Sınıf Öğretmenlerinin Tipik Gelişim Gösteren Öğrenciler ile Özel Gereksinimli Öğrencileri İçin Kullandıkları Ölçme ve Değerlendirme Yöntem ve Tekniklerinin Belirlenmesi

Yıl 2022, Cilt: 17 Sayı: 35, 870 - 897, 25.09.2022

Fatma Gül Uzuner Mahmut Serkan Yazıcı

https://doi.org/10.35675/befdergi.845465

Cited By: 1

Öz

Sınıf öğretmenlerinin tüm öğrencileri için uygun ölçme ve değerlendirme yöntem ve tekniklerini belirlemesi önemlidir. Bu araştırmanın temel amacı, sınıf öğretmenlerinin tipik gelişim gösteren ve tam zamanlı kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitim uygulamaları kapsamındaki özel gereksinimli öğrencilere yönelik kullandığı ölçme ve değerlendirme yöntem ve tekniklerinin belirlenmesidir. Bu bağlamda, nicel araştırma yaklaşımı kapsamında yer alan tarama (survey) modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, amaçlı örnekleme tekniklerinden biri olan uygun örnekleme tekniğine göre seçilen 130 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Veriler yarı yapılandırılmış anket yardımıyla toplanmıştır. Bu anket yoluyla nicel ve nitel veriler toplanmıştır. Toplanan nitel veriler betimsel analize tabi tutulmuştur. Bunun sonucunda, sınıf öğretmenlerinin tipik gelişim gösteren ve özel gereksinimli öğrencilere yönelik kullandığı ölçme ve değerlendirme yöntem ve tekniklerine ilişkin bazı farklılıkların olmasının yanında, daha çok geleneksel ölçme ve değerlendirme yöntem ve tekniklerini kullandığı görülmüştür. Araştırmadan elde edilen sonuçlar doğrultusunda tipik gelişim gösteren ve tam zamanlı bütünleştirme/kaynaştırma kapsamındaki öğrencilere yönelik uygun ölçme ve değerlendirme yöntem ve tekniklerinin belirlenmesi ve kullanılmasına yönelik sınıf öğretmenlerine eğitim verilebilir.

Anahtar Kelimeler

Kaynaştırma/bütünleştirme, öğretmen yeterliği, ölçme ve değerlendirme yöntem ve teknikleri, temel eğitim.

Kaynakça

• Akyıldız, S. (2009). Ölçmede temel kavramlar ve kavramlar arası ilişkiler. S. Çepni & S. Akyıldız (Ed.), Ölçme ve değerlendirme içinde (s. 11-27). Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Alaz, A., & Yarar, S. (2009). Ölçme-değerlendirme sürecinde sınıf öğretmenlerinin tercihleri ve sebepleri. 14.07.2020 tarihinde http://www.eab.org.tr/eab/2009/pdf/139.pdf adresinden edinilmiştir.
• Altun, A., & Gelbal, S. (2014). Öğretmenlerinin kullandıkları ölçme ve değerlendirme yöntem veya araçlarının ikili karşılaştırma yöntemiyle belirlenmesi. Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology, 5(1), 1-11.
• Anıl, D., & Acar, M. (2008). Sınıf öğretmenlerinin ölçme değerlendirme sürecinde karşılaştıkları sorunlara ilişkin görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 44-61.
• Avcıoğlu, H. (2011). Zihin engelliler sınıf öğretmenlerinin bireyselleştirilmiş eğitim programı (BEP) hazırlamaya ilişkin görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 12(1), 39-53.
• Baki, A. (2009). Eğitimde kullanılan ölçme araçları ve özellikleri. S. Çepni & S. Akyıldız (Ed.), Ölçme ve değerlendirme içinde (s. 76-98). Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Baki, A. (2015). Kuramdan uygulamaya matematik eğitimi (6. baskı). Ankara: Harf Eğitim Yayıncılık.
• Başol, G. (2019). Eğitimde ölçme ve değerlendirme (6. baskı). Pegem Akademi.
• Batmaz, G., & Çermik, H. (2019). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma öğrencilerine yönelik yaptıkları öğretimsel düzenlemelerde karşılaştıkları engeller ve aldıkları destekler. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 5(1), 27-38.
• Baykul, Y. (2015). Eğitimde ve psikolojide ölçme: Klasik test teorisi ve uygulaması (3. baskı). Pegem Akademi.
• Birgin, O., & Gürbüz, R. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının ölçme ve değerlendirme konusundaki bilgi düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (20), 163-179.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Performansa dayalı durum belirleme nedir? İlköğretmen Dergisi (8), 28-32.
• Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Demirel, F., Karadeniz, Ş., & Çakmak, E. K. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri (geliştirilmiş 19. baskı). Pegem Akademi.
• Centers for Disease Control and Prevention (2020). Learning disorders in children. 26.10.2020 tarihinde https://www.cdc.gov/ncbddd/childdevelopment/learning-disorder.html adresinden edinilmiştir.
• Coşkun, R., Altunışık, R., & Yıldırım, E. (2017). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri SPSS uygulamalı. Sakarya Yayıncılık.
• Creswell, J. (2014). Research design: Qualitative, quantitative and mixed methods approaches. SAGE Publications.
• Çalışkan, H., & Yiğittir, S. (2008). Sosyal bilgilerde ölçme ve değerlendirme, özel öğretim yöntemleriyle sosyal bilgiler öğretimi. B. Tay & A. Öcal (Ed.), Özel öğretim yöntemleriyle sosyal bilgiler öğretimi içinde (s. 217-281). Pegem A Yayıncılık.
• Dikli, S. (2003). Assessment at a distance: Traditional vs. alternative assessments. Turkish Online Journal of Educational Technology-TOJET, 2(3), 13-19.
• Dhaliwal, M. K. (2015). Teachers becoming lifelong learners. The Business & Management Review, 5(4), 259.
• Ekiz, D. (2007). Bilimsel araştırmalarda nitel veri analizi ve yorum. D. Ekiz (Ed.), Bilimsel araştırma yöntemler içinde (s. 189-218). Lisans Yayıncılık.
• Ekiz, D. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri (genişletilmiş 2. baskı). Anı Yayıncılık.
• Erdem, A. R. (2006). Birleştirilmiş sınıflarda öğretim (3. baskı). Anı Yayıncılık.
• Fidan, M., & Sak, İ. M. (2012). İlköğretim öğretmenlerinin tamamlayıcı ölçme değerlendirme teknikleri hakkında görüşleri. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 174-189.
• Fraenkel, J. R., & Wallen, N. E. (2009). The nature of qualitative research. How to design and evaluate research in education (7. baskı). McGraw-Hill, 420.
• Galevska, N. A., & Pešić, M. I. (2018). Assessing children with special educational needs in the inclusive classrooms. C. J. McDermott, M. Cotič, & A. Kožuh (Ed.), Lodging the Theory in Social Practice içinde (s. 89-100). Antioch University.
• Gelbal, S., & Keleci̇oğlu, H. (2007). Öğretmenlerin ölçme ve değerlendirme yöntemleri hakkındaki yeterlik algıları ve karşılaştıkları sorunlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(33) , 135-145.
• Gültekin, S. (2017). Performans dayanaklı değerlendirme. R. N. Demirtaşlı (Ed.), Eğitimde ölçme ve değerlendirme (4. baskı) içinde (s. 223-256). Anı Yayıncılık.
• Jensen, W., & Klonicke, A. S. (1999). Assessing social and academic skills of special education students using authentic assessment. ERIC Document Reproduction Service No. ED 438642.
• Kan, A. (2018). Ölçmenin temel kavramları. H. Atılgan (Ed.), Eğitimde ölçme ve değerlendirme (11. Baskı) içinde (s. 20-42). Anı Yayıncılık.
• Kaptan, F. (2005). Fen ve teknoloji dersi öğretim programıyla ilgili değerlendirme. Eğitimde Yansımalar: VIII Yeni İlköğretim Programlarını Değerlendirme Sempozyumu Bildiriler Kitabı (s. 283–298). Sim Matbaası.
• Karamustafaoğlu, S., Çağlak, A., & Meşeci, B. (2012). Alternatif ölçme değerlendirme araçlarina ilişkin sınıf öğretmenlerinin öz yeterlilikleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 167-179.
• Kepceoğlu, İ. (2019). Matematik eğitiminde ölçme ve değerlendirme. A. Kaçar (Ed.), İlkokulda matematik öğretimi içinde (s. 355-380). Pegem Akademi.
• Kilmen, S. (2017). Ölçme ve değerlendirmede temel kavramlar. R. N. Demirtaşlı (Ed.), Eğitimde ölçme ve değerlendirme içinde (s. 25-56). Anı Yayıncılık.
• Korkmaz, A. (2004). İlköğretim ders kitaplarında ölçme ve değerlendirme. L. Küçükahmet (Ed.), Konu alanı ders kitabı incelemesi içinde (s. 115-146). Nobel Yayın.
• Law, B., & Eckes, M. (1995). Assessment and ESL. Peguis publishers: Manitoba, Canada.
• Lynch, E. M., & Struewing, N. A. (2001). Children in context: Portfolio assessement in the ınclusive early childhood classroom. Young Exceptional Children, 5(1), 2-10.
• Merriam, S. B. (2015). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve etik (E. Dinç, Çev.). S. Turan (Ed.), Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber (üçüncü basımdan çeviri) içinde (s. 199-229). Ankara Nobel Yayın. (Orijinal kitabın yayın tarihi 2009)
• Milli Eğitim Bakanlığı (2004). Bireyselleşmiş eğitim programı yol haritası. 25.10.2018 tarihinde https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2013_09/18015222_bireyselletirilmieitimprogram.pdf adresinden edinilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2014). Millî eğitim kalite çerçevesi. 28.10.2020 tarihinde http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_07/17104027_Kalite_cercevesi.pdf adresinden edinilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2017). Kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitim uygulamaları genelgesi. 14.07.2020 tarihinde https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_09/21112929_kaynastirma_genelge.pdf adresinden edinilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2018a). Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği. 25.10.2020 tarihinde http://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_07/09101900_ozel_egitim_hizmetleri_yonetmeligi_07072018.pdf adresinden edinilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2018b). 2023 eğitim vizyonu. 25.10.2020 tarihinde http://2023vizyonu.meb.gov.tr/doc/2023_EGITIM_VIZYONU.pdf adresinden edinilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2019). Türkçe dersi öğretim programı. 28.10.2020 tarihinde http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/20195716392253-02-T%C3%BCrk%C3%A7e%20%C3%96%C4%9Fretim%20Program%C4%B1%202019.pdf adresinden edinilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2020). Milli eğitim istatistikleri 2019/20. 26.10.2020 tarihinde http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_09/04144812_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2019_2020.pdf adresinden edinilmiştir.
• National Council for Special Education. (2011). Inclusive education framework: A guide for schools on the ınclusion of pupils with special educational needs. Trim: NCSE.
• Olswang, L.B., & Bain, B.A. (1988). Assessment of language in developmentally disabled infants and preschoolers. T.D. Wachs & R. Sheehan (Ed.). Assessment of young developmentally diasbled children. Perspectives in developmental psychology içinde (s. 285-320). Plenum Press.
• Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü [ÖYGM]. (2017a). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. 01.11.2020 tarihinde http://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_12/11115355_YYRETMENLYK_MESLEYY_GENEL_YETERLYKLERY.pdf adresinden edinilmiştir.
• Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü [ÖYGM]. (2017b). Sınıf öğretmenliği özel alan yeterlikleri. 18.07.2021 tarihinde https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_11/06160532_8-YYretmen_Yeterlikleri_KitabY_sYnYf_YYretmenliYi_alan_yeterlikleri_ilkYYretim_parYa_11.pdf adresinden edinilmiştir.
• Özenç, M., & Çakır, M. (2015). Sınıf öğretmenlerinin alternatif ölçme ve değerlendirme yeterliklerinin belirlenmesi. İlköğretim Online, 14(3), 914-933.
• Özer-Özkan, Y. (2016). İlkokul matematik dersi öğretim programlarında ölçme ve değerlendirme. M. F.
• Özmantar, A. Öztürk & E. Bay (Ed.), Reform ve değişim bağlamında ilkokul matematik öğretim programı içinde (s. 455-476). Pegem Akademi.
• Özer-Özkan, Y. (2019). Ölçme ve değerlendirme ile ilgili temel kavramlar. B. Çetin (Ed.), Eğitimde ölçme ve değerlendirme içinde (s. 1-22). Anı Yayıncılık.
• Özgüven, İ. E. (2011). Psikolojik testler. PDREM Yayınları.
• Özpolat, V. (2013). Öğretmenlerin mesleki önceliklerinde öğrenci merkezli eğitim yaklaşımının yeri. Milli Eğitim Dergisi, 43(200), 5-27.
• Öztürk, Y. A., & Şahin, Ç. (2014). Alternatif ölçme değerlendirme yöntemlerinin akademik başarı, kalıcılık, özyeterlilik algısı ve tutum. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 10(4), 1022-1046.
• Pesen, C. (2019). İlkokullarda matematik öğretimi (1. ve 4. sınıf) (7. baskı). Pegem Akademi.
• Rabinowitz, S. N., Sato, E., Case, B. J., Benitez, D., & Jordan, K. (2008). Alternate assessments for special education students in the southwest region states. REL Southwest.
• Sadioğlu, Ö., Bilgin, A., Batu, S., & Oksal, A. (2013). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırmaya ilişkin sorunları, beklentileri ve önerileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1743-1765.
• Schneider, C., Gong, B., & Egan, K. (2016). Testing accommodations for students with dyslexia: key opportunities to understand student thinking. 28.10.2020 tarihinde https://www.nciea.org/library/testing-accommodations-students-dyslexia-key-opportunitiesunderstand-student-thinking adresinden edinilmiştir.
• Seçer, İ. (2018). Psikolojik test geliştirme ve uyarlama süreci SPSS ve Lisrel uygulamaları (2. baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sönmez, V., & Alacapınar, F. G. (2016). Sosyal bilimlerde ölçme aracı hazırlama. Anı Yayıncılık.
• Srivastava, M., De Boer, A., & Pijl, S. J. (2015). Inclusive education in developing countries: A closer look at its implementation in the last 10 years. Educational Review, 67(2), 179-195.
• State Government of Victoria (2020). Reasonable adjustments. 01.11.2020 tarihinde https://www.education.vic.gov.au/parents/additional-needs/Pages/disability-adjustments.aspx adresinden edinilmiştir.
• Şahin, Ç., & Öztürk, Y. A. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının alternatif ölçme-değerlendirme yöntemlerine ilişkin görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(1), 123-142.
• Talim ve Terbiye Dairesi Müdürlüğü. (2020). Ölçme ve değerlendirme yöntemleri. 01.11.2020 tarihinde. http://talimterbiye.mebnet.net/program-gel-birimi/ana.html adresinden 5 Kasım 2020 tarihinde edinilmiştir.
• Tekin, H. (2017). Eğitimde ölçme ve değerlendirme (26. baskı). Ankara: Yargı Yayınevi.
• Tekindal, S. (2005). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler dersinde ölçme ve değerlendirme (5. baskı). C. Öztürk & D. Dilek (Ed.), Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi içinde (s. 479-552). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Thorndike, R. M., & Thorndike-Christ, T. (2017). Tutum ve derecelendirme ölçekleri (M. Otrar, Çev.). M. Otrar (Ed.), Psikolojide ve eğitimde ölçme ve değerlendirme (Sekizinci basımdan çeviri) içinde (s. 338-373). Ankara: Nobel Yayıncılık. (Orijinal kitabın yayın tarihi 2010)
• Turgut, M. F., & Baykul, Y. (2015). Eğitimde ölçme ve değerlendirme (7. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Uğurlu, N. I., & Kayhan, N. (2018). Sınıf öğretmenlerinin özel gereksinimli öğrencilerin eğitsel değerlendirme süreçlerine yönelik görüşlerinin incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (29), 626-669.
• Ünsal, K. (2019). Kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitim uygulamalarında rol alan sınıf öğretmenlerinin görev ve sorumluluklarını yerine getirme durumları ile kaynaştırmaya yönelik tutumlarının incelenmesi (Tez No. 588451) [Yüksek lisans tezi, Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi - Ağrı]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Wesson, C. L., & King, R. P. (1996). Portfolio assessment and special education students. Teaching Exceptional Children, 28(2), 44-48.