ATATÜRK’ÜN ÖLÜMÜ SONRASI TÜRK ULUSAL BASININDA KEMALİZM YORUMLARI

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 16, 760 - 789, 01.07.2018

Cengiz Akseki

Öz

Bu çalışmada, Atatürk’ün
vefatı sonrasında Türk ulusal basınında yer almış makale ve haberlerin içerdiği
Kemalizm yorumları değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bu makale ve haberlerde,
bazen Türk İnkılâbının gelişimi, başarıları ve hedefleri, bazen de Atatürk’ün
kişiliği ve çalışmalarına yer verilmiştir.Türk İnkılâbını Türkiye’nin
ihtiyaçları ortaya çıkarmıştır. Kemalizm ise Türk İnkılâbını halka açıklama
ihtiyacından doğmuştur.Dönemin yazarları, farklı Kemalizm yorumları yapmakla
birlikte sıklıkla demokrasi, milliyetçilik ve kalkınma ile ilgili kavramları
kullanmışlardır. 

Anahtar Kelimeler

Atatürk, Türk ulusal basını, Kemalizm, Atatürk İlkeleri

Kaynakça

• KAYNAKÇA
• 1.GAZETELER
• “Atatürk’e Aid Menkıbeler”,Cumhuriyet, 5 Aralık 1938. “Atatürk’ün Kamutayı açış nutukları, Ulus, 2 Kasım 1938.
• “Atatürkünvefatı ve dünya matbuatı”, Cumhuriyet, 16 Kasım 1938.
• “Belediye Seçimleri Dolayısiyle”, Ulus, 14 Ekim 1938. “Cumhuriyet, İktisat ve ziraatın anasıdır” Tan, 30 Ekim 1938.
• “Cumhuriyetin onbeşinci yıldönümünde Bir sefir gözü ile Türk inkılâbı”, Kurun, 1 Kasım 1938.
• “Çinliler Atatürk’ü kendi şefleri gibi severlerdi”,Ulus, 18 Kasım 1938.
• “Ecnebi Göziyle Atatürk”, Ulus,11 Kasım 1938.
• “Kamutay’da Atatürk günü”, Ulus, 15 Kasım 1938.
• “Kemal Atatürk ve Onun Eseri” , Kurun, 13 Kasım 1938.
• “Mecliste hararetli bir celse”, Cumhuriyet, 29 Kasım 1938.
• “Memlekette teessür ve ıstırab”, Cumhuriyet, 15 Kasım 1938.
• “Modern Türkiye’nin Yaratıcısı”, Ulus, 16 Kasım 1938.
• “Türk münevverlerinin Atatürk hakkındaki hisleri”, Akşam,12 Kasım 1938.
• Akşam, 14 Kasım 1938.
• Artam, Nurettin, “Tabutunun Karşısında”, Ulus, 21 Kasım 1938.
• Atay , F. R., “Atatürk sulh ve insanlık hizmetinde!”, Ulus, 18 Kasım 1938. Kurun, 20 Kasım 1938.
• ---------------, “İşbaşı !”, Ulus, 23 Kasım 1938.
• ----------------, “Üniversitemiz”, Ulus,20 Ekim 1938.
• Atilâ, Rıza, “Atatürk’ü kaybettik, Ebedî Atatürk içimizde ve ruhumuzun derinliğindedir”, Yeni Mersin, Nakleden: Ulus, 20 Kasım 1938.
• Aykaç, Fazıl Ahmet “Kendisi ve Laiklik”, Ulus, 20 Kasım 1938.
• Baltacıoğlu, İsmail Hakkı, “Büyük Adamlar”, Kurun, 23 Kasım 1938.
• Baydar, N., “6 Meşale”, Ulus, 21 Kasım 1938.
• Belge, Burhan, “İnsan ve Kültür”, Ulus, 6 Aralık 1938.
• ------ -----------, “Cümhuriyet”, Ulus, 29 Ekim 1938.
• Cumhuriyet, 9 Kasım 1938.
• Cumhuriyet, 13 Kasım 1938.
• Cumhuriyet, 16 Kasım 1938.
• Cumhuriyet,18 Kasım 1938.
• Delhorbe,Florian, “Kemalizm”, Ulus, 14 Kasım 1938.
• Duru, Kazım Nami, “Atatürk ve Kültürümüz”, Cumhuriyet, 21 Kasım 1938.
• Ertem, Sadri, “Altı meşalenin aydınlığındaki Dünya”,Kurun, 21 Kasım 1938.
• ---------------, “Bayraklar ileri; daha ileri!”, Kurun, 17 Kasım 1938.
• Esmer, A.Ş., “Ebedi Atatürk”,Ulus, 22 Kasım 1938.
• ---------------, “Yabancıların teessürü”, Ulus, 13 Kasım 1938.
• G.A, “Dâhî olacak çocuk”, Ulus, 13 Kasım 1938.
• Gürevin, Server Ziya, “İnsanlığın Büyük Kaybı”, Ulus, 15 Kasım 1938.
• İnönü’nün Beyannamesi, Cumhuriyet,22 Kasım 1938.
• İsmail Habib, “Atatürk’ten Hatıralar ve İbretler 1: Röntgenli Görüş”, Cumhuriyet, 24 Aralık 1938.
• Karanakçı,Safaeddin, “En mutlu günümüz”, Cumhuriyet 29 Ekim 1939.
• Kurun, 13 Kasım 1938.
• Kurun, 21 Kasım 1938.
• Münir, Hikmet, “İstanbul’un Dün Döktüğü Gözyaşı”, Kurun, 11 Kasım 1938.
• Pernot, Maurice, “Kemal Atatürkten sonra Kemalist inkilâb”, Cumhuriyet, 23 Kasım 1938.
• PeyamiSafa, “Atatürk ve Matbuat “,Cumhuriyet, 18 Kasım 1938.
• ---------------, “Atatürk’ün ve İnönü’nün Sözleri Üzerinde”, Cumhuriyet, 14 Kasım 1938.
• ---------------, “Atatürk ve Ankara”, Cumhuriyet, 21 Kasım 1938.
• ---------------, “Atatürk ve Dünya”, Cumhuriyet, 15 Kasım 1938.
• ---------------, “Atatürk ve Millet”, Cumhuriyet, 16 Kasım 1938.
• ---------------, “Nazariyeler karşısında Atatürk”, Cumhuriyet, 23 Kasım 1938.
• ---------------,“Onun Sözleri Üstünde:2 Atatürk ve Kadınlık”, Cumhuriyet, 17 Kasım 1938.
• Reisicumhurun Nutku, Kurun, 12 Kasım 1938.
• (Rumuz) Köycü, “Atatürk ve Türk Köylüsü”, Cumhuriyet, 22 Kasım 1938.
• Son Posta, 29 Ekim 1938.
• Talu,Ercümend Ekrem, “On Beşinci Yıldönümü”, Son Posta, 29 Ekim 1938.
• Tan, M. Turhan, “Ata sözleri”, Cumhuriyet, 16 Kasım 1938.
• ---------------, “O, Ankarada” Cumhuriyet, 21 Kasım 1938.
• ---------------, “Ata sözleri”, Cumhuriyet,16 Kasım 1938.
• Tör,Vedad, “Som Demokrat-Üniversel-Usta, Ulus, 15 Kasım 1938.
• Tunç, M. Şekib, “İdeolojimiz ve İdeolojiler”, Cumhuriyet, 4 Nisan 1939.
• Ulus, 13 Kasım 1938.
• Ulus, 14 Kasım 1938.
• Ulus, 16 Kasım 1938.
• Ulus, 18 Kasım 1938.
• Ulus, 27 Kasım 1938.
• Ulus, 29 Ekim 1938.
• Ulus, 4 Aralık 1938.
• Us, Asım, “Atatürk’ün Portresi”, Kurun 11 Kasım 1938.
• ---------------, “Cumhuriyetin 15 nci Yılı”, Kurun, 30 Ekim 1938.---------------, “Ona diktatör diyenler...!”, Kurun, 27 Kasım 1938.
• Yalman, Ahmet Emin, “Türk Kalb ve Ruhlarını Birleştiren Sevgi Bağları”, Tan, 7 Ağustos 1938.
• Yaşar Nabi, “Ata ve Millet”, Kurun, 22 Kasım 1938.
• Yunus Nadi, “Atatürk Ankaranın Kucağında”, Cumhuriyet, 21 Kasım 1938.
• ---------------, “Atatürk’ün vasıfları: 8 Büyük Atamızın Ankaraya bağlılığı”, Cumhuriyet,21 Kasım 1938.
• ---------------, “Atatürk’ün vasıfları:1 “Atatürk Meclise büyük bir ehemmiyet verirdi”, Cumhuriyet, 14 Kasım 1938.
• ---------------, “Atatürk’ün vasıfları:2 En Büyük Türk ideali: Millî Hakimiyet”, Cumhuriyet, 15 Kasım 1938.
• ---------------, “Kemalist Türkiyenin Kemalizm Enstitüsü”, Cumhuriyet, 23 Kasım 1938.
• 2.KİTAPLAR
• Âfetinan, A.,Medenî Bilgiler ve M. Kemal Atatürk’ün El Yazıları, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara, 2000.
• Ahmad, Feroz, Bir Kimlik Peşinde Türkiye, (Çev. Sedat Cem Karadeli), İstanbul Bilgi Üniversitesi yay., İstanbul, 2007.
• ---------------, Modern Türkiye’nin Oluşumu, (Çev. Yavuz Alogan), Kaynak Yayınları, İstanbul, 2009.
• Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, C.II, TTK Basımevi, 1997.
• Aydemir, Şevket Süreyya, Suyu Arayan Adam, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1979.
• Ayvazoğlu, Beşir, Peyami Hayatı Sanatı Felsefesi Dramı, ÖtükenNeşriyet, İstanbul, 1998.
• Bayar, Celal, Atatürk Gibi Düşünmek, Truva Yayınları, İstanbul 2009.
• Boratav, Korkut, Türkiye İktisat Tarihi 1908-1985, Gerçek Yayınevi, İstanbul 1988.
• CHP Programı, Ulus Basımevi, Ankara, Mayıs 1935.
• Çavdar, Tevfik, Türkiye’nin Demokrasi Tarihi, C. I, İmge Kitabevi, İstanbul 2004.
• Gentizon, Paul, Mustafa Kemal ve Uyanan Doğu, (Çeviren Fethi Ülkü), Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayını, Ankara, 1983.
• İnalcık, Halil, Atatürk ve Demokratik Türkiye, Kırmızı Yayınları, İstanbul, 2007.
• Jevakhoff, Alexandre, Kemal Atatürk Batı’nın Yolu, (çev. Zeki Çelikkol), İnkılâp Yayınevi, İstanbul, 1998.
• Kışlalı, Ahmet Taner, Atatürk'e Saldırmanın Dayanılmaz Hafifliği, İmge Kitabevi, Ankara, 1993.
• Kocatürk, Utkan, Atatürk’ün Fikir ve Düşünceleri, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara, 1999. Parla, Taha, Ziya Gökalp, Kemalizm ve Türkiye’de Korporotizm, İletişim Yayınları, İstanbul, 1989.
• PeyamiSafa,Türk İnkılâbına Bakışlar, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara 1996.
• Şimşir, Bilal, 10 Kasım Günlüğü, Bilgi Yayınevi, Ankara, 2014.
• Üzen, İsmet - Özgen, Yüksel, Bir Milletin Atasına Vedası, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara, 2013.
• Yabancı Gözüyle Atatürk (1923-1938), (Hazırlayan, Ö. Andaç Uğurlu, İstanbul, 2003.
• 3.MAKALELER
• Akseki, Cengiz, “Millî Mücadele’de Meşruiyet ve Hukuk Bilinci”, Bilgi ve Bellek, sayı:2, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayını, 2004, ss.3-17.
• Ertan, Temuçin Faik, “Kadro Dergisi Niçin Kapatıldı?”, AtatürkDergisi, Cilt 3, Sayı: 4, Ocak 2003, ss.19-34.
• ---------------------------, “Kadro Hareketi İle İlgili Bir Değerlendirme ve Bazı Düzeltmeler”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, cilt: 9, sayı: 27, Temmuz 1993, ss. 549-559.
• İnan, Süleyman, “Atatürkçülük (Kemalizm) ve İdeoloji”, Liberal DüşünceDergisi, Liberte Yayınları, sayı: 36, Ankara, 2004, ss.109-116.
• Özden,Mehmet, “Atatürk Döneminde Kemalist Metinler: A’râfda Bir Kemalizm: Tekin Alp ve Kemalizm (1936)”, Bilig, Yaz / 2005, sayı 34, ss.45-81.
• Turan, Ömer, “Emperyalizm Karşıtlığı ve Kemalizm: Tek-Parti Döneminde “Europacentrisme’in Tasfiyesi” ve “İktibasçı İnkılâb” Tartışmaları”, Uluslararası İlişkiler, Cilt 11, Sayı 43 (Güz 2014), ss. 81-104.
• Uyar, Hakkı, “Resmî İdeoloji ya da Resmî İdeoloji Oluşturmaya Yönelik İki Dergi: Ülkü ve Kadro Mecmualarının Karşılaştırmalı İçerik Analizi”, Toplum ve Bilim, 1997, s.74, ss. 181-192.
• 4.ANSİKLOPEDİ MADDESİ
• Mollaer, Fırat, “Mustafa Şekip Tunç, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, cilt: 41, sayfa: 382-383.
• 5.ELEKTRONİK KAYNAKLAR
• Uyar, Hakkı, “1930’lar Türkiye’sinde Kemalizm Algılamaları”, http://kisi.deu.edu.tr/hakki.uyar/erişim tarihi: 10.10.2017.
• Cumhuriyet, 2 Haziran 1944. (Cumhuriyet gazetesinin sanal arşivindeki arama, erişim tarihi: 17.02.2018. https://www.cumhuriyetarsivi.com/secure/monitor/index.xhtml