Türkçe Öğretmeni Adaylarının Ders Planlamaya Yönelik Öz Yeterlilik Algıları

Yıl 2022, Cilt: 17 Sayı: 36, 1497 - 1513, 31.12.2022

Aslı Maden , Mete Yusuf Ustabulut

https://doi.org/10.35675/befdergi.1168759

Öz

Araştırmada, hizmet öncesi eğitim alan Türkçe öğretmeni adaylarının ders planlamaya yönelik öz yeterlik algılarının tespit edilmesi ve çeşitli değişkenlerin yeterlik algısı üzerindeki etkisinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Çalışmada nicel modellerden tarama kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi, Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Öğretmenliği lisans programında öğrenim gören adaylar arasından belirlenmiştir. Örneklem 192 öğretmen adayından oluşmuştur. Verilerin toplanmasında Ders Planı Hazırlamaya Yönelik Öz Yeterlik Ölçeği kullanılmıştır. Adayların ders planı hazırlama yeterliklerine ilişkin verilerin analizinde nicel istatistiklerden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda, Türkçe öğretmeni adaylarının ders planı hazırlamaya yönelik öz yeterlik algılarının Katılıyorum aralığına denk geldiği, adayların Türkçe dersini planlama konusunda kendilerini yeterli gördüğü tespit edilmiştir. Ders planı hazırlama öz yeterliği üzerinde adayların cinsiyet durumlarının etkili bir değişken olmadığı görülmüştür. Ancak sınıf düzeyi ve başarı ortalamasına bağlı olarak ders planı hazırlamaya dair öz yeterlik algısının yükseldiği, akademik gelişim ve başarının algı üzerinde olumlu etkiye sahip olduğu ulaşılan sonuçlar arasındadır.

Anahtar Kelimeler

Türkçe, öğretmen adayı, ders planı, öz yeterlik, algı.

Self-Efficacy Perceptions of Turkish Teacher Candidates towards Lesson Planning

Öz

Kaynakça

• Aktaş, H. (2017). Akademik güdülenme ile akademik öz yeterlik arasındaki ilişki: ilahiyat fakültesi öğrencileri üzerine ampirik bir araştırma. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(3), 1376-1398.
• Aşiroğlu, S. ve Koç Akran, S. (2018). Öğretmen Adaylarının Ders Planlarının ve Öğretim Uygulamalarının İncelenmesi. E-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(3), 1-13.
• Aşkar, P. ve Umay, A. (2001). İlköğretim matematik öğretmenliği öğrencilerinin bilgisayarla ilgili öz-yeterlik algısı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 1-8.
• Aykaç, N. (2014). Öğretim ilke ve yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: the exercise of control. NewYork: W.H. Freeman and Company.
• Benzer, A. (2011). Probleme dayalı öğrenme yaklaşımı ile Türkçe ders planının hazırlanması. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 30. s.268-287.
• Besvinick, S. L. (1960). An effective daily lesson plan. The Clearing House, 7(34), 431-433.
• Bıkmaz, F. H. (2006). Fen öğretiminde öz- yeterlik inançları ve etkili fen dersine ilişkin görüşler. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 25, 34-44.
• Bulut, İ. (2014). Öğretmenlerin öğrenme ve öğretme sürecine ilişkin yeterlik algıları. İlköğretim Online, 13(2), 577-593.
• Copriady, J. (2014). Teachers competency in the teaching and learning of chemistry practical. Mediterranean Journal of Social Sciences, 5(8), 312-318.
• Corkett, J., Hatt, B., & Benevides, T. (2011). Student and teacher selfefficacy and the connection to reading and writing. Canadian Journal of Education, 34, 65–98.
• Coşkun, E. , Gelen, İ. ve Öztürk, E. (2014). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretimi planlama, uygulama ve değerlendirme yeterlik algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(12), 140-163.
• Çocuk, H. E., Alıcı, D. ve Çakır, Ö. (2015). Türkçe öğretmenliği özyeterlik algısı ölçeğinin geliştirilmesi: güvenirlik ve geçerlik çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 48(2), 1-18.
• Çolak, E. ve Yabaş, D. (2017). Öğretmen adaylarının ders planlarının yapılandırmacı yaklaşımı uygulamaya yönelik öz yeterlilik inanç düzeyleri açısından incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 86-103.
• Davies, D. & Rogers, M. (2000). Pre-service primary teachers’ planning for science and technology activities: ınfluences and constraints. Research in Science & Technological Education, 18(2), 216– 225.
• Demir, T. (2014). Yazma öz yeterlik ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. e – Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 67-74
• Demirel, Ö. (2011). Öğretim ilke ve yöntemleri - öğretme sanatı (18. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Durukan, E. ve Maden, S. (2012). Türkçe dersi öz yeterlik algısı ölçeği (TDÖAÖ): güvenirlik ve geçerlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43, 164-173.
• Erden, B. ve Dilekçi, A. (2022). Türkçe öğretiminde bir ihtiyaç olarak kılavuz kitaplar ve ders planı. Millî Eğitim Dergisi, 51(233) , 623-642.
• Ersoy, E. (2009). Cinsiyet kültürü içerisinde kadın ve erkek kimliği (Malatya örneği). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 209-230.
• Gömleksiz, M.N., Sinan, A.T. ve Doğan, F.N. (2020).Türkçe öğretmeni adaylarının Türkçe öğretmenliği öz yeterlik algıları. Journal of Turkish Studies, 15(8), 3471-3505.
• Hall, T. J. & Smith, M. A. (2012). Teacher planning, ınstruction and reflection: What we know about teacher cognitive processes. Quest, 58(4), 424-442.
• İskender, H. , Yiğit, F. & Bektaş, R. (2015). Türkçe öğretmenlerinin özel alan yeterliklerine yönelik görüşlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 4(1) , 305-327.
• Kablan, Z. (2012). Öğretmen adaylarının ders planı hazırlama ve uygulama becerilerine bilişsel öğrenme ve somut yaşantı düzeylerinin etkisi. Eğitim ve Bilim, 163(37), 239-253.
• Karacaoğlu, Ö.C. (2008). Öğretmenlerin yeterlilik algıları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 70-97.
• Karagöz, M., Ak Başoğul D. ve Yücelşen N. (2017). Türkçe öğretmeni adaylarının ders planı hazırlamadaki yeterlikleri (Hasan Ali Yücel eğitim fakültesi örneği). International Journal of Language Academy, 5(7), 67-80.
• Karahan, B. Ü. (2017). 8. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının Türkçe dersi öz yeterlik algıları ile ilişkisi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi 6(4), 2616-2626.
• Karasar, N. (2010). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Khan, I. A. (2011). Lesson planning for reading: an effective teaching strategy in EFL classrooms. Elixir Social Studies, 37, 3958-3964.
• Koç, C. ve Yıldız, H. (2012). Öğretmenlik uygulamasının yansıtıcıları: Günlükler. Eğitim ve Bilim, 37(164), 223-236.
• Küçükahmet, L. (2005). Öğretimde planlama ve değerlendirme. Ankara: Nobel.
• Maden, S. (2010). Türkçe öğretmenlerinin drama yöntemini kullanmaya yönelik öz yeterlikleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(14), 259–274.
• Maden, A. (2020). Ortaokul öğrencilerinin Türkçe dersi öz yeterlik algıları. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 9(3), 1136-1150.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2003). Eğitim ve öğretim çalışmalarının plânlı yürütülmesine ilişkin yönerge. Tebliğler Dergisi, 66(2551), 403-482. http://tebligler.meb.gov.tr/index.php/tuem-sayilar/viewcategory/67-2003 adresinden erişilmiştir.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2005). Eğitim ve öğretim çalışmalarının plânlı yürütülmesine ilişkin yönergede değişiklik yapılmasına dair yönerge. Tebliğler Dergisi, 68(2575), 603. http://tebligler.meb.gov.tr/index.php/tuem sayilar/viewcategory/69-2005 adresinden erişilmiştir.
• Oğuzkan, A. F. (1981). Eğitim terimleri sözlüğü (2. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Saracaloğlu, A. S., Karasakaloğlu, N. ve Gencel, İ. E. (2010). Türkçe öğretmenlerinin öz yeterlik düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 33, 265-283.
• Schunk, D., H. (2003). Self-efficacy for reading and writing: influence of modeling, goal setting, and self-evaluation. Reading & Writing Quarterly, 19(2), 159-172.
• Senemoğlu, N. (2015). Gelişim, öğrenme ve öğretim –kuramdan uygulamaya. Ankara: Yargı.
• Shell, D. F., Murphy, C. C., & Bruning, R. H. (1989). Self-efficacy and outcome expectancy mechanisms in reading and writing achievement. Journal of Educational Psychology, 81(1), 91-100.
• Solheim, O.J. (2011) The impact of reading self-efficacy and task value on reading comprehension scores in different item formats. Reading Psychology, 32(1), 1-27.
• Sönmez, V. (Ed.). (2003). Öğretmenlik mesleğine giriş. Ankara: Anı.
• Tabrizi, A., R., N., & Jafari, M. (2015). The relationship among critical thinking, self-efficacy, and Iranian EFL learners’ reading comprehension ability with different proficiency levels. Academic Research International, 6(2), 412-427.
• Ulu, H. (2018). Ekran okuma öz yeterlik ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(1), 148-165.
• Ülper, H. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine dönük özyeterlik algıları. Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(2), 1115-1131.
• Ülper, H. ve Bağcı, H.(2012).Türkçe Öğretmeni Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Dönük Öz Yeterlik Algıları. Journal of Turkish Studies, 7(2), 1115-1131.
• Ülper, H., ve Şirin, A. N. (2020). Okuma anlama düzeyleriyle özyeterlik algısı arasındaki ilişki bağlamında ortaokul öğrencilerinin görünümleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48, 1-14.
• Ünver, G. (2002). Okulöncesi eğitimi öğretmen adaylarının ders planı modelleri. Eğitim ve Bilim, 27(126), 62-69.
• Yaman, H. ve Tulumcu, F.M. (2016). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenenler için dinleme becerisi öz yeterlik ölçeği geliştirilmesi. Turkish Studies -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 11(3), 2371-2386.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yıldırım, E. ve Yıldırım, Ö. (2020). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin ders planlama yeterliklerinin incelenmesi. Millî Eğitim Dergisi, 49 (228) , 7-37
• Yıldız, D. (2015). 8. sınıf öğrencilerinin bilişüstü farkındalık ve akademik öz yeterlik düzeyleri, motivasyonel inançları ve TEOG sınavı Türkçe puanları: bir yapısal eşitlik modeli denemesi. Tarih Okulu Dergisi, 8(XXIII), 41-61.
• Yılmaz, E., Yiğit, R. ve Kaşarcı, İ. (2012). İlköğretim öğrencilerinin öz yeterlilik düzeylerinin akademik başarı ve bazı değişkinler açısından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 371-388.
• Yükseköğretim Kurulu (2018). Yeni öğretmen yetiştirme lisans programları. https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/yeni-ogretmen-yetistirme-lisans-programlari adresinden erişilmiştir.