Çocuk Oyunlarının Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı’ndaki Becerilerin Kazanılmasına Katkısı Yönünden İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 17 Sayı: 35, 792 - 820, 25.09.2022

Nermin Temel , Yaşar Çelik

https://doi.org/10.35675/befdergi.791016

Öz

Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin okulda öğrencilere en çok oynattıkları 46 çocuk oyununun Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı’nda (2018) yer alan temel becerilerden bazılarının kazanılmasına katkısı yönünden incelenmesidir. Durum çalışması desenine dayalı nitel yöntemin kullanıldığı bu araştırmada, çalışma grubunun belirlenmesi için amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Çalışma grubuna seçilen 24 sınıf öğretmeninden yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak oyunlarla ilgili görüşleri alınmıştır. Öğretmenlerin görüşlerinden yola çıkılarak belirlenen 46 çocuk oyunundaki becerilerin tespit edilmesinde içerik analizi yöntemi esas alınmıştır. Araştırma sonucunda oyunların 15’inin eleştirel düşünme becerisine, 22’sinin empati becerisine, 1’inin girişimcilik becerisine, 39’unun iletişim becerisine, 38’inin iş birliği becerisine, 41’inin karar verme becerisine, 46’sının öz denetim becerisine ve sosyal katılım becerisine, 9'unun problem çözme becerisine ve 5'inin de Türkçeyi doğru, güzel ve etkin kullanma becerisine katkıda bulunabileceği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Beceri, çocuk oyunları, sosyal bilgiler

Kaynakça

• Aamodt, S., & Wang, S. (2018). Çocuğunuzun beynine hoşgeldiniz-Doğum öncesi dönemden üniversite çağına kadar beyin gelişimi. (C. Duran, Çev.). İndigo. (Orijinal eserin basım tarihi 2011).
• Akfırat, F. Ö. (2006). Sosyal yeterlilik, sosyal beceri ve yaratıcı drama. Yaratıcı Drama Dergisi, 1(1), 39-58.
• Aksoy, H. (2014). Çocuk oyunlarının işlevleri: Sarıkeçili yörük çocuk oyunları. Milli Folklor, 26(101), 265-276.
• Amalia, N. (2019). Integrating learning through children game:" galah asın", one play, several disciplines. Humanities & Social Sciences Reviews, 7(3), 412-418. https://doi.org/10.18510/hssr.2019.7360
• Anastasovski, I., Aleksovska, L. V., Zivkovic, V., Misovski, A. Z., Nanev, L., & Ivanova, T. S. (2016). Role of traditional games and sports in social and ethnical inclusion, ıntegration and cohesion in the post-conflict and transitional socienties among children of elementary schools. Research in Physical Education, Sport and Health, 5(2), 19-25.
• Arslan, A., & Dilci, T. (2018). Çocuk oyunlarının çocukların gelişim alanlarına yönelik etkilerinin geçmiş ve günümüz bağlamında incelenmesi (Sivas ili örneklemi). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 28(1), 47-59.
• Auerbach, S. (2008). Anne babalar için çocuk yetiştirmede oyunun önemi. (M. M. Açan, Çev.). Yakamoz Yayınları.
• Aypay, A. (2016). Investigating the role of traditional children’s games in teaching ten universal values in Turkey. Eurasian Journal of Educational Research, 16(62), 301-318. http://dx.doi.org/ 10.14689/ejer.2016.62.14
• Başal, H.A. (2017). Geçmişten günümüze Türkiye’de geleneksel çocuk oyunları (2. Baskı). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Baumeister, R. F., Tice, D. M., & Vohs, K. D. (2018). The strength model of selfregulation: Conclusions from the second decade of willpower research. Perspectives on Psychological Science, 13(2), 141-145. https://doi.org/10.1177/1745691617716946
• Boratav, P. N. (1999). 100 soruda Türk folkloru (inanışlar, töre ve törenler, oyunlar). Gerçek Yayınevi.
• Branch, J. B. (2000). The relationship anwng critical thinking,clinical decision-making, and clinical practica: A comparative study (Yayın No.9964727). [Doktora tezi, Idaho Üniversitesi-Moscow]. ProQuest Dissertations and Theses Global. https://www.proquest.com/pagepdf/304596621?accountid=16701
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (16. Baskı). Pegem Akademi.
• Creswell, J. W. (2005). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research. Merrill.
• Çankaya, G., & Ergin, H. (2015). Çocukların oyunlara göre empati ve saldırganlık düzeylerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(2), 283-297.
• Çankırılı, A. (2018). Benimle oynar mısın anne!. Timaş Yayınları.
• Çelik, A. (2020). Sosyal bilgiler öğretim programında yer alan becerilerin öğretiminde kullanılabilecek geleneksel çocuk oyunlarının incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 9(1), 413-424.
• Demirkaya, C., & Masal, M. (2017). Geometrik-mekanik oyunlar temelli etkinliklerin ortaokul öğrencilerinin uzamsal düşünebilme becerilerine etkisi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(3), 600-610. https://doi.org/10.19126/suje.340730
• Dewi, R. S., Kultsum, U., & Armadi, A. (2017). Using communicative games in improving students’ speaking skills. English Language Teaching, 10(1), 63-71. http://dx.doi.org/10.5539/elt.v10n1p63
• Doğaner, A. (2014). Girişimcilik okulu. Kuraldışı Yayıncılık.
• Dökmen, Ü. (1995). İletişim çatışmaları ve empati. Sistem Yayıncılık.
• Eren, E. (1998). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Esen, M. A. (2008). Geleneksel çocuk oyunlarının eğitimsel değeri ve unutulmaya yüz tutmuş Ahıska oyunları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 357-367.
• Evancho R. S. (2000). Critical thinking skills and dispositions of the undergraduate baccalaureate nursing student. (Yayın No. 1398931). [Yüksek lisans tezi, Southern Connecticut State Üniversitesi-New Haven]. ProQuest Dissertations and Theses Global. https://www.proquest.com/pqdtglobal/docview/304671733/fulltextPDF/66472517AE2B4E42PQ/2?accountid=16701
• Fang, Y., Chen, K., & Huang, Y. (2016). Emotional reactions of different interface formats: comparing digital and traditional board games. Advances in Mechanical Engineering, 8(3), 1-8. https://doi.org/10.1177/1687814016641902
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2011). How to design and evaluate research in education. McGraw-Hill Humanities/Social Sciences/Languages.
• Gedik, M. (2017). Ortaokul 2. Sınıf öğrencilerinin okuma becerilerinin geliştirilmesinde eğitsel oyunların başarı ve kalıcılığa etkisi. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 58, 453-464.
• Göl Güven, M. (2017). Oyun temelli deneyimlerin sınıf ortamı, öğrencilerin davranışları, okul algıları ve çatışma dönüştürme becerilerine etkisi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(3), 1345-1366. https://doi.org/10.14686/buefad.336299
• Gresham, F. M., & Elliott, S. N. (1990). Social skills rating system: Manual. American Guidance Service.
• Griva, E., & Semoglou, K. (2012). Estimating the effectiveness and feasibility of a game based project for early foreign language learning. English Language Teaching, 5(9), 33-44. http://dx.doi.org/10.5539/elt.v5n9p33
• Güneş, M., & Güneş, H. (2011). Öğretmenler ve öğrenciler için yaşayan çocuk oyunları (3. Baskı). Anı Yayıncılık.
• Güneyli, A. (2007). Etkin öğrenme yaklaşımının anadili eğitiminde okuma ve yazma becerilerini geliştirmeye etkisi. (Yayın No.208215). [Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi-Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Günindi, Y. (2011). Bağımsız anaokullarına ve anasınıflarına devam eden çocukların sosyal becerilerinin değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 133-144.
• Joy, J. M. (2016). Evaluating positive social competence in preschool populations. School Community Journal, 26(2), 263-289.
• Hotaman, D. (2008). Yeni ilköğretim programının kazandırmayı öngördüğü temel becerilerin öğretmen, veli ve öğrenci algıları doğrultusunda değerlendirilmesi. (Yayın No.221502). [Doktora tezi, Marmara Üniversitesi-İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Huizinga, J. (2006). Homo ludens: oyunun toplumsal işlevi üzerine bir deneme. (M. A. Kılıçbay, Çev.). Ayrıntı Yayınları. (Orijinal eserin basım tarihi 1992).
• Hwang, W. Y., Shih, T. K., Ma, Z. H., Shadiev, R., & Chen, S. Y. (2016). Evaluating listening and speaking skills in a mobile game-based learning environment with situational contexts. Computer Assisted Language Learning, 29(4), 639-657. https://doi.org/10.1080/09588221.2015.1016438
• Kalfa, M. (2014). Yabancılara Türkçe öğretiminde temel düzeydeki öğrencilerin eğitsel oyunlarla yazma becerilerinin geliştirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Bahar (20), 85-102.
• Kapıkıran, N., İvrendi, A., & Adak, A. (2006). Okul öncesi çocuklarında sosyal beceri: durum saptaması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 20-28.
• Karadüz, A. (2010). Dil becerileri ve eleştirel düşünme. Turkish Studies, 5(3), 1566-1593.
• Karaman, N. G., Doğan, T., & Çoban, A. E. (2010). A study to adapt the big five inventory to Turkish. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2(2), 2357-2359. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.03.336
• Kasture, P. B., & Bhalerao, R. P. (2014). Social intelligence of pupil teachers. Scholarly Research Journal for Interdisciplinary Studies, 2(14), 1912-1923.
• Kirriemuir, J. (2002). The relevance of video games and gaming consoles to the higher and further education learning experience. Techwatch report TSW, 2, 15. https://doi.org/10.13140/RG.2.2.34765.03044
• Koçyiğit, S., & Baydilek, N. B. (2015). Okul öncesi dönem çocuklarının oyun algılarının incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 1-26.
• Koçyiğit, S., Tuğluk, M. N., & Kök, M. (2007). Çocuğun gelişim sürecinde eğitsel bir etkinlik olarak oyun. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (16), 324-342.
• Kökdemir, D. (2003). Belirsizlik durumlarında karar verme ve problem çözme. (Yayın No.127649). [Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi-Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Kurbal, M. S. (2015). An investigation of sixth grade students’problem solving strategies and underlying reasoning in the context of a course on general puzzles and games. (Yayın No.399985). [Yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi-Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Kurudayıoğlu, M. (2013). Konuşma eğitimi. Kriter Yayınevi.
• Lavega, P., Alonso, J. I., Etxebeste, J., Lagardera, F., & March, J. (2014). Relationship between traditional games and the intensity of emotions experienced by participants. Research Quarterly for Exercise and Sport, 85(4), 457-67. https://doi.org/10.1080/02701367.2014.961048
• Lever, J. R. (1974). Games children play: Sex differences and the development of role skills (Yayın No. 7515341). [Doktora tezi, Yale Üniversitesi-New Haven]. ProQuest Dissertations and Theses Global. https://www.proquest.com/pqdtglobal/docview/302772330/fulltextPDF/4BD52C9663D448B4PQ/1?accountid=16701
• Lin, C. P., Shao, Y. J., Wong, L. H., Li, Y. J., & Niramitranon, J. (2011). The Impact of Using Synchronous Collaborative Virtual Tangram in Children's Geometric. Turkish Online Journal of Educational Technology-TOJET, 10(2), 250-258.
• Malinova, L., & Angelov, B. (2013). Group dynamics in play and games among pre-school children. Journal of Preschool and Elementary School Education, 4, 13-26.
• Marjanen, P., Ojajärvi, O., Kumar, S., & Kumar, A. (2018). Game for children to support social skills. INTED2018 Proceedings, 3354‐3362. https://doi.org/10.21125/inted.2018.0647
• Miller, D., Robertson, D., Hudson, A., & Shimi, J. (2012). Signature pedagogy in early years education: a role for COTS game-based learning. Computers in the Schools, 29(1-2), 227-247. https://doi.org/10.1080/07380569.2012.651423
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 4, 5,6 ve 7.sınıflar). Milli Eğitim Bakanlığı. http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812103847686-SOSYAL%20B%C4%B0LG% C4%B0LER%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI%20.pdf
• National Council for the Social Studies [NCSS]. (1994). Expectations of excellene: Curriculum standards for social studies Bulletin 89. NCSS.
• Nelson Jones, R. (2008). Introduction to counselling skills: Text and activities. Sage.
• Nicolopoulou, A. (2004). Oyun, bilişsel gelişim ve toplumsal dünya: Piaget, Vygotsky ve sonrası. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 137-169.
• Olinghouse, N. G., & Santangelo, T. (2010). Assessing the writing of struggling learners. Focus On Exceptional Children, 43 (4), 1-27.
• Ott, M., & Pozzi, F. (2012). Digital games as creativity enablers for children. Behaviour & Information Technology, 31(10), 1011-1019. https://doi.org/10.1080/0144929X.2010.526148
• Öztabak, M. Ü. (2017). İlkokul 2. ve 3. sınıf öğrencilerinin oynadıkları oyunların incelenmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(3), 797-822. doi: 10.18506/anemon.288906
• Paraskeva, F., Mysirlaki, S., & Papagianni, A. (2010). Multiplayer online games as educational tools: Facing new challenges in learning. Computers & Education, 54(2), 498-505. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2009.09.001
• Piaget, J. (1962). Play, dreams and imitation in childhood. Norton.
• Pilten, P., & Pilten, G. (2013). Okul çağı çocuklarının oyuna ilişkin algılarının değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 15-31.
• Polya, G. (1981). Mathematical discovery on understanding learning and teaching problem solving. John Wiley and sons.
• Prensky, M. (2001). Fun, play and games: whatmakes games engaging. Digital Game based learning. http://www.marcprensky.com/writing/Prensky%20-%20Digital%20Game-Based%20Learning-Ch5.pdf
• Sadıkoğlu, A. (2017). Zekâ ve akıl oyunları dersinin değerler eğitimindeki rolünün öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. (Yayın No.461391). [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi-İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Schultz, D. S. (2002). Modern psikoloji tarihi. Kaknüs Yayınları.
• Sohrabi, T. (2019). Physical education games and social skills: An investigation with Iranian primary school girls. Issues in Educational Research, 29(4), 1313-1329.
• Sözkesen, A. (2015). 60-72 aylık çocukların değer eğitiminde öykü temelli yaratıcı drama yönteminin etkisi. (Yayın No.413992). [Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi-Aydın]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Squire, K. D., & Jan, M. (2007). Mad city mystery: Developing scientific argumentation skills with a place-based augmented reality game on handheld computers. Journal of science education and technology, 16(1), 5-29. https://doi.org/10.1007/s10956-006-9037-z
• Sung, H. Y., & Hwang, G. J. (2013). A collaborative game-based learning approach to improving students' learning performance in science courses. Computers & education, 63, 43-51. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2012.11.019
• Sungur, G. (2010). İlköğretim birinci sınıfa devam eden çocukların sosyal uyum ve becerilerinin incelenmesi. (Yayın No.261135). [Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi-Konya]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Tambychik, T., & Meerah, T. S. M. (2010). Students’ difficulities in mathematics problem-solving: What do thay say?. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 8, 142-151. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.12.020
• Ulutaş, A. (2011). Okul öncesi dönemde drama ve oyunun önemi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (6), 232-242.
• Varan, S. (2017). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin zihinsel sözlüğünü geliştirmede eğitsel oyunların etkisi. (Yayın No.470983). [Yüksek lisans tezi, Bartın Üniversitesi-Bartın]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Vygotsky, L. S. (1967). Play and its role in the mental development of the child. Soviet Psychology, 12, 6-18.
• Yang, Y. T. C. (2012). Building virtual cities, inspiring intelligent citizens: Digital games for developing students’problem solving and learning motivation. Computers & Education, 59(2), 365-377. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2012.01.012
• Yaşar, F. Ö. (2013). Ortaokul (5, 6, 7 ve 8. sınıf) Türkçe ders kitaplarının temel beceriler açısından incelenmesi. (Yayın No.356347). [Doktora tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi-Çanakkale]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Zimmerman, B.J. (2000). Attainment of self-regulation: A social cognitive perspective. M. Boekaerts, P.R. Pintrich, & M. Zeidner (Ed), Handbook of self-regulation (s. 13-39) içinde. Academic Press. https://doi.org/10.1016/B978-012109890-2/50031-7