OSMANLI DEVLETİ'NDE YETİM MALLARININ SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ HAKKINDA BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 19, 2082 - 2098, 01.01.2020

Çiğdem Gürsoy

https://doi.org/10.33431/belgi.613732

Cited By: 1

Öz

Devletler mensup oldukları din ve
gelenek-görenekleri doğrultusunda oluşturdukları hukuk kuralları çerçevesinde
yetimlerin yaşama koşullarını mümkün olduğunca üst seviyelerde tutmaya özen
göstermişlerdir. Osmanlı’da ise yetimler; yakın akrabaların gözetimi, koruyucu
aile uygulaması, hayırseverlerin ve devlet kurumlarının desteği, evlat
edindirme politikaları ile rüşt yaşına gelene kadar maddi-manevi korunmuşlardır.
Kendilerine mülk-para kalan yetimlerin dışarıdan herhangi bir maddi desteğe
ihtiyaç duymadan yaşantılarını devam ettirmek için hukuki düzenlemelerin yanı
sıra vasi uygulaması devreye sokulmuştur. Çalışma, Osmanlı Devleti’nde 16. ve
17. Yüzyıllarda yetimlere kalan mülk ve paralar üzerine odaklanmıştır. Bu
kapsamda yetim ihtiyaçlarının karşılanması amacı ile mülklerin yıpranmadan
işlevini sürdürebilmesi, paraların değerini kaybetmeden korunabilmesi için alınan
önlemlere dikkat çekilmiştir. Paraları değerlendirme usulleri, gerektiğinde
satılan, kiralanan ya da tamir edilen mallar, hisselere ayrılmış olanlar ve
mülk dışındaki yetim malları araştırılmıştır. Kaynak olarak İstanbul Kadı
Sicillerinin latinize edilmiş 40 cildinden yetim-vasi-eytam gibi referans kelimelerin
geçtiği hüccetler kullanılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Osmanlı, İstanbul Kadı Sicilleri, Yetim, Vasi

Kaynakça

• Aydın, M. Â. (2019). "Mehir" TDV İslâm Ansiklopedisi: https://islamansiklopedisi.org.tr/mehir adresinden alındı
• Barışta, H. Ö. (2012). "16 Ve 17. Yüzyıl İstanbul Kadı Defterlerinden Ege Yöresi’nin Taşınabilir Maddi Kültür Varlıklarıyla İlgili Bazı Kayıtlar", Sanat Tarihi Dergisi, ss.1-10.
• Çiftçi, Y. (2017). İstanbul Şer'iyye Sicilleri Işığında İstanbul'da Gayrimenkul Piyasası 1500-1700. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Dr. Tezi.
• Ertuğ, H. N. (2015). "Şeriyye Sicillerine Göre Hicri 1137 (1724-1725) Senesi İstanbul'unda Osmanlı Ailesinin Evlenme ve Boşanma Veirlerine Göre İncelenmesi", Akademik İncelemeler Dergisi,ss. 75-107.
• Gürsoy, Ç. (2015). Osmanlı’da Para Vakıflarının İşleyişi ve Muhasebe Uygulamaları: Davudpaşa Mahkemesi Para Vakıfları . İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Doktora Tezi.
• Gürsoy, Ç. (2018). "16-17. Yüzyıl Kaynaklarında Manisa ve Çevresinin Sosyo-ekonomik Değerlerini Anlamlandırmak", Uluslararası Manisa Sempozyumu, C. III. Manisa: Manisa Celal Bayar Üniversitesi Yayınları, ss. 2071-2086.
• Köktaş, A. M. (2016). "Osmanlı İmparatorluğu'nda Piyasa Düzenlemeleri: 1500-1700 İstanbul Kadı Sicillerinde Narh Uygulamaları", Niğde Üniveristesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, ss. 219-241.
• Kuran, T. (2010). Mahkeme Kayıtları Işığında XVII. Yüzyıl İstanbul’unda Sosyo – Ekonomik Yaşam. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Yeşilkaya, R. (2018). 16. - 17. Yüzyıl İstanbul Kadı Sicillerinde Ev ve Kentsel Konumu., İstanbul: Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi Y. Lisans Tezi.