Yaşam Amaçları ve Psikolojik İyi Oluşun Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumu Yordayıcı Rolü

Yıl 2018, Cilt: 13 Sayı: 25, 7 - 26, 30.06.2018

Fatma Ebru İkiz , Esra Asıcı Zöhre Kaya , Kemal Balkan

Öz

Bu çalışmada pedagojik formasyon eğitimi
öğrencilerinin yaşam amaçları ve psikolojik iyi oluşlarının öğretmenlik
mesleğine yönelik tutumlarını yordayıp yordamadığının incelenmesi
amaçlanmıştır. Araştırmanın katılımcılarını 2015-2016 eğitim öğretim yılında
Dokuz Eylül ve Van Yüzüncü Yıl Üniversitelerinde pedagojik formasyon eğitimi
alan 360 öğrenci oluşturmuştur. Araştırmanın verileri Yaşam Amaçları Ölçeği,
Psikolojik İyi Oluş Ölçeği ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği
aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin analizinde çoklu doğrusal regresyon
analizi tekniği kullanılmıştır. Çoklu doğrusal regresyon analizi sonuçlarına
göre, yaşam amaçları (ilişki, topluma katkı, fiziksel sağlık, kişisel gelişim,
aileye katkı, anlamlı yaşam, maddi başarı, imaj/çekicilik ve ünlü olma) ve
psikolojik iyi oluş hep birlikte öğretmenlik mesleğine yönelik tutumdaki
değişimin %26.9’unu açıklamaktadır. Elde edilen sonuçlara göre, yüksek
psikolojik iyi oluş ile kişisel olarak kendini geliştirme ve ailesine katkı
sağlama isteğinin pedagojik formasyon öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik
tutumlarına olumlu yönde katkı sağladığı; ünlü olma isteğinin ise öğretmenlik
mesleğine yönelik tutumu olumsuz yönde etkilediği söylenebilir.  

Anahtar Kelimeler

Öğretmenlik mesleğine yönelik tutum, psikolojik iyi oluş, yaşam amaçları

Kaynakça

• Altınkurt, Y., Yılmaz, K. ve Erol, E. (2014). Pedogojik Formasyon Programı Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Motivasyonları. Trakya Ünivrsitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 48-62.
• Austin, J.T. ve Vancouver, J.B (1996). Goal Constructs in Psychology: Structure, Process, and Content. Psychol Bull, 120, 338-375.
• Baykara Pehlivan, K. (2008). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Sosyo-Kültürel Özellikleri ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları Üzerine Bir Çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4 (2), 151-168.
• Baykara Pehlivan, K. (2010). Öğretmen Adaylarının Öğrenme Stilleri ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları Üzerine Bir Çalışma. İlköğretim Online, 9 (2), 749-763.
• Bulut, H. ve Doğar, Ç. (2006). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Karşı Tutumlarının İncelenmesi. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (2), 13-27.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık
• Can, A. (2014). SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık
• Chu, P. S., Saucier, D. A., ve Hafner, E. (2010). Meta-analysis of the Relationships between Social Support and Well-being in Children and Adolescents. Journal of Social and Clinical Psychology, 29(6), 624-645.
• Corsano, P., Majorano, M., ve Champretavy, L. (2006). Psychological Well-being in Adolescence: The Contribution of Interpersonal Relations and Experience of Being Alone. Adolescence, 41(162), 341.
• Cripps, K., ve Zyromski, B. (2009). Adolescents’ Psychological Well-being and Perceived Parental Involvement: Implications for Parental Involvement in Middle Schools. RMLE Online, 33(4), 1-13.
• Çapa, Y. ve Çil, N. (2000). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumlarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 69-73.
• Çiçek Sağlam, A. (2008). Müzik Öğretmenliği Bölümü Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (1), 59-69.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli SPSS ve LISREL Uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Diener, E., Scollon, C. N., ve Lucas, R. E. (2009). The Evolving Concept of Subjective Well-being: The Multifaceted Nature of Happiness. Social Indicators Research Series, 39, 67-100.
• Diener, E., Wirtz, D., Tov, W., Kim-Prieto, C., Choi, D., Oishi, S., ve Biswas-Diener, R. (2010). New Well-being Measures: Short Scales to Assess Flourishing and Positive and Negative Feelings. Social Indicators Research, 97, 143–156.
• Demirel, H. G., Demirel, E. T. ve Düşükcan, M. (2012). Yaşam Amaçları ve Meslek Seçimi: Üniversite Öğrencileri Örneği. I. Ulusal Ünye İİBF İşletmecilik Sempozyumu, 325-336.
• Demirtaş, H., Cömert, M. ve Özer, N. (2011). Öğretmen Adaylarının Özyeterlik İnançları ve Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları. Eğitim ve Bilim, 36 (159), 96-111.
• Detrie, P. M., ve Lease, S. H. (2007). The Relation of Social Support, Connectedness, and Collective Self-Esteem to The Psychological Well-being of Lesbian, Gay, and Bisexual Youth. Journal of Homosexuality, 53(4), 173-199.
• Doğan, T. ve Çoban, A. E. (2009). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları İle Kaygı Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Eğitim ve Bilim, 34 (153), 157-168.
• Eraslan, L. Ve Çakıcı, D. (2011). Pedagojik Formasyon Programı Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19 (2), 427-438.
• Güriş, S. ve Astar, M. (2014). Bilimsel Araştırmalarda SPSS ile İstatistik. İstanbul: Der Yayınları
• Ikiz, F. E., ve Asıcı, E. (2017). The Relationship between Individual Innovativeness and Psychological Well-Being: The Example of Turkish Counselor Trainees. International Journal of Progressive Education, 13(1).
• İlhan, T. (2009). Üniversite Öğrencilerinin Benlik Uyumu Modeli: Yaşam Amaçları, Temel Psikolojik Ihtiyaçlar ve Öznel Iyi Oluş. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Kasser, T. ve Ryan, R. M. (2001). Be Careful What You Wish For: Optimal Functioning and Relative Attainment of Intrinsic and Extrinsic Goals. In P. Schmuck ve K. M. Sheldon (Edt), Life Goals and Well-Being: Towards A Positive Psychology of Human Striving (pp. 116-131). Göttingen, Germany: Hogrefe ve Huber Publishers.
• King, L.A., Richards, J.H. ve Stemmerich, E (1998). Daily Goals, Life Goals, and Worst Fears: Means, Ends, and Subjective Well-being. J Pers, 65, 713-744.
• Moeini, B., Shafii, F., Hidarnia, A., Babaii, G. R., Birashk, B., ve Allahverdipour, H. (2008). Perceived Stress, Self-Efficacy and Its Relations to Psychological Well-Being Status in Iranian Male High School Students. Social Behavior and Personality: An International Journal, 36(2), 257-266.
• Özder, H., Konedralı, G. ve Zeki, C. P. (2010). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16 (2), 253-275.
• Parlar, H. Ve Cansoy, R. (2016). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumlarının Bir Yordayıcısı Olarak Bireysel Değerler. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 44, 125-141. Doi: 10.15285/maruaebd.286490
• Ryan, R. M. ve Deci, E. L. (2001). On Happiness and Human Potentials: A Review of Research on Hedonic and Eudaimonic Well-being. Annual Review of Psychology, 52(1), 141-166.
• Ryff, C. D. (2014). Psychological Well-being Revisited: Advances in The Science and Practice of Eudaimonia. Psychotherapy and Psychosomatics, 83(1), 10-28.
• Ryff, C. D. ve Singer, B (2008). Know Thyself and Become What You Are: A Eudaimonic Approach to Psychological Well-being. Journal of Happiness Studies, 9, 13-39.
• Sheldon, K.M. ve Kasser T. (1995). Coherence and Congruence: Two Aspects of Personality Integration. J Pers Soc Psychol, 68, 531-543.
• Sheldon, K.M. ve Kasser, T.(2008). Psychological Threat and Extrinsic Goal Striving. Motiv Emot, 32, 37-45.
• Telef, B. B. (2013). Psikolojik İyi Oluş Ölçeği: Türkçeye Uyarlama, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28-3).
• Temizkan, M. (2008). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları Üzerine Bir Araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(3), 461-486.
• Terzi, A. R. Ve Tezci, E. (2007). Necatibey Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 52, 593-614.
• Üstüner, M. (2006). Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 45, 109-127.