الهدي النبوي في الوقاية من الأوبئة وباء كورونا نموذجاً

Yıl 2020, Sayı: 12, 21 - 43, 29.12.2020

Asma Albogha

https://doi.org/10.47098/bayburt-ilahiyat.730277

Öz

لقد أقام الدين الإسلامي على ظهر هذه الأرض دولة وحكومة لها دستورها الشامل لكل نواحي الحياة والمنظم لها، ومن ذلك الجانب الصحي، حيث قامت تعاليمه على تأمين الحياة الصحية للفرد والمجتمع وحمايتها، وفي أيامنا هذه يعيش العالم تحت وطأة وباء فتاك يسمى فيروس كورونا، عجزت أعظم الدول تطوراً تكنولوجياً وتقنياً عن مجابهته، ولم تستطع إلا أن تضع تدابير وإجراءات تحدث عنها النبي الكريم صلوات الله عليه وسلامه قبل أربعة عشر قرناً، انطلاقاً من قانون الحياة الذي جعله الله قائماً على الأسباب والمسببات بقدرته وإرادته، وهذه التدابير النبوية التي يدور حولها البحث، كانت تكاملية من حيث إحاطتها بجميع الجوانب، فمنها ما هو وقائي يمنع الوقوع في المرض، ومنها ما هو احترازي يحد من انتشاره ويسيطر عليه عند حدوثه، ومنها ما هو علاجي بقسميه الحسي والروحاني، بالإضافة إلى التدابير الدينية التي اتخذت في بعض الشعائر، كمنع صلاة الجمع والجماعات والحج والعمرة والجنازات، انطلاقاً من مرونة وسعة شريعة الإسلام، كما وذكرت في بحثي الواجبات الشرعية التي تقوم بها الدولة تجاه رعيتها لحمايتهم في ظل هذا الوباء من خلال ما تقوم به الحكومة التركية من إجراءات للحفاظ على حياة رعاياها ضاربة بذلك أعلى المثل في تطبيق التعاليم الإسلامية، وأن عدم مراعاة الأنظمة التي تفرضها الدولة حفاظاً على حياة المواطنين يستلزم العقوبة دنيوياً وأخروياً.

Anahtar Kelimeler

الهدي النبوي, وباء, كورونا, التدابير, الحياة الصحية

Salgınlardan Korunmak İçin Nebevi Tavsiyeler Korona Örneği

Öz

İslam dini yeryüzünde hayatın bütün alanlarını düzenleyen ve kapsayan bir sistem tesis etmiştir. Bu alanlardan bir tanesi de sağlıktır. Bu yüzden islam ilkeleri bireysel ve toplumsal sağlığı himaye etmeye yönelik düzenlenmiştir. Bu günlerde dünya ölümcül bir virüsle karşı karşıyadır. Bu virüs koronadır. Teknik ve teknolojik anlamda en büyük devletler bile bu virüsle mücadele konusunda aciz kalmışlardır. Bu devletler efendimiz (sav)’in 14 asır öncesinden koyduğu tedbirlerden başka bir çözüm bulamamıştır. Bu araştırmanın konu edindiği bu nebevi tedbirler, hastalığın öncesini ve hastalık sürecini kapsamaktadır. Bu tedbirler, hastalıktan önce koruyucu, hastalık sırasında bulaşmasını önleyici ayrıca maddi ve manevi ilaç özelliği de barındıran tedbirlerdir. Bunun yanısıra Şeriatın müsaade ettiği ölçüde Cuma, cemaat, hacc ve umre gibi uygulamaların da yasaklanması bu nebevi tedbirlerin kapsamına girmektedir.
Nebevi tavsiyelerin kapsadığı bu tedbirler devletler için en iyi çözüm olarak sunulmaktadır. Bu tür bir salgınla mücadele eden bir devlet bu nebevi tedbirlere muvafık hareket etmelidir. Bu çalışmada mezkur yasakların yanısıra yaşlı ve gençlerle ilgili tutumlarında da nebevi tedbirlere muvafık hareket eden Türkiye devletinin yaptığı icraatlar örnek alınarak bir devletin vazifelerinin neler olacağından bahsedilmiştir.
Devletin halkı korumak için getirdiği düzenlemelere riayet etmeyen kişiler, hem dünyada hem de ahirette sorumlu olacaklardır.

Anahtar Kelimeler

Salgın, Korona, Nebevi Tavsiyeler, Tedbirler, Sağlık

Kaynakça

• Abdulrahim, İbrâhim muhammed. "et-Tib el-islâmi vikayeten ve ilâcan". Alukah. https://www.alukah.net/sharia/0/4286/
• Ahmed, b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî. el-Müsned. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2001.
• Atmaca, Esra. " XIII-XV. Yüzyıllar Arasında Suriye Bölgesinde Veba Salgınları". International Journal of Science Culture and Sport (IntJSCS) (2015), 525-534 http://dergipark.org.tr/en/download/article-file/91852.
• Atmaca, Veli. "Hadislerde geçen hastalık adları". Hadis Tetkikleri degisi 8 (2010), 25-67.
• Anadolu Agency." Türkiye sağlık sektörü çalışanları için özel faydalar sağlıyor" (24.03.2020), 1. https://cutt.us/ZtdQ3
• Bâci, süleyman b. halaf el-kurtubi. el-Müntakâ Şarhu'l-Muvattâ. Mısır: Matbuâtüs'Sâade, 1332. Balkini, Salih b. Ömer. İzharün'Nabʾa fi süʾali raf ‘i'l-veba. b.y: Dar Arukâ, ts.
• Beyhakî, Ahmed b. Hüseyn. es-Sünenu’l-kubrâ. Beyrut: Darü’l-Kutubu’l-İlmiyye, 2003.
• Buhârî, Muhammed b. İsmail. Sahîhü'l-Buhârî. Beyrut: Dâr İbn Kesîr, ts.
• Cengiz, Ercan. " Hz. Ömer Döneminde Meydana Gelen Amvas Tâunu ve Etkileri", KAUFDR 7/13 (2020), 129-150.
• Ebu davûd , Süleyman b. el-Eşʾas. Sünenü ebi davud. Beyrut: el-mektebetu'l-esriyya, ts.
• ed-Dürerü’s-Seniyye. https://dorar.net/hadith/sharh/119342.
• ed-Dürerü’s-Seniyye.https://www.dorar.net/hadith/sharh/584
• el-Jezire sitesi, "el-Veba" (18 mart 2020),1. https://bit.ly/3d9gmkx .
• el-Mavsuʿatu'lfıkhiyye. vazâratu'l-Avkaf ve eş-Şu’uni'l-İslamiyye.b.y, ts.
• Fâzel, Nesir Bahcet, "et-Tava‘in fi sadri’l-İslam ve el-hilâfa el-umaviyye", kerkük üniversitesinin dergisi insani çalışmalar 62/( 2011).
• Fenceri, Ahmad şavki. et-Tıb el-vikaʾi fi’l-İslam. Mısır: el-hayʾa el-mesriyya el- âmma lil-kitab, 1991.
• Ferahîdi, Halil b. Ahmet b. Amr, Kitabu'l -‘ayn. b.y: Dâru’l-Hilal, ts.
• Hatamleh, Thamer. "Koruyucu Tıp ile Nebevî Tıp Arasındaki İlişki", TIBB-I NEBEVÎ KONGRESİ, ADANA TÜRKİYE(2015), 29.
• Hâkim, Muhammed b. Abdullah. el-Müstedrek ale'-sahihayn. Beyrut: Dârü’l-Kutubu’lİlmiyye, 1990.
• Hamîdi, fathi sâlem. "vebaʾu't-Ta‘un ve âsaruhu alâ medineti'l- Kâhira fi'l-Asri'l-mamlûki", Mecelletü abhas külliyeti'l-Terbiye 12/4 (2013), 455-476.
• Hürriyet," Koronavirüs uyarıları: 65 yaş üstü zorunlu değilse dışarı çıkmasın"(12.03.2020). https://www.hurriyet.com.tr/gundem/koronavirus-uyarilari-65-yas-ustu-zorunlu-degilse-disari-cikmasin-41466819
• İbnü’l-Esîr, Alî b. Muhammed b. Muhammed eş-Şeybânî el-Cezerî. el-Kâmil fit’Tarih, Beyrut : Dâru’l-Kitabi’l-Arabi, 1997.
• İbnü’l-Esîr, Mecdüddin el-Mübârek b. Muhammed el-Cezerî. en’Nihaye fi ğaribi’lhadis. Beyrut: el-Mektebetü’l- İlmiyye, 1979. İbnü's-Salâh, Osmân b. Abdurrahman eş- Şehrezürî . Maʿrifetü envâʿi ʿUlmi’l-ḥadîs̱. Suriye: Dâru’l Fikr, 1986.
• İbnul'kâyyim, Muhammad b. Abi Bekir b.Eyyüp el' Cevzîye .et'Tıb en'Nebevi. Beyrut: Dâru’l-Hilal, ts.
• İbn Hacer, Ahmed b. Ali el-Askalani. İnbâʾu’l-ğumar bi-ebnaʾi’l-‘umur. Mısır: el-meclisi’l-ala lil-şuʾuni’l-islamiyye, 1969.
• İbn Hacer . Fethu’l-Bârî fi Şerhi Sahihi’l-Buhari. Beyrut: Dâru’l- Marife, 1379.
• İbn Hacer. Bazlu’l-ma‘un fi fazli’t-Ta‘un. Riyâd: Dâru’l-‘âsime, ts.
• İbn Rahoveyh, İshak b. İbrâhim el-Hanzali. el-Müsned. el-Medînetü’l münevvere: Mektebetü’l-İman, 1991.
• İbn Abdilber, Ebû Ömer, Yûsuf b. Abdillâh b. Muhammed. el-İstizkâr. Beyrut: Dâru'l kütübil' ilmiyye, 2000.
• İbn kutayba, abdullah b. muslim ed-Deynûri. Taʾvil muhtalafi’l- hadis. el-Mektebu’l-İslami, 1999.
• İbnü Mâce, Muhammed b. Yezîd el-Kazvinî. Sünen ibnü Mâce. b.y: Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-Arabiyye, ts.
• İbn manzûr, muhammad b. mukarram el-ensari. lisan'ul-arab. Beyrut: Dâru Sâdir .
• İbn şebbe, omar b. şebbe. Târihu'l-medine. Cidde: 1399.
• İslam online, "Mebadiʾul’Hacri’s-Sıhhi fi’s-Sünneti’n-Nebeviye" (26.01.2020), 1. https://cutt.us/JY7uK
• islam online, "el-Hadaratu'n-Nabaviyye fi'n-Nazâfeti'l-insâniyye". https://archive.islamonline.net/9556
• Kādî İyâz, İyâz b. Mûsâ b. İyâz el-Yahsubî, İkmâlü’l-Muʿlim bi-fevâʾid Müslim. Mısır: Dâru'l-Vefâ, 1998.
• Kurtubî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed. el-Câmi‘ li-Ahkâmi’l-Kur’ân. Kahire: Dâru'l kütübil'mesırıye, 1964.
• Majmu‘et mu’allifin. el-mavsuʿatu’t-Tıbbiyya el-hadîse. Kahire: 1970.
• Mâlik, b. Enes b. Mâlik b. Ebî Âmir el-Asbahî. el-Muvatta. Müessesetü zayed b.sultan al nahyan, 2004.
• Mâzini, islam subhi .Reva’i‘u t-Tarihi’t-Tıbi vel’etıbba’il’muslimîn. Beyrut: Dâru'l kütübil' ilmiyye, ts.
• Mubârakfûri, ebü’lʿula muhammad abdurahman b. abdurahim. Tuhfatu’l-Ahvazi bişarhi câmii’t-Tirmizi. Beyrut: Dâru'l kütübil' ilmiyye, ts.
• Müslim, Müslim b. el-Haccâc en-Nisâbûrî. Sahîhu Müslim. Beyrut: Dâru İhyâi't-türâsi'l-Arabî, ts.
• Milliyet, " maske kullanımı zorunlu mu" (04.04.2020), 1. https://www.milliyet.com.tr/gundem/maske-kullanimi-zorunlu-mu-oldu-nerelerde-maske-kullanmak-zorunlu-hale-geldi-6181100
• Milliyet, "özel araçla şehirler arası seyahat yasak mı"(04.04.2020), 1. https://www.milliyet.com.tr/gundem/seyahat-izin-belgesi-nereden-alinir-ozel-aracla-sehirler-arasi-seyahat-yasaklandi-mi-6181175
• Nesâî, Ebû Abdirrahmân, Ahmed b. Şuayb b. Alî. el- Müctebâ. Halep: Mektebu’l- Matbuâti’l- İslamiyye, 1406.
• Nevevî, Yahya b. Şeref. el-Minhac fî şerhi Sahîhî Müslim. Beyrut: Dâru’l-İhyâu’t-Turasi’l-Arabi, 1392.
• Osman, Mahmmud. "Corona krizinin Türkiye ve dünya üzerindeki ekonomik yansımaları". Anadolu Agency (26.03.2020), 1. https://cutt.us/3LMwd
• Sâ‘ati, ahmet b. abdurahman. el-Fethu'r-Rebbani li-tertib musned imam Ahmet b.henbel. Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabi, tz. Sabri, mas‘ud. Fetavil-ʾulama havla veyrus korona. Dâru’l-Başir, 2020.
• Sabah,"Türkiye tek yürek oldu! Biz bize yeteriz Türkiyem kampanyasına her kesimden destek" (01.04.2020), 1. https://www.sabah.com.tr/gundem/2020/04/01/turkiye-tek-yurek-oldu-biz-bize-yeteriz-turkiyem-kampanyasina-her-kesimden-destek
• Sabah, "Fahiş fiyat artıranlara corona virüsü cızası"(26.03.2020), 1. https://www.sabah.com.tr/apara/haberler/2020/03/26/son-dakika-fahis-fiyat-artiranlara-corona-virusu-cezasi-ticaret-bakanligi-rekor-cezayi-acikladi
• Salih, Enes. " AMELLE DESTEKLENMİŞ ZAYIF HADİSİN AMEL EDİLMEYEN SAHÎH HADİSE TERCİHİ MESELESİ". e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi 121/ (2020), 139-158.
• Sâmiri, muhammed b. cafer b. muhammet el-haraʾiti. mesavʾu'l-ahlak ve mazmû- muha. Cidde: Mektebetü's- sevedi, 1993.
• Sa‘dâvi, ahmad ."el-Mağribu'l-İslami fi muvâceheti't-Tâ‘uni'l-âzam". IBLA 58/175 ( 1995), 119-141 .
• Sermeri, yusuf b. muhammed. kitap fihi zikru'l-veba vi't-Tâ‘un. Amman: ed'darul-eseriyye, 2004.
• Suyûtî, Celâlüddîn, Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed. "Risâletün fi maradi' t-Tâ‘un". karbala-a üniversitesi eğitim fakültesi.
• Tahâvî, Ahmed b. Muhammed b. Seleme el-Mısrî. Şerhu ma‘ani’l-âsâr. b.y: alâmul’-kutub, 1994.
• Tirmizî, Muhammed b. Îsâ. Sünenü’t-Tirmizî. Beyrut: Dâr'ul Garb el-İslamî, 1998.
• Zehebî, Muhammed b. Ahmed b. Osmân. Siyeru A‘Lâmi’n-Nübelâ. Kahire: Dâru l'hadis, 2006.
• Zehebî. Tarih'ul İslam. Bayrut: Dâr'ul Garb el-İslamî, 2003.