Milli Şairimiz Mehmet Akif’in Sırat-ı Müstakim ve Sebilürreşâd Dergilerindeki Tefsir Yazıları

Yıl 2022, Sayı: 15, 7 - 29, 30.06.2022

Ahmet Öz

https://doi.org/10.47098/bayburt-ilahiyat.1106625

Öz

İstiklal marşı şairi Mehmet Akif Ersoy iyi bir edip olmakla birlikte aynı zamanda iyi bir Kur'an müfessiridir. Yaşadığı dönem içerisinde kendisini milletine adayan Akif, insanların yaşamış olduğu maddi ve manevi sıkıntılara çözümler üretmek için büyük gayretler sarf etmiştir. Gençlik yıllarından itibaren şiir ve nesir türü eserler vermeye başlayan Akif, ömrünün son demlerine kadar yazmaya devam etmiştir. Özellikle milli mücadele yıllarında yazdığı yazılarda ve şiirlerde toplumu düşmanlara karşı sabır ve direnişe sevk etmiş, aynı zamanda bu konuda verdiği konferanslar ve cami vaazlarıyla da milli mücadeleye destek olmuştur. Bu çalışmada Mehmet Akif’in “Sırât-ı Müstakim” ve “Sebîlürreşâd” dergilerinde “Tefsir-i Şerif” başlığı altında yayınlamış olduğu yazıları ve şiirleri incelenecektir. Söz konusu dergi Osmanlının son dönemini kapsayan 1908 yılında “Sırât-ı Müstakim” adı altında yayın hayatına başlamış, ilerleyen yıllarda belli dönemlerde yayın hayatına ara vermek zorunda kalsa da 1925 yılına kadar yayın hayatını sürdürmüştür. Dergi 1912 yılında adını “Sebîlürreşâd” olarak değiştirmiş bu isimle cumhuriyetin ilanından sonra da yayın hayatına devam etmiş 1925 yılında kapatılmıştır. Akif, dergide yazdığı her bir yazıda ve şiirde o günün sosyal ve dini sorunlarına parmak basarak çözümler üretmeye gayret etmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kur, tefsir, Mehmet Akif, Sırât-ı Müstakim, Sebîlürreşâd.

Teşekkür

Tüm dergi ekibine teşekkür eder kolaylıklar dilerim

Kaynakça

• Akpınar, Ali. “Mehmet Âkif’in Kur’ân Tasavvuru,” I. Uluslar arası Mehmet Âkif Ersoy Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Burdur 19-21 Kasım 2008, Cilt I, s. 75-85.
• Bayyiğit, Mehmet, “Mehmet Akif’te Din ve Toplum Sorunu”, Mehmet Akif’e Armağan, Konya: Emran Ofset, 2011,(149-171).
• Bilgiz, Musa. “Mehmet Âkif’in Şiir ve Düz Yazılarında Kur’ân’dan Temalar”, EKEV Akademi Dergisi 7/15 (2003),159-178.
• Demirci, Mehmet. Mehmet Akif Ersoy’un Kur'an Tasavvuru. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 2016.
• Düzdağ, M. Ertuğrul. Mehmet Akif Hakkında Araştırmalar. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları,1987.
• Düzdağ, M. Ertuğrul. Mehmed Âkif Ersoy-Tefsir Yazıları ve Vaazları, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2012.
• Düzdağ, M. Ertuğrul. Sırâtımüstakîm Mecmuası. İstanbul: Bağcılar Belediyesi Yayınları, 2013, (1-7).
• Düzdağ, M. Ertuğrul. Sebîlürreşâd Mecmuası, İstanbul: Bağcılar Belediyesi Yayınları, 2016, (8 -18).
• Efe, Adem. “Sebilürreşâd”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 36/251-253. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2009.
• Ersoy, Mehmet Akif. Safahat. Haz. Ahmet Tülek. Ankara: Akçağ Yayınları, 2001.
• Ersoy, Mehmet Akif. “Tefsir-i Şerif”, Sebîlürreşâd Mecmuası, Yayına Hazırlayan: M. Ertuğrul Düzdağ, İstanbul. Bağcılar Belediyesi Yayınları, 2016.
• Mertoğlu, Suat. Osmanlı’da II. Meşrutiyet Sonrası Modern Tefsir Anlayışı. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı Doktora Tezi, 2001.
• Mertoğlu, Suat. “Mehmet Akif ve İctimâi Kur'an Tefsiri”, Vefatının 71. Yılında Mehmet Âkif Ersoy Bilgi Şöleni: Mehmet Âkif, Dönemi ve Çevresi. ed. Mehmet Doğan. Ankara: Türkiye Yazarlar Birliği : İlim Yayma Cemiyeti Ankara Şubesi, 2008.
• Müslim b. Haccac Ebu’l-Hasan el-Kuşeyri, el-Câmi’u’s-sahîh, Nşr. M. Fuad Abdulbaki, Beyrut: Dâru İhyait-türasi’l- Arabî, ts. (I-V).
• Öz, Ahmet. Kur'an'ı Anlamada Bağlam. İstanbul. Hikmetevi Yayınları, 2016.
• Öz, Ahmet. “Rol Model Bir Müfessir Olarak Mehmet Akif ”. Uluslararası İslam ve Model İnsan Sempozyumu, 26-27 Nisan 2018, 2/626-635. Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Belediyesi, 2018.
• Öztürk, Mahmut. “Mehmet Akif’in Cami Kürsülerinde Zikrettiği Ayetler ve Yorumları”. Uluslararası Cami Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 08-09 Ekim 2018, Malatya. 1/623-648, 2018.
• Öztürk, Mahmut. “Sebilürreşad Mecmuası’nın Çanakkale Savaşları Münasebetiyle İzlediği Yayım Politikası: Tefsir Yazıları”. Türk Basın Tarihi Uluslararası Sempozyumu 19-21 Ekim 2016/Elazığ, 1/379-412. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi, 2018.
• Şengüler, İsmail Hakkı. Mehmet Akif Külliyatı. İstanbul: Mert Yayınları, 1996. (I-X).
• Ünal, Mehmet. “Sırat-ı müstakim ve Sebilu'r-reşad Dergilerinde Yayımlanan Kur' an ve Tefsirle İlgili Çalışmalar” Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Dergisi, 10/2, (2007), 109-146.