Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının COVID-19 Sonrası Sosyal Medyaya Yönelik Tutumlarının İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 18 Sayı: 39, 724 - 744, 28.09.2023

Dilara Uçar , Serkan Yılmaz

https://doi.org/10.35675/befdergi.1239195

Öz

COVID-19 pandemisi yaşamı her boyutuyla etkilemiştir. Bu çalışmada, fen bilgisi öğretmen adaylarının COVID-19 sonrası sosyal medyaya yönelik tutumları incelenmiştir. Genel tarama modelindeki araştırmanın katılımcılarını Ankara’daki iki kamu üniversitesindeki 401 öğretmen adayı oluşturmuştur. Katılımcılara ait cinsiyet, sınıf düzeyi, üniversite, sosyal ağ üyeliği sayısı, internet kullanım amacı ve sosyal medya kullanım süresi bilgilerinin alınmasında araştırmacıların geliştirdiği kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Dört alt boyutu olan Sosyal Medya Tutum Ölçeği (SMTÖ) kullanılan bir diğer araçtır. Yüz yüze toplanan veriler çeşitli betimsel yöntemler, faktör analizi, 10 bağımsız gruplar t-testi, 20 tek-yönlü ANOVA ve 11 Tukey testi kullanılarak analiz edilmiştir. Buna göre, sosyal medya tutumlarının alt boyutlara göre değişmekle birlikte, hafif pozitif olduğu görülmüştür. Cinsiyet, sosyal ağ üyeliği sayısı, internet kullanım amacı ve sosyal medya kullanım süresi değişkenleri açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Bu durumun SMTÖ’nün özellikle “paylaşım ihtiyacı” ve “sosyal yetkinlik” alt boyutlarındaki farklılıklardan kaynaklandığı anlaşılmıştır. Son olarak bulgular kapsamında çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, fen eğitimi, öğretmen adayları, sosyal medya, tutum

Kaynakça

• Acar, S., & Yenmiş, A. (2014). Eğitimde sosyal ağların kullanımına ilişkin öğrenci görüşlerini belirlemeye yönelik bir araştırma: Facebook örneği. Electronic Journal of Vocational Colleges, Bürokon Özel Sayısı, 55–66.
• Akçay, H. (2011). Kullanımlar ve doyumlar yaklaşımı bağlamında sosyal medya kullanımı: Gümüşhane Üniversitesi üzerine bir araştırma. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 33, 137–161.
• Aktan, E. (2018). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Erciyes İletişim Dergisi, 5(4), 405–421.
• Aküzüm, C., & Saraçoğlu, M. (2017). Üniversite öğrencilerinin sosyal medyaya ilişkin tutumlarının incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (32), 803–817.
• Akyürek, M. İ. (2020). Lise öğrencilerinin sosyal medya kullanımı ve sosyal medyaya ilişkin tutumları. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 58–92.
• Altunbaş, F., & Kul, M. (2015). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya kullanımlarına yönelik bir araştırma: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi örneği. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (51), 414–423.
• Argın, F. S. (2013). Ortaokul ve lise öğrencilerinin sosyal medyaya ilişkin tutumlarının incelenmesi (Çekmeköy örneği) (Tez No. 327660) [Yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi-İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Aslan Efe, H. (2017). Fen alanları öğretmen adaylarının sosyal medyaya yönelik tutumlarının belirlenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 191–213.
• Balcı, Ş., & Baloğlu, E. (2018). Sosyal medya bağımlılığı ile depresyon arasındaki ilişki: Üniversite gençliği üzerine bir saha araştırması. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, (29), 209–234. https://doi.org/10.16878/gsuilet.500860
• Baz, F. Ç. (2018). Sosyal medya bağımlılığı: Üniversite öğrencileri üzerine çalışma. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 9(16), 276–295. https://doi.org/10.26466/ opus.470118
• Bostancı, M. (2010). Sosyal medyanın gelişimi ve iletişim fakültesi öğrencilerinin sosyal medya kullanım alışkanlıkları (Tez No. 258186) [Yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi-Kayseri]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Çiftçi, H. (2018). Üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(4), 417–434.
• Deniz, L., & Gürültü, E. (2018). Lise öğrencilerinin sosyal medya bağımlılıkları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(2), 355–367. https://doi.org/10.24106/kefdergi.389780
• Doğruluk, S. (2017). Öğretmen adaylarının sosyal medya kullanım alışkanlıkları ile internet bağımlılıkları arasındaki ilişki (Tez No. 451774) [Yüksek lisans tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi-Kahramanmaraş]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Dönel Akgül, G., Geçikli, E., & Sungur, S. (2018). Öğrenme ortamı olarak sosyal medya: Fen bilgisi öğretmen adayları örneği. Kesit Akademi Dergisi, (16), 243–262.
• El Takach, S. (2022). A two-year follow-up case study on pre-service science teachers’ attitudes towards online learning and academic achievement in science education courses. International Journal of Technology in Education and Science, 6(4), 585–601. https://doi.org/10.46328/ijtes.403
• Ezer, F., & Aksüt, S. (2022). Covid-19 sürecinde eğitim bilişim ağı’nın sosyal bilgiler dersinde kullanılmasına yönelik öğrenci ve veli görüşleri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(34), 423–458. https://doi.org/10.35675/befdergi.772762
• Faiz, M., & Karasu Avcı, E. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sosyal medyaya yönelik tutumları. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 3(2), 146–166.
• Görü Doğan, T. (2015). Sosyal medyanın öğrenme süreçlerinde kullanımı: Ters-yüz edilmiş öğrenme yaklaşımına ilişkin öğrenen görüşleri. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırma Dergisi, 1(2), 24–48.
• Kalemkuş, F., & Türel, Y. K. (2022). Ortaokul, lise ve üniversite öğrencilerinin sosyal medya tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Turkish Journal of Educational Studies, 9(1), 101–133.
• Kara, T. (2013). Sosyal medya endüstrisi (1. baskı). Beta Yayınları.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri: kavramlar, teknikler ve ilkeler (Genişletilmiş 27. baskı). Nobel Yayınevi.
• Kıran, S., Küçükbostancı, H., & Emre, İ. E. (2020). Sosyal medya kullanımının kişiler üzerindeki etkilerinin incelenmesi. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 13(4), 435–441.
• Kırnık, D., Pepeler, E., & Özbek, R. (2018). Öğretmen adaylarının sosyal medya kullanımına ilişkin tutumları: Malatya il örneği. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(1), 25–45.
• Kilis, S., Rapp, C., & Gülbahar, Y. (2014). Eğitimde sosyal medya kullanımına yönelik yükseköğretim düzeyindeki eğitmenlerin algısı: Türkiye-Almanya örneklemi. Journal of Instructional Technologies and Teacher Education, 3(3), 20–28.
• Koç, A., & Ayık, Y. Z. (2017). Sosyal medya destekli eğitim: 6. ve 7. sınıf fen bilimleri ve İngilizce derslerinde sosyal ağ kullanımının öğrencilerin akademik başarılarına etkisi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(10), 7–19.
• Koçer, M. (2012). Erciyes Üniversitesi öğrencilerinin internet ve sosyal medya kullanım alışkanlıkları. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (18), 70–85.
• Lau, W. W. (2018). Relationships between pre-service teachers’ social media usage in informal settings and technological pedagogical content knowledge. EURASIA Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 14(12), Article em1611. https://doi.org/10.29333/ejmste/94228
• McLoughlin, C., & Lee, M. (2007). Social software and participatory learning: Pedagogical choices with technology affordances in the Web 2.0 era. In R. Atkinson, C. McBeath, & A. Soong Swee Kit (Eds.), ICT: Providing choices for learners and learning. Proceedings Ascilite Singapore 2007 (pp. 664–675). Centre for Educational Development, Nanyang Technology.
• Menteşe, M. (2013). Sosyal medya ortam ve araçlarının eğitimde kullanımına ilişkin okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri (Tez No. 339074) [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi-Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Nunnally, J. C. (1978). Psychometric Theory (2nd ed.). McGraw Hill.
• Otrar, M., & Argın, F. S. (2015). Öğrencilerin sosyal medyaya ilişkin tutumlarını belirlemeye yönelik bir ölçek geliştirme çalışması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 391–403.
• Ök, F. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin sosyal medya kullanım alışkanlıkları ve motivasyonları (Tez No. 327965) [Yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi-Elâzığ]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Öztürk, M. F., & Talas, M. (2015). Sosyal medya ve eğitim etkileşimi. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 7(1), 101–120.
• Ricciardelli, L. A., Quinn, A. E., & Nackerud, L. (2021). Human behavior and the social media environment: Group differences in social media attitudes and knowledge among US social work students. Social Work Education, 40(4), 473–491.
• Sinap, V. (2022). Examination of the social media users’ attitude concerning social media. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(22), 76–95.
• TDK (2023). Güncel Türkçe sözlük. https://sozluk.gov.tr/ adresinden 17 Ocak 2023 tarihinde alındı. Toraman, S., & Alcı, B. (2013). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin yenilenen fen bilimleri dersi öğretim programına ilişkin görüşleri. EKEV Akademi Dergisi, (56), 11–22.
• Tut, E., & Çevik Kansu, C. (2021). Sınıf öğretmeni adaylarının sosyal medya bağımlılık düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(32), 443–459. https://doi.org/10.35675/befdergi.748339
• Uyar, E., Meydan, A., & Uyar, Ü. (2022). Küreselleşmenin medya ve sosyal medya üzerinden yarattığı toplumsal değişme ve yabancılaşmanın öğretmen görüşleri ile incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2), 341–351.
• Üksel, S. (2015). Kullanımlar ve doyumlar kuramı çerçevesinde sosyal medya kullanımı: Sakarya Üniversitesi öğrencileri üzerine bir araştırma (Tez No. 393129) [Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi-İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Yetiş, Ü. (2018). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya kullanım alışkanlıkları ile e-öğrenme stilleri arasındaki ilişki (Tez No. 521613) [Yüksek lisans tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi-Kahramanmaraş]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi