Orta Anadolu Şartlarında Farklı Silaj Sorgum Genotiplerinde Su Stresinin Biyokütle Verimi ve Bazı Tarımsal Özellikler Üzerine Etkilerinin Belirlenmesi

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 2, 145 - 156, 28.12.2022

Ramazan Çağatay Arıcı , Mehmet Ali Avcı

Öz

Bu çalışma Konya şartlarında farklı sulama seviyelerinde silajlık sorgum genotiplerinin biyokütle verimi ve bazı tarımsal özellikleri ile sulama suyu kullanım etkinliğini belirlemek amacıyla 2 yıl süreyle (2020-2021) yürütülmüştür. Tesadüf Bloklarında Bölünmüş Parseller deneme desenine göre yürütülen çalışmada üç sulama seviyesinde (I1:Tam, I2:% 75 ve I3:% 50 ) 23 adet silajlık sorgum genotipleri kullanılmış olup, sulama konuları ana parselleri, genotipler ise alt parselleri oluşturmuştur. Çalışmada iki yıllık ortalamalara göre en düşük ve yüksek değerler sırasıyla yeşil ot veriminde 5105 kg/da (I3)-6467 kg/da (I1), kuru ot veriminde 1537 kg/da (I3)-1870 kg/da (I1), bitki boyunda 212 cm (I3)-261 cm (I1), çiçeklenme gün sayısında 79.8 gün (I1)-81.9 gün (I3), klorofil içeriğinde 44.3 (I3)- 46.8 (I1), bitki örtüsü sıcaklığında 27.6 ℃ (I1)- 30.8 ℃ (I3)- protein oranında % 9.1 (I3)- % 9.5 (I2), protein veriminde 139 kg/da (I3)- 175 kg/da (I1), aralığında elde edilirken su stresi arttıkça sulama suyu kullanım etkinliği değerinde artış görülmüştür. Çalışmada kullanılan genotiplerde en düşük ve yüksek yeşil ot verimi sırasıyla I3 sulama konusundaki 18 (3791 kg/da) ve I1 konusundaki 6 nolu (8722 kg/da) genotiplerden elde edilmiştir

Anahtar Kelimeler

İklim değişikliği, kuraklık, yem bitkileri, su stresi

Destekleyen Kurum

Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

Proje Numarası

TAGEM/TBAD/A/21/A7/P2/2329

Kaynakça

• Anonim, (2020). Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Klimatoloji Şube Müdürlüğü Kalaba, Ankara, Türkiye.
• Anonymous, (2009). Approved methodologies, www.leco.com/resources/approved_methods.
• Aydinşakir, K., Dinç, N., Büyüktaş, D., Erdurmus, C. ve Bayram, E. (2018). Yüzeyaltı ve Yüzeyüstü Damla Sulama Sistemiyle Sulanan Sorgumun Sulama Programının Oluşturulması, TÜBİTAK Program Kodu: 1001 Proje No: 116 O 262.
• Azarinasrabad, A., Mousavinik, S. M., Galavi, M., Beheshti, S. A. ve Sirousmehr, A., (2016). Evaluation of water stress on yield, its components and some physiological traits at different growth stages in grain sorghum genotypes, Notulae Scientia Biologicae, 8 (2), 204-210.
• Batista, P., Carvalho, A., Portugal, A., Bastos, E., Cardoso, M., Torres, L., Júlio, M. M. ve de Menezes, C., (2019). Selection of sorghum for drought tolerance in a semiarid environment, Embrapa Milho e Sorgo-Artigo em periódico indexado (ALICE).
• Bean, B., Mccollum, T., Pietsch, D., Rowland, M., Porter, B. ve Vanmeter, R., (2002). Texas Panhandle Forage Sorghum Silage Trial. The Agriculture Program of Texas A&M University System.
• Bibi, A., Sadaqat, H. A., Akram, H. M. ve Mohammed, M. I., (2010). Physiological markers for screening sorghum (Sorghum bicolor) germplasm under water stress condition, Int. J. Agric. Biol, 12 (3), 451-455.
• Canyiğit, M., Okant, M. (2018). Bitki Aktivatörünün Sorgum-Sudan Otu Melezi Farklı Uygulamalarının Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi, ISPEC Journal of Agricultural Sciences, 2 (1), 1-9.
• Carmi, A., Umiel, N., Hagiladi, A., Yosef, E., Ben‐Ghedalia, D. ve Miron, J., (2005). Field performance and nutritive value of a new forage sorghum variety ‘Pnina’recently developed in Israel, Journal of the Science of Food and Agriculture, 85 (15), 2567-2573.
• Chakravarthi, M. K., Reddy, Y. R., Rao, K. S., Ravi, A., Punyakumari, B. ve Ekambaram, B., (2017). A study on nutritive value and chemical composition of sorghum fodder, Int J Sci Environ Technol, 6, 104-109.
• Dahmardeh, K., Rad, M. R. P., Rad, M. ve Hadizadeh, M., (2015). Effects of potassium rates and irrigation regimes on yield of forage sorghum in arid regions, International Journal of Agronomy and Agricultural Research, 6 (4), 207-212.
• Gonulal, E. (2020). Performance of sorghumxsudan grass hybrıd (Sorghum bicolor L.× Sorhgum sudanense) cultıvars under water stress condıtıons of arıd and semı-arıd regıons.
• Gonulal, E., Soylu, S. ve Sahin, M., (2021). Effects of Dıfferent Water Stress Levels on Bıomass Yıeld and Agronomıc Traıts of Swıtchgrass (Panicum virgatum L.) Cultıvatars Under Arıd and Semı-Arıd Condıtıons, Turkish Journal of Field Crops, 26 (1), 25-34.
• House, L., (1985). A guide to sorghum breeding. ICRISAT Patanchru, AP India.
• Howell, T., Evett, S., Tolk, J., Copeland, K., Colaizzi, P. ve Gowda, P., (2008). Evapotranspiration of corn and forage sorghum for silage, World Environmental and Water Resources Congress 2008: Ahupua'A, 1-14.
• Howell, T.A., Cuenca, R.H. and Solomon, K.H. (1990). Crop yield response. "Manegement of farm irrigation systems, Edit. G.J. Hoffman., T.A. Howell., K.H. Solomon." Chap. 5. An ASAE Monograph, s. 93-116.
• Jahansouz, R.M., Afshar, R.K., Heidari, A., Hashemi, M. (2014). Evaluation of Yield and Quality of Sorghum and Millet as Alternative Forage Crops to Corn under Normal and Deficit Iriigation Regimes. Jordan Journal of Agricultural Sciences, Volume 10 (10): 699-715.
• Kapluhan, E. (2013). Türkiye’de kuraklik ve kurakliğin tarima etkisi, Marmara Coğrafya Dergisi (27).
• Kara, M. (2011). Sulama ve sulama tesisleri (II.Baskı), Selçuk Üniversitesi Basımevi, p.
• Keten, M. (2020). Kısıntılı sulama koşullarında bitki stres indeksleri kullanılarak silajlık mısır ve sorgum bitkilerinin su-verim ilişkilerinin belirlenmesi. Doktora tezi. Kahramanmaraş Sütçü imam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü,
• Keten, M., Değirmenci, H. (2020). Farklı Sulama Seviyeleri Altında Yetiştirilen İkinci Ürün Silajlık Mısır ve Sorgum Bitkilerinin Yaprak Su Potansiyellerinin Karşılaştırılması, ISPEC Journal of Agricultural Sciences, 4 (4), 865-874.
• Khaton, M.A., Sagar, A., Tajkia, J.E., Islam, M.S.,Mahmud,M.S. and Hossain, A.K.M.Z. (2016). Effect of moisture stress on morphological and yield attributes of four sorghum varieties Progressive Agriculture 27 (3): 265-271.
• Kır, H., Şahan, B. D. (2019). Yield and Quality Feature of Some Silage Sorghum and Sorghum-Sudangrass Hybrid Cultivars in Ecological Conditions of Kırşehir Province.
• Kimbrough, E. L. (1990). Corn and Sorghum for Silage, Cooperative Extension Service, Mississippi State University, p.
• Liu, L., Maier, A., Klocke, N., Yan, S., Rogers, D., Tesso, T., Wang, D. (2013). Impact of Deficit Irrigation on Sorghum Physical and Chemical Properties and Ethanol Yield. American Society of Agricultural and Biological Engineers. Vol. 56(4): 1541-1549.
• Mülayim, M., Özköse, A., Işık, Ş. (2009). Konya koşullarında sorgum x sudanotu melezi çeşitlerinde verim ve bazı tarımsal özelliklerin belirlenmesi, Türkiye VIII. Tarla Bitkileri Kongresi Bildirileri, 2, 627-630.
• Özmen, S. (2017). Bingöl Koşullarında Farklı Sorgum Türlerinin Ot Verimi Ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi, , Bingöl Üniversitesi Fen Bilimleri EnstitüsüYüksek Lisans Tezi, 76s.
• Rashid, A., Stark, J., Tanveer, A. ve Mustafa, T., (1999). Use of canopy temperature measurements as a screening tool for drought tolerance in spring wheat, Journal of agronomy and crop science, 182 (4), 231-238.
• Saghafi, A., Zand, B., Nasri, M., Jaberiaghdam, M. (2013). Study of water use efficiency on yield and yield components on cultivars of corn, sorghum and millet in Varamin region, Technical Journal of Engineering and Applied Sciences, 3 (23), 3395-3398.
• Sanderson, M., Jones, R., Ward, J., Wolfe, R. (1992). Silage sorghum performance trial at Stephenville [Forage Research in Texas, Report PR-5018], Stephenville: Texas Agricultural Experiment Station.
• Soylu, S., Sade, B., Öğüt, H., Akınerdem F., Babaoğlu, M., Ada, R., Eryılmaz, T., Öztürk, Ö., Oğuz, H. (2010). “Türkiye için Alternatif Bir Biyoyakit ve silaj Bitkisi Olarak Dallı Darının (Panicum virgatum L. ) Yetiştirilebilme Olanaklarının Araştırılması”. TÜBİTAK, TOVAG-107 O 161 Sonuç Raporu.
• TÜİK, (2017). Türkiye İstatistik Kurumu.
• Uzun, F,. Garipoğlu, A,. Ocak, N. (2017). Water use efficiency, yield, and nutritional quality of maize and sorghum cultivars as influenced by irrigation in a shallow soil. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 32 (3), 358-366
• Yolcu, R., (2014). Diyarbakır koşullarında damla sulama ile sulanan silajlık mısırda farklı sulama düzeylerinin ve farklı dönemlerde uygulanan azotlu gübrenin verim ve verim özelliklerine etkisi, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi.
• Wani, P. S., Albrizio, R,. Rao, N. V. (2012). Crop Yield response to Water: FAO Irrigation and Drainage, Food And Agrıculture Organızatıon Of The Unıted Natıons. Rome, 66.
• WEF, (2011). (World Economic Forum)Global Risks 2011: Sixth Edition. Geneva, http://riskreport.weforum.org/global-risks-2011.pdf