Ortaokul Öğrencilerinin Sorgulama Becerilerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 15 Sayı: 30, 508 - 527, 31.12.2020

Seda Okumuş , Kübra Yetkil

https://doi.org/10.35675/befdergi.740348

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmanın amacı ortaokul öğrencilerinin sorgulama becerilerinin sınıf seviyesine ve cinsiyet değişkenine göre incelenmesidir. Araştırmada nicel araştırma yaklaşımlarından tarama deseni kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi 5.sınıftan 89 (40 kız, 49 erkek), 6.sınıftan 87 (42 kız, 45 erkek), 7.sınıftan 53 (26 kız, 27 erkek) ve 8.sınıftan 69 (34 kız, 35 erkek) olmak üzere toplamda 298 ortaokul öğrencisinden oluşmaktadır. Veriler Aldan Karademir ve Saracaloğlu’nun (2013) geliştirdiği Sorgulama Becerileri Ölçeği (SBÖ) ile toplanmıştır. SBÖ “bilgi edinme”, “bilgiyi kontrol etme” ve “özgüven” olmak üzere üç alt faktörden oluşmaktadır. Ölçeğin bu araştırma için güvenirlik katsayısı α=,80 olarak belirlenmiştir. Verilerin analizi için bağımsız örneklem t testi, tek yönlü ANOVA, Mann Whitney U testi ve Kruskall Wallis testi uygulanmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, sorgulama becerilerinde sınıf değişkeni bakımından 5.ve 6.sınıflarla 7.ve 8. Sınıflar arasında 5. ve 6. sınıflar lehine anlamlı farklılık belirlenmiş (p<,05), sınıf seviyesi arttıkça sorgulama becerilerinin azaldığı görülmüştür. Cinsiyet bakımından sınıf bazında ve genel olarak anlamlı bir farklılık görülmemiştir (p>,05).

Anahtar Kelimeler

Sorgulama becerileri, ortaokul öğrencileri, sınıf seviyesi, cinsiyet

Kaynakça

• Ahioğlu Lindberg, E.N. (2011). Piaget ve ergenlikte bilişsel gelişim. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(1), 1-10.
• Aldan Karademir, Ç., Çaylı, B., & Deveci, Ö. (2019). Öğretmen adaylarının sorgulama becerileri ile meraklılık düzeylerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 18(3), 1157-1171. doi:10.17051/ilkonline.2019.610860
• Aldan Karademir, Ç., & Saracaloğlu, A.S. (2013). Sorgulama becerileri ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Asya Öğretim Dergisi, 1(2), 56-65.
• Baran, M., Baran, M., & Maskan, A. (2018). Türkiye’deki öğrencilerin fen bilimleri PISA testleri sonuçlarının fizik öğretmen adayları tarafından değerlendirilmesi. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 1517-1539. http://dx.doi.org/10.23891/efdyyu.2018.114
• Barnes, K., Marateo, R.C., & Ferris, S.P. (2007). Teaching and learning with the net generation. Innovate: Journal of Online Education, 3(4), 1-8.
• Bedir, T., & Duman, B. (2017). Öğretmen adaylarının sorgulama becerilerinin incelenmesi. Turkish Studies- International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12(18), 105-120. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12096
• Bell, T., Urhahne, D., Schanze, S., & Ploetzner, R. (2010). Collaborative inquiry learning: models, tools, and challenges. International Journal of Science Education, 32(3), 349-377. https://doi.org/10.1080/09500690802582241
• Berg, C.A.R., Bergendahl, C.V.B., Lundberg, B., & Tibell, L. (2003). Benefiting from an open-ended experiment? A comparison of attitudes to, and outcomes of, an expository versus an open-inquiry version of the same experiment. International Journal of Science Education, 25(3), 351–372.
• Büyüköztürk, Ş. (2016). Sınavlar üzerine düşünceler. Kalem Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi 6(2), 345- 356.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (geliştirilmiş 13.baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Can, A. (2017). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi (5.baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık
• Chang, K.E., Sung, Y.T., & Lee, C.L. (2003). Web-based collaborative inquiry learning. Journal of Computer Assisted Learning, 19(1), 56-69.
• Cheng, Y.M., Lou, S.J., Kuo, S.H., Shih, R.C. (2013). Investigating elementary school students' technology acceptance by applying digital game-based learning to environmental Education. Australian Journal of Educational Technology, 29(1), 96-110.
• Chin, C., & Chia, L.G. (2006). Problem-based learning: using ill structured problems in biology project work. Science Education, 90(1), 44-67.
• Crawford, A.B. (2007). Learning to teach science as inquiry in the rough and tumble of practice. Journal of Research in Science Teaching, 44(4), 613–642.
• Doğan, Y. (2007). İlköğretim çağındaki 10-14 yaş grubu öğrencilerinin gelişim özellikleri. U.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(13), 155-187.
• Doğan, N., Han Tosunoğlu, Ç., Özer, F., & Akkan, B. (2020). Ortaokul öğrencilerinin bilimsel sorgulama görüşleri: cinsiyet, sınıf düzeyi ve okul türü değişkenlerinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 49, 162-189. doi: 10.9779/pauefd.515080
• Doğan, U., & Kert, S.B. (2016). Bilgisayar oyunu geliştirme sürecinin, ortaokul öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerine ve algoritma başarılarına etkisi. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 33(2), 21-42.
• Dolapçıoğlu, S. (2020). Düşünen sınıf materyallerinin (DSM) PISA okuma becerileri üzerinde etkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(1), 196-210.
• Firman, M.A., Ertikanto, C., & Abdurrahman, A. (2018). Description of meta-analysis of inquiry-based learning of science in improving students' inquiry skills. In International Conference on Mathematics and Science Education (ICMScE ), pp.1-6, IOP Publishing.
• Frankel, J.R., & Wallen, N.E. (2006). How to design and evaluate research in education (6. edition). New York: Mcgraw- Hill International Edition.
• Işık, G., & Yenice, N. (2012). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin öğrenme stilleri ile sorgulayıcı öğrenme becerileri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1), 60-73.
• İnel Ekici, D. (2017). Ortaokul öğrencilerinin bilimsel sorgulama becerileri algılarını etkileyen faktörlerin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(2), 497-516.
• Kablan, Z., & Kaya, S. (2013). Science achievement in TIMSS cognitive domains based on learning styles. Eurasian Journal of Educational Research, 53, 97-114.
• Karaaslan, E.H., & Ayas, A. (2016). Fen eğitiminde ‘bilimsel açıklama’ ve önemi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 17(3),101-120.
• Kocaoluk, M.Ş., & Kocaoluk, F. (1998). İlköğretim okulu programı 1-8. sınıfların yıllık planı. İstanbul: Kocaoluk Yayınevi. Cilt 3.
• Krystyniak, R.A., & Heikkinen, H.W. (2007). Analysis of verbal interactions during an extended, open-inquiry general chemistry laboratory investigation. Journal of Research in Science Teaching, 44(8), 1160–1186.
• Koç, M. (2004). Gelişim psikolojisi açısından ergenlik dönemi ve genel özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 231-256.
• Kol, S. (2011). Erken çocuklukta bilişsel gelişim ve dil gelişimi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 1-21.
• Kolb, B., & Bryan, F. (2008). Development of the child's brain and behavior. C.R. Reynolds, E. Fletcher-Janzen (eds.), Handbook of Clinical Child Neuropsychology
• Kuhn, D. (1992). Thinking as argument. Harvard Educational Review, 62, 155–178.
• Lee, O., Hart, J. E., Cuevas, P. & Enders, C. (2004). Professional development in ınquiry-based science for elementary teachers of diverse student groups. Journal of Research in Science Teaching, 41(10). 1021-1043.
• Lederman, J.S. (2009). Teaching scientific inquiry: Exploration, directed, guided, and opened-ended levels. National geographic science: Best Practices in Science Education, 8-20.
• Martin, A.J. (2003). The student motivation scale: further testing of an instrument that measures school students’ motivation. Australian Journal of Education, 47(1), 88-106.
• MEB, (1999). TIMSS 1999 üçüncü uluslararası matematik ve fen bilgisi çalışması ulusal rapor. http://timss.meb.gov.tr/www/raporlar/icerik/3 Son erişim tarihi, 10.04.2020.
• MEB, (2003). PISA 2003 projesi ulusal nihai rapor. http://pisa.meb.gov.tr/?page_id=22 Son erişim tarihi, 10.04.2020.
• MEB, (2004). Fen ve teknoloji dersi programı, ilköğretim 4.–5. sınıf. Ankara.
• MEB, (2006). PISA 2006 projesi ulusal nihai rapor. http://pisa.meb.gov.tr/?page_id=22 Son erişim tarihi, 10.04.2020.
• MEB, (2007). TIMSS 2007 ulusal matematik ve fen raporu 8. sınıflar. . http://timss.meb.gov.tr/www/raporlar/icerik/3 Son erişim tarihi, 10.04.2020.
• MEB, (2009). Uluslararası öğrenci değerlendirme programı PISA 2009 ulusal ön raporu. http://pisa.meb.gov.tr/?page_id=22 Son erişim tarihi, 10.04.2020.
• MEB, (2011a). TIMSS 2011 ulusal matematik ve fen raporu 4. sınıflar. http://timss.meb.gov.tr/www/raporlar/icerik/3 Son erişim tarihi, 10.04.2020.
• MEB, (2011b). TIMSS 2011 ulusal matematik ve fen raporu 8. sınıflar. http://timss.meb.gov.tr/www/raporlar/icerik/3 Son erişim tarihi, 10.04.2020.
• MEB, (2012). PISA uluslararası öğrenci değerlendirme programı PISA 2012 araştırması ulusal nihai rapor. http://pisa.meb.gov.tr/?page_id=22 Son erişim tarihi, 10.04.2020.
• MEB, (2015a). Uluslararası öğrenci değerlendirme programı PISA 2015 ulusal raporu. http://pisa.meb.gov.tr/?page_id=22 Son erişim tarihi, 10.04.2020.
• MEB, (2015b). TIMSS 2015 ulusal matematik ve fen bilimleri ön raporu 4. ve 8. sınıflar. http://timss.meb.gov.tr/www/raporlar/icerik/3 Son erişim tarihi, 10.04.2020.
• MEB, (2018a). PISA 2018 Türkiye ön raporu. http://pisa.meb.gov.tr/?page_id=22 Son erişim tarihi, 10.04.2020.
• MEB, (2018b). Fen bilimleri dersi öğretim programı: (ilkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=143 Son erişim tarihi, 04.01.2020.
• NRC, (2011). Successful K-12 STEM education: ıdentifying effective approaches in science, technology, engineering, and mathematics. National Academies Press.
• Okumuş, S. (2012). Maddenin halleri ve ısı ünitesinin bilimsel tartışma (argümantasyon) modeli ile öğretiminin öğrenci başarısına ve anlama düzeylerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Özcan, R. (2016). Fen bilimleri dersi öğretmenlerinin bilimsel argümantasyon sürecini sınıflarında kullanma düzeylerinin ve argümantasyona yönelik farkındalıklarının belirlenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Özcan, R., Aktamış, H., & Hiğde, E. (2018). Fen bilimleri derslerinde kullanılan argümantasyon düzeyinin belirlenmesi. PAU Eğitim Fakültesi Dergisi, 43, 93-106. http://dx.doi.org/10.9779/PUJE800
• Özdem, Yılmaz, Y. (2014). Science teachers’ theory and pedagogy of argumentation in science education: design, implementation, and evaluation of a graduate course through educational design research (Unpublished doctoral dissertation). Middle East Technical University, Ankara.
• Piaget, J. (1972). The moral judgement of the child (M.Gabain, Çev.). London: Routledege & Kegan Paul Ltd.. (Kitabın orjinali 1932 yılında basıldı)
• Van Eemeren, F.H. (1995). A world of difference: The rich state of argumentation theory. Informal Logic, 17(2), 144–158.
• World Economic Forum (WEF) (2016). “What are the 21st-century skills every student needs?” https://www.weforum.org/agenda/2016/03/21st-century-skills-future-jobs-students/ Son erişim tarihi 20.05.2020.
• Yaşar, Ş., & Duban, N. (2009). Sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımına yönelik öğrenci görüşleri. İlköğretim Online, 8(2), 457-475.
• Yıldırım, A., Hacıhasanoğlu, R., Karakurt, P., & Türkleş, S. (2011). Lise öğrencilerinin problem çözme becerileri ve etkileyen faktörler. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 905-921.
• Yılmaz, Z., & Karamustafaoğlu, S. (2015). Öğretmen adaylarının sorgulama becerilerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 347-363. Doi: 10.14582/DUZGEF.641