DEVLET BİLİMİ BAKIMINDAN KÖPRÜLÜ’NÜN ORTAÇAĞ KAMU HUKUKU KURUMLARI MAKALESİ VE TÜRK DEVLETİNİN VARLIĞI

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 16, 992 - 1013, 01.07.2018

Tekin Avaner

Öz

Türkler var oldukları uzun tarihi süreçte en çok devlet kuran uluslardandır. Ancak bu kadar çok ve etkili devlet kurmuş olmalarına karşın çoğu kez kendine özgü uygarlığı ya da devlet felsefesi olduğu göz ardı edilmeye çalışılmıştır. Türk kültürünün step özellikleri ile üzerinden geçtiği toprakların etkisiyle harmanlanmış bir bireşim yaratması pek çok kez itibarsızlaştırılma adına etki ve nüfuz altında olduğu şekliyle açıklanmak istenmiştir. Köprülü, 1937’deki Türk Tarih Kongresi’nde sunduğu bildirisi ile bu görüşlere itiraz etmekte ve ortaçağ Türk hukuk kurumlarına dair kanıtlarıyla Türk devletinin varlığını bilimsel delilleriyle göstermeye çalışmaktadır. Bildiri bu anlamda oldukça etkili olmuştur. Devletin tarihte aranması yöntemiyle Köprülü, bir yandan araştırmacının formasyonunu diğer yandan izlemesi gereken düşünsel yolu ortaya koymuş ve “Türk devleti”nin varlığını bilimsel olarak kanıtlamıştır. Bu yazı anılan bildirinin izlediği yöntem üzerinden tarihte devleti anlama çabasıdır.

Anahtar Kelimeler

Tarih, devlet bilimi, Türk devleti, Türk hukuk kurumları

Kaynakça

• Akpınar, Turgut (1999), Türklerin Din ve Hukuk Tarihi, İletişim Yay., 2.baskı, İstanbul.
• Akşin, Sina (2001), Ana Çizgileriyle Türkiye’nin Yakın Tarihi, İmaj Yay., 4.bası, Ankara.
• Arsal, Sadri Maksudi (1947), Türk Tarihi ve Hukuk, İÜHF Yayını, İsmail Akgün Matbaası.
• Arslan, Mahmut (1990), “Eski Türk Devlet Anlayışı ve “Çifte Hükümdarlık” Meselesi”, Fırat Üniversitesi Tarih Metodolojisi ve Türk Tarihinin Meseleleri Kolokyumu 21–26 Mayıs 1984 Elâzığ Bildiriler, Abdulkadir Yuvalı (ed.), Elâzığ, s.223–242. 18 Berktay, Halil (1989), Kabileden Feodalizme, Kaynak Yayınları, 2.baskı.
• Çoker, Fahri (1983), TTK, Kuruluş Amacı ve Çalışmaları, TTK Basımevi, Ankara.
• Divitçioğlu, Sencer (2000), Köktürkler, Kut, Küç, Uluğ, YKY, 2.baskı, İstanbul.
• Divitçioğlu, Sencer (1992), Nasıl Bir Tarih? “Kök Türkler, Karahanlılar”, Bağlam Yayınları.
• Faroqhi, Suraiya(2001), Osmanlı Tarihi Nasıl İncelenir? Kaynaklara Giriş, çev. Zeynep Altok, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
• İnalcık, Halil (2000), Osmanlı’da Devlet, Hukuk, Adalet, Eren Yayıncılık, İstanbul.
• İnalcık, Halil (2006), “Türkiye’de Modern Tarihçiliğin Kurucuları”, Muhafazakâr Düşünce Dergisi, Yıl 2, sayı 7, Kış, s.1-44.
• İzgi, Özkan (1990), “İslamiyetin Kabulünden Önceki Türk Tarihi”, Fırat Üniversitesi Tarih Metodolojisi ve Türk Tarihinin Meseleleri Kollokyumu 21–26 Mayıs 1984 Elâzığ Bildiriler, Abdulkadir Yuvalı (ed.), Elâzığ, s.135–140.
• Kafesoğlu, İbrahim, Donuk, Abdulkadir (1990), “Türk Tarihinin Taksimatı (Türk Tarihinde Çağlar Mes’elesi”, Fırat Üniversitesi Tarih Metodolojisi ve Türk Tarihinin Meseleleri Kolokyumu 21–26 Mayıs 1984 Elâzığ Bildiriler, Abdulkadir Yuvalı (ed.), Elâzığ, s.37–46.
• Kitapçı, Zekeriya (1990), “Türk Tarihinin İslam Tarihi İle Birleşmesi ve Bütünleşmesi”, Fırat Üniversitesi Tarih Metodolojisi ve Türk Tarihinin Meseleleri Kolokyumu 21–26 Mayıs 1984 Elâzığ Bildiriler, Abdulkadir Yuvalı (ed.), Elâzığ, s.273–292.
• Köprülü, Fuad (1943), Anadolu Selçukluları Tarihi’nin Yerli Kaynakları, TTK Basımevi, Ankara.
• Köprülü, M. Fuad (1931), “Bizans Müesseselerinin Osmanlı Müesseselerine Tesiri Hakkında Bazı Mülahazalar”, Türk Hukuk ve İktisat Tarihi Mecmuası, Cilt 1.
• Köprülü, Fuad (1983), “Eski Türk Unvanlarına Ait Notlar”, İslam ve Türk Hukuk Tarihi Araştırmaları ve Vakıf Müessesesi, Ötüken, İstanbul.
• Köprülü, M. Fuad (1937), “Ortazaman Türk Hukuki Müesseseleri: İslam Amme Hukuku’ndan Ayrı Bir Türk Amme Hukuku Yok Mudur?, Devlet Basımevi, İstanbul.
• Krader, Lawrence (1993), “Devletin Asya Göçebeleri Arasındaki Kökeni”, Erken Devlet, (ed.) Henri J.M. Claessen, Peter Skalnik, İmge Kitabevi, çev. Alaeddin Şenel.
• Mumcu, Ahmet (1985), Osmanlı Devletinde Siyaseten Katl, Birey ve Toplum Yay., 2.baskı.
• Niyazi, Mehmed (1999), Türk Devlet Felsefesi, Ötüken Yayınları, İstanbul.
• Ortaylı, İlber (2001), Gelenekten Geleceğe, Ufuk Kitapları, İstanbul.
• Türkdoğan, Orhan (2003), Türk Tarihinin Sosyolojisi, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul.