıyla operasyonel maliyetleri azaltan bir taşımacılık türü olması sebebiyle diğer taşımacılık türlerine göre daha fazla tercih edilmektedir. Ülkeler tarafından daha fazla tercih edilen deniz taşımacılığının en önemli unsurlarından biri de limanlardır. Okyanus ve iç ulaşım hatlarını birleştiren küresel ulaşım ağında kilit nokta olan yüklerin ve insanların bir yerden bir yere ulaşımını sağlayan bünyesinde çeşitli yükleme ve boşaltma donanımları bulunan alt yapı ve üst yapılarıyla çeşitli uygulamaları gerçekleştirebilen teknolojik ve karmaşık bir varlıktır. Yeşil liman ise sürdürülebilirliğe teşvik eden fosil yakıtlara bağımlılığı azaltan kirletici emisyonları minimuma indiren çevre dostu ve rekabetçi bir politika belirleyen bir liman kompleksidir. Bu doğrultuda çalışmada, yeşil liman kavramı irdelenmiş, yeşil limanların performansını etkileyen kriterler literatür araştırması yardımı ile belirlenmiştir. Belirlenen bu kriterlerin ağırlıklandırılması ise sektör raporları ve liman sürdürülebilirlik raporlarındaki sayısal değerler kullanılarak entropi yöntemiyle yapılmıştır. Belirlenen kriter ağırlıkları ile TOPSIS yöntemi kullanılarak Kumport Limanı’nın yıllara göre performans sıralaması oluşturulmuştur. Tüm bu analizlerin sonucunda ‘’Emisyon Miktarı (tCO2/TEU)’’ kriteri en önemli kriter olarak belirlenirken ‘’Yıllık Elleçlenen TEU Miktarı’’ kriteri önemi diğerlerine göre daha az olan kriter olarak tespit edilmiştir. 2020 yılında Kumport Limanı’nın yeşil performansı olarak en üst düzeyde çıkarken 2022 yılında ise performansı ise diğer yıllara kıyasla daha düşük çıkmıştır. Mevcut literatür incelendiğinde, bu çalışma için belirlenen kriterler ile entropi ile TOPSIS metodolojisinin birlikte kullanıldığı ve bir limanın yıllar bazında yeşil liman performans değerlendirilmesinin yapıldığı araştırma tespit edilememiştir. Yapılan çalışma ile literatürde bu eksikliğin giderilmesi beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yeşil Liman, Sürdürülebilirlik, Performans Kriterleri, Entropi, TOPSIS

GREEN PORTS AND THEIR PERFORMANCE: THE CASE OF KUMPORT PORT

Öz

Maritime transportation is more preferred than other types of transportation because it can transport large volumes of goods at one time, consumes less fuel due to its speed, is more economical over long distances and therefore reduces operational costs. One of the most important elements of maritime transportation, which is more preferred by countries, is ports. It is a technological and complex entity that can perform various applications with its infrastructure and superstructures with various loading and unloading equipment, which is a key point in the global transportation network that connects the ocean and inland transportation lines, providing the transportation of cargo and people from one place to another. A green port is a port complex that encourages sustainability, reduces dependence on fossil fuels, minimizes pollutant emissions, and determines an environmentally friendly and competitive policy. In this direction, the study examined the concept of green port and the criteria affecting the performance of green ports were determined with the help of literature research. The weighting of these criteria was made by entropy method using the numerical values in sector reports and port sustainability reports. Using the TOPSIS method with the determined criteria weights, Kumport Port's performance ranking was made according to years. As a result of all these analyzes, the “Emission Amount (tCO2/TEU)” criterion was determined as the most important criterion, while the “Annual Handled TEU Amount” criterion was determined as the less important criterion compared to the others. In 2020, Kumport Port's green performance was at the highest level, while its performance in 2022 was lower compared to other years. When the existing literature was examined, no research was found in which entropy and TOPSIS methodology were used together with the criteria determined for this study and a green port performance evaluation of a port on a yearly basis. This study is expected to fill this gap in the literature.

Anahtar Kelimeler

Green Port, Sustainability, Performance Criteria, Entropy, TOPSIS

Kaynakça

• Andriani, D. P., Novianti, V. D., Adnandy, R., A’yunin, Q. (2019). Quantitative Risk Modelling of Occupational Safety in Green-Port. IOP Conference Series: Materials Science and Engineering, 546. http://dx.doi.org/10.1088/1757-899X/546/5/052007
• Akandere, G. (2021).Yeşı̇l Sertifikalı Lı̇manların Performansının Entegre ENTROPİ-TOPSIS Yöntemleri ile Değerlendı̇rı̇lmesı̇. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 39(4), 515-535. http://dx.doi.org/10.17065/huniibf.888903
• Akın, M. (2020). Yeşil Limanlarda Performans Kriterlerinin Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma (Yayın No: 637656). Yüksek Lisans Tezi, İskenderun Teknik Üniversitesi, Mühendislik ve Fen Bilimleri Enstitüsü, İskenderun.
• Alnıpak, S., Yorulmaz, M. (2019). Limanlarımızda Sürdürülebilir Çevre Yönetimi: Yeşil Liman Kavramı. VI. Yıldız Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi, İstanbul, Türkiye, 12-13 Aralık 2019.
• Anastasopoulou, D., Kolios S., Stylios, C. (2011). How Will Greek Ports Become Green Ports?. Geo-Eco Marina,17, 73-80. http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.56900
• Bergek, A., Bjørgum Ø., Hansen, T., Hanson, J., Steen, M. (2018). Towards a Sustainability Transition In The Maritime Shipping Sector: The Role of Market Segment Characteristics. 9th International Sustainability Transitions (IST) Conference, Manchester, 2-14 June 2018.
• Beyene, Z. T., Nadeem, S. P., Jaleta, M. E., Kreie, A. (2024). Research Trends in Dry Port Sustainability: A Bibliometric Analysis. Sustainability, 16, 263. http://dx.doi.org/10.3390/su16010263
• Bjerkan, K. Y., Seter, H. (2019). Reviewing Tools and Technologies for Sustainable Ports: Does Research Enable Decision Making in Ports?. Transportation Research Part D, 72, 243–260. http://dx.doi.org/10.1016/j.trd.2019.05.00d
• Blokus-Roszkowska, A., Smolarek, L. (2013). Application of Simulation Methods for Evaluating the Sea Waterways Traffic Organisation. Hindawi Publishing Corporation
• ISRN Applied Mathematics, 2013, 8. http://dx.doi.org/10.1155/2013/715142
• Budiyanto, M. A., Habibie, M. R., Shinoda, T. (2022). Estimation of CO2 Emissions for Ship Activities at Container Port as an Effort Towards a Green Port Index. Energy Reports, 8, 229-236. https://doi.org/10.1016/j.egyr.2022.10.090
• Camargo-Díaz, C. P., Paipa-Sanabria, E., Zapata-Cortes, J. A., Aguirre-Restrepo, Y., Quiñones-Bolaños, E. E. (2022). A Review of Economic Incentives to Promote Decarbonization Alternatives in Maritime and Inland Waterway Transport Modes. Sustainability 2022, 14(21), 14405. https://doi.org/10.3390/su142114405
• Chuen-Im, C., Lee, J. J. (2011). A Coastal Development Idea For Gulf of Thailand To Improve Global Trades, Coastal Engineering 2010, 1(32). https://doi.org/10.9753/icce.v32.management.53
• Demir, E. (2021). Yeşil Liman Kriterlerinin AHS Metodu ile Analiz Edilerek Liman Performans Değerlendirilmesinin Yapılması (Yayın No: 677401). Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Demir, E., Satır, T., Sağlamtimur, N., Çalışkan, U. Y. (2022). Energy Efficiency In Ports From A Green Port Perspective: A Conceptual Framework. Mersin University Journal of Maritime Faculty, 4(2). https://doi.org/10.47512/meujmaf.1113213
• Ding, K, Yao, C, Li, Y, Hao, Q, Lv, Y, Huang, Z. (2022). A Review on Fault Diagnosis Technology of Key Components in Cold Ironing System. Sustainability, 14, 6197. https://doi.org/10.3390/su14106197
• Diniz, N. V., Cunha, D. R., Porte, M. S., Oliveira, C. B. M., Fernandes, F. F. (2024). A Bibliometric Analysis of Sustainable Development Goals in The Maritime Industry and Port Sector. Regional Studies in Marine Science, 69, 103319. https://doi.org/10.1016/j.rsma.2023.103319
• Doğan, H. (2022). Yeşil Liman Performans Kriterlerinin Önem Derecelerinin SWARA Yöntemiyle Belirlenmesi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Konferansı II, Çanakkale, Türkiye, 4-5 Temmuz 2022.
• Du, T. (2014-2015). AHP Analysis for Evaluation of European Container Port Performance. Master’s Thesis. Erasmus University Rotterdam in Maritime Economics and Logistics.
• Ecer, F. (2020). Çok Kriterli Karar Verme Geçmişten Günümüze Kapsamlı Bir Yaklaşım. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Elfarsi, E., Ekram, A., Elkwafi, W., Ismail, A. (2022). The Relationship between the Green Port Concept and Competitiveness (A Comparative Applied Study for the Port of Tripoli). Journal of Marine Sciences & Environmental Technologies, 8(1), 32-44.
• Esposito, F., Mancinelli, E., Morichetti, M., Passerini, G. Rizza, U. (2018). ‘’ A Cogeneration Power Plant To Integrate Cold Ironing And District Heating And Cooling’’. International Journal of Energy Production and Management, 3(3), 214-225. https://doi.org/10.2495/EQ-V3-N3-214-225
• Esteves, J., Gouveia, A. M. V., Silva, N. P., Liu, C., Qu, B.,Yang, P. (2022). Green Ports-Building a Shore Power Load Model for Simulation. 2022 IEEE International Power and Renewable Energy Conference, 1-5.
• Fragkos, P. (2022). Decarbonizing the International Shipping and Aviation Sectors. Energies 2022, 15, 9650. https://doi.org/10.3390/en15249650
• Garg, C. P., Kashav, V., Wang, X. (2023). Evaluating Sustainability Factors of Green Ports in China Under Fuzzy Environment. Environment, Development and Sustainability, 25, 7795–7821. https://doi.org/10.1007/s10668-022-02375-7
• Gürel, B., Kuleyin, B. (2019). Eko-Marina Alanında Yapılan Akademik Çalışmaların İçerik Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, ULK 2017 Özel Sayı, 17-32. https://doi.org/10.18613/deudfd.565129
• Ha, M. H., Yang Z. (2017). Comparative Analysis Of Port Performance Indicators: Independency And Interdependency. Transportation Research Part A: Policy and Practice, 103, 264-278. https://doi.org/10.1016/j.tra.2017.06.013
• Karami, A., Johansson, R. (2014). Utilizization of Multi Attribute Decision Making Techniques To Integrate Automatic And Manual Ranking of Options. Journal of Information Science And Engineering, 30, 519-534. https://doi.org/10.1688/JISE.2014.30.2.14
• Karlı, H., Öztaş Karlı, R. G., Aydın, H. (2020). Rotterdam, Antwerp ve Hamburg Limanlarının Akıllı Liman Bağlamında Değerlendirilmesi, Global Journal of Economics and Business Studies, 9 (18), 01-16.
• Keske, B. (2021). Yeşil Liman Olabilme Potansiyelleri Açısından Limanların ANP-BOCR Yöntemi ile Değerlendirilmesi (Yayın No: 696491). Yüksek Lisans Tezi, Gümüşhane Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Gümüşhane.
• Korucuk, S., Memiş, S. (2019). Yeşil Liman Uygulamaları Performans Kriterlerinin Dematel Yöntemi ile Önceliklendirilmesi: İstanbul Örneği. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(16), 134-149. https://doi.org/10.33692/avrasyad.543735
• Koşar Danışman, İ., Özalp, G. (2016). Karbon Ayak İzinin Azaltılmasında Yeşil Liman Uygulamasının Rolü: Marport Örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, 8, 99-166. https://doi.org/10.18613/deudfd.98463
• Kotrikla, A. M., Chortatsiani, E. (2022). Environmental Sustainability in the Cruise Industry. Interdisciplinary Journal of Research and Development, 9(4), 2. https://doi.org/10.56345/ijrdv9n4s212
• Kozulia, T. V., Sviridova A. S., Kozulia M. M. (2021). Entropy Approach In System Research of Different Complexity Objects To Assess Their Condition And Functionalıity. Radio Electronics, Computer Science, 4, 149-163. https://doi.org/10.15588/1607-3274-2021-4-14
• Köseoğlu, M. C., Solmaz, M. S. (2020). Türkiye ve Dünya Yeşil Liman Ölçütlerinin Karşılaştırmalı Bir Değerlendirmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik fakültesi Dergisi, 12, 33-57. https://doi.org/10.18613/deudfd.803386
• Kumport. (2020). Sürdürülebilirlik Raporu, KUMPORT Liman İşletmeleri, 1-48.
• Kumport. (2022). Sürdürülebilirlik Raporu, KUMPORT Liman İşletmeleri, 1-77.
• Kurt, İ. (2023). Evaluation of the Green Port Concept for Decarbonized Maritime Industry. Decarbonization of Maritime Transport Energy, Environment, and Sustainability,157-176. https://doi.org/10.1007/978-981-99-1677-1_9
• Lähdeaho, O., Hilmola, O., Kajatkari, R. (2020). Maritime Supply Chain Sustainability: South- East Finland Case Study. Journal of Shipping and Trade, 5(16). https://doi.org/10.1186/s41072-020-00073-z
• Lee, S. (2023). Comparative Study of Multi-criteria Decision Analysis Methods in Environmental Sustainability. Smart Innovation, System and Technologies, 338, 223-231. https://doi.org/10.1007/978-981-19-9205-6_21
• Li, K. Wang, L. Liu, J. Xin, H. Yang, C. Gao. (2011) Application of The Entropy Weight And TOPSIS Method in Safety Evaluation of Coal Mines, Procedia Engineering, 26, 2085-2091. https://doi.org/10.1016/j.proeng.2011.11.2410
• Letelay, K., A.S. Mola, S. A. S., Snae, D. P. (2023). Penerapan Metode TOPSIS Dalam Sistem Pengambilan Keputusan Pemberian Bantuan Rehabilitası Rumah. Jurnal Dialektika Informatika (Detika), 3(2), 54-59. https://doi.org/10.24176/detika.v3i2.10251
• Mahmud, K. K., Chowdhury, M. M. H., Shaheen, M. M. A. (2023). Green Port Management Practices for Sustainable Port Operations: A Multi Method Study of Asian Ports. Maritime Policy & Management, 50(8). https://doi.org/10.1080/03088839.2023.2258125
• Maritz, A. ve Yeh, S. P. (2014). Innovation and Success Factors in the Construction of Green Ports. Journal of Environmental Protection and Ecology, 15(3A), 1255-1263.
• Mijalkovski, S., Efe, Ö. F., Despodov, Z., Mirakovski, D., Mijalkovska, D. (2023). Underground Mining Method Selection With The Application of TOPSIS Method. GeoScience Engineering, 68(2), 125-133. https://doi.org/10.35180/gse-2022-0075
• Mittelhammer, R., Judge, G., Henry., M. (2022). An Entropy-Based Approach for Nonparametrically Testing Simple Probability Distribution Hypotheses. Econometrics,10(5). https://doi.org/10.48550/arXiv.2201.06647
• Mu, E. (2023). Multicriteria Decision Making as Interdisciplinary Research. International Journal of the Analytic Hierarchy Process,14(3). https://doi.org/10.13033/ijahp.v14i3.1080
• Nikitakos, N. (2012). Green Logistics: The Concept of Zero Emissions Port. FME Transactions, 40(4), 201-206.
• Ning-zhao, L., Xiao-fen, Z. (2011). Notice of Retraction: Design Discharge Equipment for Cold Ironing Power Cable. 2011 IEEE Power Engineering and Automation Conference, Wuhan, China, 185-188.
• Olgun, M., Türkarslan, E., Ye, J., Ünver, M. (2022). Single and Interval-Valued Hybrid Enthalpy Fuzzy Sets and a TOPSIS Approach for Multicriteria Group Decision Making. Mathematical Problems in Engineering Volume 2022, 1-8. https://doi.org/10.1155/2022/2501321
• Organ, A., Kaçaroğlu, M. O. (2020). Entropi Ağırlıklı TOPSIS Yöntemi İle Türkiye’deki Vakıf Üniversiteleri’nin Değerlendirilmesi. Pamukkale İşletme ve Bilişim Yönetimi Dergisi, 7(1), 28-45.
• Özdemir, Ü. (2018). Türkiye’de Yeşil Liman Uygulamaları Üzerine Bir Değerlendirme Örneği. Social Sciences Studies Journal, 4 (16), 1209-1218. https://doi.org/10.26449/sssj.498
• Özispa, N., Arabelen G. (2021). Limanların Sürdürülebilirlik Stratejilerinin AHP Yaklaşımı ile Önceliklendirilmesi. Journal of Yasar University, 16(63), 1430-1453. https://doi.org/10.19168/jyasar.873388
• Özkan, E., Şahin, Y. (2021). Sürdürülebı̇lı̇r Sı̇stemler: 2010-2020 Yılları Arası Literatür İncelemesı̇. UMÜFED Uluslararası Batı Karadeniz Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 3(1), 18-47.
• Parhamfar, M., Sadeghkhani, I., Adeli, A. M. (2023). Towards the Application of Renewable Energy Technologies in Green Ports: Technical and Economic Perspectives. IET Renewable Power Generation, 17, 3120-3132. https://doi.org/10.1049/rpg2.12811
• Roh, S., Thai V. V., Wong, Y. D. (2016).Towards Sustainable ASEAN Port Development: Challenges and Opportunities for Vietnamese Ports. The Asian Journal of Shipping and Logistics, 32(2), 107-118. https://doi.org/10.1016/j.ajsl.2016.05.004
• Sadiq, M., Ali, S. W., Terriche, Y., Mutarraf, M. U., Hassan M. A., Hamid, K., Ali, Z., Sze, J. Y., Su, C., Guerrero, J. M. (2021). Future Greener Seaports: A Review of New Infrastructure, Challenges, and Energy Efficiency Measures, IEEE Access, 9, 75568-75587. https://doi.org/10.1109/ACCESS.2021.3081430
• Samadi, S., Lechtenböhmer, S., Schneider, C., Arnold, K., Fischedick, M., Schüwer, D., Pastowski, A. (2016). Decarbonization Pathways for the Industrial Cluster of the Port of Rotterdam: Final Report. Wuppertal Institute for Climate, Environment and Energy.
• Samadi, S., Schneider, C., Lechtenböhmer, S. (2018). Deep Decarbonisation Pathways for The Industrial Cluster of the Port of Rotterdam. European Council for an Energy Efficient Economy (ECEEE), 399-409.
• Samosir, D. H., Markert, M., Busse, W. (2017). The Technical and Business Analysis of Using Shore Power Connection in The Port of Hamburg. Jurnal Teknik ITS (Sepuluh Nopember Institute of Technology), 5(2), 213244. https://doi.org/10.12962/j23373539.v5i2.18860
• Sanrı, Ö. (2021). Yeşil Limanlar Üzerine İçerik Analizi, 2009-2020. Beykoz Akademi Dergisi, 9(2), 50-72. https://doi.org/10.14514/BYK.m.26515393.2021.9/2.50-72
• Satır, T., Sağlamtimur, N. D. (2018). The Protection of Marine Aquatic Life: Green Port (EcoPort) Model inspired by Green Port Concept in Selected Ports from Turkey, Europe and the USA. Periodicals of Engineering and Natural Scinces, 6(1), 120-129. https://doi.org/10.21533/pen.v6i1.149
• Schwartz, H., Solakivi, T., Gustafsson, M. (2022). Is There Business Potential for Sustainable Shipping? Price Premiums Needed to Cover Decarbonized Transportation. Sustainability 2022, 14(21), 5888. https://doi.org/10.3390/su14105888
• Spruijt, A., Van Duin, R., Rieck, F. (2017). Intralog Towards an Autonomous System for Handling Interterminal Container Transport. In Proceedings of EVS30 Symposium: EVS30 International Battery, Hybrid and Fuel Cell Electric Vehicle Symposium, 1-12.
• Susmaga, E., Szczęch, I., Brzezinski, D. (2024). Towards Explainable TOPSIS: Visual Insights into the Effects of Weights and Aggregations on Rankings. Applied Soft Computing, 153, 111279. https://doi.org/10.1016/j.asoc.2024.111279
• Şimşek, N. (2023). Konteyner Limanlarında Enerji Verimliliği Uygulamalarının AHP Yöntemi ile Değerlendirilmesi (Yayın No: 808189). Yüksek Lisans Tezi, İskenderun Teknik Ünı̇versı̇tesı̇, Lisansüstü Eğitim Enstı̇tüsü, İskenderun.
• Teerawattana, R., Yang, Y. C. (2019). Environmental Performance Indicators for Green Port Policy Evaluation: Case Study of Laem Chabang Port. The Asian Journal of Shipping and Logistics, 35(1), 36-69. https://doi.org/10.1016/j.ajsl.2019.03.009
• Tezcan, Ö. (2023). Sustainability Focused Maritime Studies Performed in Türkiye: A Literature Analysis. Marine Science Technology Bulletin, 12(1), 51-62. https://doi.org/10.33714/masteb.1229745
• Tezcan, Ö., Kan, Ö. (2023). Meta-Synthesis of Research on Green Port Performance Evaluation Criteria. Scientific Journal of Maritime Research, 37, 227-239. https://doi.org/10.31217/p.37.2.6
• TÜRKLİM. (2021). Türkiye Limancılık Sektörü Raporu, Türkiye Liman İşletmecileri Derneği, 101.
• TÜRKLİM. (2023). Türkiye Limancılık Sektörü Raporu Sürdürülebilir Limanlar, Türkiye Liman İşletmecileri Derneği, 111. URL-1:https://www.turklim.org/turklim-uyesi-20-liman-yesil-liman-sertifikasinin-sahibi-oldu/, (Erişim Tarihi: 05.09.2024).
• Vaio, A. D., Zaffar, A., Balsalobre‐Lorente, D., Garofalo, A. (2023). Decarbonization Technology Tesponsibility To Gender Equality in The Shipping Industry: A Systematic Literature Review and New Avenues Ahead. Journal of Shipping and Trade, 8(9). http://doi.org/10.1186/s41072-023-00140-1
• Vashdev, V. D. (2022). Assessment of Manufactoring Process Selection Utilizing the TOPSIS Method. REST Journal on Banking, Accounting and Business, 1(4), 52-58. http://doi.org/10.46632/jbab/1/4/8
• Velasco, E. R., González-Cancelas, N., Orive, A. C., Díaz-Gutiérrez, D. (2022). Green Ports Analysis Using an End-to-End Tool Application in the Fishing Port of Vigo. Journal of Marine Science Engineering, 10, 1959. http://doi.org/10.3390/jmse10121959
• Velichko, A., Heidari, H. (2021). A Method for Estimating the Entropy of Time Series Using Artificial Neural Networks. Entropy 2021, 23, 1432. http://doi.org/10.3390/e23111432
• Wang, C-N., Le, T. Q., Chang, K-H. Dang, T-T. (2022) Measuring Road Transport Sustainability Using MCDM-Based Entropy Objective Weighting Method. Symmetry, 14(5),1033. https://doi.org/ 10.3390/sym14051033
• Wang, L., Yao, J., Zhang, H., Pang, Q., Fang, M. (2023). A Sustainable Shipping Management Framework In The Marine Environment: Institutional Pressure, Eco-Design, And Cross-Functional Perspectives. Fronties Maritime Science, 9, 1070078. https://doi.org/10.3389/fmars.2022.1070078
• Yalılı Kılıç, M., Adalı, S. (2020). Deniz Ulaşımından Kaynaklanan Gürültü Kirliliğinin Belirlenmesi: Bursa Güzelyalı Örneği. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 25(2), 1015-1024. https://doi.org/10.17482/uumfd.763450
• Yang, Y. C., Chang, W. M. (2013). Impacts of Electric Rubber-tired Gantries on Green Port Performance. Research in Transportation Business & Management, 8, 67-76. https://doi.org/10.1016/j.rtbm.2013.04.002
• Yorulmaz, M., Baykan, Y. (2023). Türkiye’de Sürdürülebilir Liman İşletmeciliği ve Yönetimi Literatürünün Değerlendirilmesi. Sürdürülebilir Çevre Dergisi, 3(1), 01-12.
• Yorulmaz, M., Patruna, E. (2022). Sürdürülebilir Yeşil Liman Algısının ve Yönetiminin Değerlendirilmesi. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, 7(13), 148-168.
• Zheng, Y., Wang, D. (2023). Multi-Criteria Decision Making and Recommender Systems. IUI '23: 28th International Conference on Intelligent User Interfaces. https://doi.org/10.1145/3581754.3584163