İSKANDİNAV KIRMIZI SIĞIR IRKLARI VE SIĞIRCILIK ENDÜSTRİSİNDEKİ ÖNEMİ

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 1, 73 - 86, 04.07.2023

Nejla Güloğlu , Ceyhan Özbeyaz , İrfan Güngör

Öz

İskandinav Kırmızı Sığırı; Norveç Kırmızısı, İsveç Kırmızısı ve Danimarka Kırmızılarını da içine alan sığırlara verilen genel addır. Norveç Kırmızıları saf bir ırk olmayıp yerli ve ithal ırkları içeren Norveç Kırmızısı ve Beyazı, Kırmızı Boynuzsuz Eastland Sığırı ve Ayrshire ırklarının melezlenmesiyle oluşmuş bir ırktır. Daha sonra gen havuzuna İsveç Kırmızı ve Beyazı, Fresian ve Holştaynlar dâhil olmuştur. Bu melezlemede üstün kombine bir ırk geliştirmek amaçlanmıştır. İsveç Kırmızısı; Norveç’in doğusunda bulunan Kırmızı Sığır Irkıyla yakın ilişki içinde olup Batı Fin sığırına benzemektedir. Danimarka Kırmızısı 19. Yüzyılda Angeln sığırlarının Ballum, Tonder ve Schleswig sığırlarının melezlenmesiyle elde edilmiştir. İskandinav Kırmızı sığırlarıyla melezleme çalışmalarında kullanılan Holştayn ırkı sığırlar Hollanda, Almanya ve Danimarka’nın Kuzey Denizi kıyılarındaki ovalık kesimlerde yetiştirilen sığırlardan köken almakta olup, dünyada en yaygın olan sığır ırkıdır.
İskandinav Kırmızısı sığır ırkları, kültür ırklarında meydana gelen deformasyonları gidermek ve verimleri düzenlemek için dünyada etkin bir şekilde kullanılmaktadır. Dünyada olduğu gibi Türkiye'de de Holştayn'da görülen üreme ve sağlık sorunlarının giderilmesi için melezleme çalışmalarında İskandinav Kırmızılarının kullanılmasının uygun olacağı düşünülmektedir. Melezleme çalışmalarında kullanılacak ırklar bakımından boğaların üstün özelliklere sahip olmasının yanı sıra genetik olarak üzerinde durulan özellikler bakımından da birbirini tamamlayıcı ırklar olmasına özen gösterilmesi gerektiği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

: İskandinav kırmızı sığır ırkları, melezleme çalışmaları, holştayn

Kaynakça

• Akçapınar, H., Özbeyaz, C. (2021). Hayvan Yetiştiriciliği (Temel Bilgiler), II. Baskı, Medisan Yayın Serisi: 91, ISBN: 978-975-7774-90-7, Ankara.
• Anonim (2022a). Norwegian Red. Erişim Adresi: [https://en.wikipedia.org/wiki/Norwegian_Red]. Erişim Tarihi: 14/04/2022.
• Anonim (2022b). Norwegian Red. Erişim Adresi: [https://www.norwegianred.com/]. Erişim Tarihi: 15/04/2022.
• Anonim (2022c). Breeds Of Livestock, Department of Animal Science. Erişim Adresi: [http://afs.okstate.edu/breeds/cattle/]. Erişim Tarihi: 14/04/2022.
• Anonim (2022d). Danish Red. Erişim Adresi: [http://en.wikipedia.org/wiki/Danish_Red_cattle]. Erişim Tarihi 14/04/2022.
• Anonim (2022e). Danish Red cattle breed information. Erişim Adresi: [http://www.roysfarm.com/danish-red-cattle]. Erişim Tarihi 12/04/2022.
• Anonim (2022f). Dairy meat breeds. Erişim Adresi: [http://www.rengab-dairymeat.info/dairy-meat-breeds---2.htm]. Erişim Tarihi 11/02/2022.
• Anonim (2022g). Swedish Red. Erişim Adresi: [http://www.procross.info/Swedish-red]. Erişim Tarihi 10/02/2022.
• Anonim(2022h). İsveç Kırmızısı. [https://makrogenetik.com/urunler]. Erişim Tarihi 31/05/2022.
• Arslan, H., Macit, M. (2011). Organik olarak açık ahırda yetiştirilen İsveç Kırmızısı ve siyah alaca danaların performans özellikleri. Atatürk Üniversitesi Vet. Bil. Derg., 2011; 6: 139-149.
• Begley, N., Buckley F., Pierce K. M., Fahey A. G., Mallard B. A. (2009). Differences in udder health and immune response traits of holstein friesians, Norwegian Reds, and their crosses in second lactation. J. Dairy Sci., 92: 749-757.
• Cassell, B., McAllister J. (2009). Dairy guidelines dairy crossbreeding: Why and how. Virginia Cooperative Extension. Publication., 404-093.
• Felius, M. (1985). Genus Bos: Cattle Breeds of the World, MSD-AGVET Division of Merck and Co., Rahway, P.:11-12.
• Hazel, A.R., Heins, B.J., Hansen, L.B. (2017). Production and calving traits of Montbéliarde× Holstein and Viking Red× Holstein cows compared with pure Holstein cows during first lactation in 8 commercial dairy herds. Journal of Dairy Science, 100(5): 4139-4149.
• Hazel, A.R., Heins, B.J., Hansen, L.B. (2020). Fertility and 305-day production of viking red-, montbéliarde-, and holstein-sired crossbred cows compared with holstein cows during their first 3 lactations in Minnesota dairy herds. Journal of Dairy Science, 103: 8683–8697.
• Heins, B. J., Hansen, L. B., Seykora, A. J. (2006a). Calving difficulty and stillbirths of pure holsteins versus crossbreds of holstein with normande, montbeliarde, and Scandinavian Red. Journal of Dairy Science, 89: 2805-2810.
• Heins, B.J., Hansen L.B., Seykora, A.J. (2006b). Production of pure holsteins versus crossbreds of holstein with normande, montbeliarde and Scandinavian Red. Journal of Dairy Science, 89: 2799-2804.
• Heins, B.J., Hansen, L.B., Seykora, A. J. (2006c). Fertility and survival of pure holsteins versus crossbreds of holstein with normande, montbeliarde, and Scandinavian Red. Journal of Dairy Sciences., 89: 4944-4951.
• Heins, B.J., Hansen, L.B. (2012). Short communication: Fertility, somatic cell score, and production of normande × holstein, montbéliarde × holstein, and Scandinavian Red × holstein crossbreds versus pure holsteins during their first 5 lactations. J. Dairy Sci., 95: 918-924.
• Heins, B.J., Hansen, L.B., De Vries. (2012). Survival, lifetime production, and profitability of normande × holstein, montbéliarde × holstein, and Scandinavian Red × holstein crossbreds versus pure holsteins. Journal of Dairy Science., 95: 1011-1021.
• Heringstad, B., Chang, Y. M., Svendsen, M., Gianola, D. (2007). Genetic analysis of calving difficulty and stillbirth in Norwegian Red Cows. J. Dairy Sci., 90: 3500–3507.
• Jönsson, R. (2015). Estimation of heterosis and performance of crossbred Swedish Dairy Cows. Master thesis. Department of Animal Breeding and Genetics, Swedish University of Agricultural Sciences., Uppsala, Sweden.
• Kumlu, S., Akman, N. (1999). Türkiye damızlık siyah alaca sürülerinde süt ve döl verimi (milk yield and reproductive traits of holstein friesian breeding herds in Turkey). Lalahan Hay. Araşt. Enst. Derg., 39 (1): 1-16.
• Malchiodi, F., Cecchinato, A., Penasa M., Cipolat-Gotet, C., Bittante, G. (2014) Milk quality, coagulation properties, and curd firmness modeling of purebred holsteins and first- and second-generation crossbred cows from Swedish Red, montbéliarde, and brown swiss bulls. J. Dairy Sci., 97: 4530–4541.
• Özder, M. (2013). Süt sığırcılığında melezleme. Tüm Süt, Et ve Damızlık Sığır Yetiştiricileri Derneği Dergisi (Tüsedad). 20: 8-9.
• Özbeyaz, C. (2019). Sığır yetiştiriciliği. Ders Notları. Ankara Üniversitesi, Veteriner Fakültesi. Ankara.
• Shonka-Martin, B.N., Hazel, A.R., Heins, B.J., Hansen, L.B. (2019). Three-breed rotational crossbreds of montbéliarde, viking red, and holstein compared with holstein cows for dry matter intake, body traits, and production. J. Dairy Sci., 102: 871–882.
• Tüzemen, N., Yanar, M., Tellioğlu, S., Emsen H. (1990). Sarı alaca, siyah alaca, esmer ve Norveç Kırmızısı x esmer melezi tosunların besi performansı ve karkas özellikleri üzerine karşılaştırmalı bir araştırma. Doğa Tr. J. of Vet. and Anim. Sci., 14: 47-54.
• Yaylak, E., Akbaş, Y., Özsoy A. (2015). Siyah alaca ile bazı süt sığır ırkları arasında yapılan melezlemeler ve melez ineklerin performansları. Ziraat Fakültesi Dergisi, 10(1): 97-106.
• Weigel, K.A., Barlas K. A. (2003). Results of a producer survey regarding crossbreeding on US dairy farms. J. Dairy Sci., 86: 4148–4154.