Ağlar Baba’s Surat İnnâ Enzelnâ Commentary

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 7, 86 - 144, 30.06.2018

Numan Çakır

Öz

Ağlar Baba whose real name is İrshâdî
is a sufi who lived in Bayburt between 1879 and 1958. Ağlar Baba, one of Bayburt’s spiritual
architects, has four books that he has written as manzum. They are “Dîvân”,
“Kısas-ı Enbiyâ”, “Tasavvuf Mesnevîsi” and “İnnâ Enzelnâ
Suresi Tefsîri ve Şem’ûn Gâzî Mesnevîsi”. In the first part of his last
book, Sūrat Qadr was interpreted as manzum. In his second part, the battles and heroisms of
Shem’un Gâzî with the disbelievers were explained. Ağlar Baba, inspired by the verses in that commentary,
has written the things that come to his mind as
manzum. No work has
been done on this commentary. In this
article, we will translate that commentary into today’s alphabet, and then we
will explain some thoughts about it.

Anahtar Kelimeler

Ağlar Baba, İnnâ Enzelnâ

Bayburtlu Ağlar Baba'nın "İnnâ Enzelnâ Suresi Tefsiri"

Öz

Asıl
adı İrşâdî olan Ağlar Baba, 1879-1958 yılları arasında Bayburt’ta yaşamış bir
mutasavvıftır. Bayburt’un manevî mimarlarından olan Ağlar Baba’nın manzûm
olarak te’lif ettiği dört eseri vardır. Onlar, “Dîvân”, “Kısas-ı
Enbiyâ”, “Tasavvuf Mesnevîsi” ve “İnnâ Enzelnâ Suresi Tefsîri ve
Şem’ûn Gâzî Mesnevîsi”dir. Onun bu sonuncu eserinin ilk bölümünde İnnâ
Enzelnâ yani Kadir suresi manzûm olarak tefsir edilmiş, ikinci bölümünde ise o surenin
esbâbı nüzûlü olduğu nakledilen Şem’ûn Gâzî’nin küffarla yaptığı savaşları ve kahramanlıkları
anlatılmıştır. Ağlar Baba, o tefsirinde ayetlerden mülhem olarak zihnine gelen
şeyleri nazmen kaleme almıştır. Bu tefsir üzerinde şimdiye kadar bir çalışma yapılmamıştır.
Biz bu makalemizde o tefsiri günümüz alfabesine çevireceğiz, sonra da onun
hakkındaki bazı mülahaza ve değerlendirmelerimize yer vereceğiz.

Anahtar Kelimeler

Ağlar Baba, İnnâ Enzelnâ

Kaynakça

• Ağlar Baba, Ebyât, haz.: Ziya Açıkgöz, yy: Aktif Yay., 2016.
• Ağlar Baba, Tasavvuf, haz.: Ziya Açıkgöz, yy: Aktif Yay., 2016.
• Ağlar Baba, İnnâ Enzelnâ Sûresi Tefsiri, (El Yazması).
• Aydın, Nevzat, “Çağdaş Kısas-ı Enbiya Literatüründe Peygamber Tasavvuru: İrşadî Bayburdî’nin Kısas-ı Enbiyası Özelinde”, Gümüşhane İlahiyat Fakültesi Dergisi, cilt: 5, sayı: 9, 2016, s. 163-194.
• Beğavî, Muhyissünne Ebû Muhammed Hüseyin b. Mesud, Meâlimü’t-tenzîl, Riyâd: Dâru Taybe, 1998.
• Cebecioğlu, Ethem, Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, İstanbul: Anka Yay., 2004.
• İbnü’l-Cevzî, Ebu’l-Ferec Cemalüddin Abdurrahman b. Ali b. Muhammed, Zâdu’l-mesîr fî ilmi’t-tefsîr, Beyrût: el-Mektebü’l-İslâmî, 3. bs., 1984.
• İbn Ebu Hatim Râzî, Abdurrahman b. Muhammed b. İdris, Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm, tahk: Es’ad Muhammed Tayyib, Mekke: Mektebetü Nizar Mustafa Bâz, 1997.
• İbn Kesîr, Ebu’l-Fida İsmail b. Amr, Tefsîru’l-Kur’ân’i’l-Azîm, tahk: Sami b. Muhammed Selame, Riyâd: Dâru Taybe, 2. bs., 1999.
• İrşâdî Baba-Ağlar Baba, Kısas-ı Enbiyâ, Bayburt: Bakütam, 2017.
• Kurtubî, Muhammed b. Ahmed b. Ebubekir, el-Câmi‘ li ahkâmi’l-Kur’ân, tahk: Abdullah b. Abdulmuhsin Türkî, Beyrût: Müessesetü’r-Risâle, 2006.
• Sa’lebî, Ebû İshak Ahmed b. Muhammed b. İbrahim, el-Keşf ve’l-Beyân, tahk: Ebû Muhammed b. Âşûr, Beyrût: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 2002.
• Suyûtî, Ebu’l-Fazl Celaleddin Abdurrahman b. Ebu Bekr, ed-Dürrü’l-mensûr fi’t-Tefsîri’l-me’sûr, tahk: Abdussened Hasan Yemame, Kâhire: Merkezu Hicr li’l-buhus ve’d-dirâsâti’l-Arabiyye ve’l-İslâmî, 2003.
• Taberî, Muhammed b. Cerîr, Câmiu’l-beyân an te’vîli âyi’l-Kur’ân, tahk: Abdullah b. Abdülmuhsin Türkî, Kâhire: Dâru Hicr, 2001.
• Tozlu, Necdet, Yusuf ile Zeliha, Bayburt: Bakütam, 2014.
• Uludağ, Süleyman, Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2001.
• Vâhidî, Ebu’l-Hasan Ali b. Ahmed, el-Vasît fî Tefsîri’l-Kur’âni’l-Mecîd, Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1994.
• Vâhidî, Esbâbu’n-nüzûl, tahk: Kemâl Besyûnî Zağlûl, Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1991.
• Yılmaztürk, Mehmet Fahri, Bayburt’un Manevi Bekçileri, İstanbul: Bayburt Eğitim ve Kültür Yay., 2009.