İNGiLiZ BASININDA MiLLi MÜCADELENiN HAZIRLIK AŞAMASI VE MUSTAFA KEMAL ALGISI (1919-1920)

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 20, 2265 - 2291, 01.07.2020

Elçin Yılmaz

https://doi.org/10.33431/belgi.687634

Öz

1919 ve 1920 yılları, Milli Mücadelenin hazırlık ve örgütlenme safhasının oluşturulduğu, işgallere karşı eldeki tüm maddi ve manevi kaynaklarla örgütlenmeye, düşmana ve işbirlikçilerine karşı direnilmeye çalışılan yıllardır. Padişah ve İstanbul hükümetinin Mondros Ateşkes Antlaşması ve sonrasında ülkenin geleceğine dair tutumlarının ve eylemlerinin gün yüzüne çıkması, başta İngiltere olmak üzere işgalci güçlerin karşısında vatanı kurtarmak için milli bir duruş sergileyememeleri, Türk Milletini düşmana karşı birleştirmiş ve tüm iradesiyle işgallere karşı koymaya itmiştir.
Bu süreçte, Padişah ve Damat Ferit Paşa hükümeti ile dostane ilişkiler kuran İngilizler, hem sömürgelerindeki halkların kamuoyunu tayin etmek hem de diğer ülkelerin Türkiyenin geleceği konusundaki görüşlerini etkilemek için basını son derece etkili kullanmışlardır.
Biz bu çalışmamızda, 1919-1920 yıllarında Milli Mücadeledeki gelişmelerin ve tutumların, İngiliz basınına nasıl yansıdığını araştırarak, İngilizlerin 1919-1920 yıllarında Türklerin vermiş olduğu bağımsızlık mücadelesini nasıl değerlendirdiklerini ve nasıl etkilemeye çalıştıklarını ortaya koymaya çalıştık.
Bunu yaparken The Times, The Manchester Guardian, The Daily Herald, The Globe, The Illustrated London News gibi büyük tirajlı gazetelerin haberlerini ele aldık. Ancak bu büyük tirajlı gazetelerin haberlerinin daha az tirajlı olan ama yerel bazı gazetelerde de paylaşıldığını gördük. Bu nedenle The Scotsman, The Courier, The Irish Times, The Sunday Post, The Belfast Newspaper, The Pall Mall Gazette… gibi prestijli gazeteleri de değerlendirmeye almanın doğru olacağını düşündük. Amacımız, Mustafa Kemal ve onun liderliğindeki milli mücadelenin o dönemin baş aktörlerinden biri olan İngiltere basınında nasıl ele alındığını ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler

İngiliz Basını, Mustafa Kemal, Milli Mücadele, Yunanistan, Damat Ferit Paşa,, Misak-ı Milli

Kaynakça

• Arşiv Kaynakları
• BOA. İ. DUİT 158/73 ve BOA. BEO. 4571/342765
• BOA. MV. 215/115. Ayrıca bkz. BOA. DH. İ. UM 19/1.
• BOA. DH. ŞFR. 630/122.
• BOA. DH. ŞFR. 631/106.
• BOA. DH. ŞFR. 101/69.
• Belgesel Kaynaklar:
• Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi, Atatürk’ün Tamim, Telgraf ve Beyannameleri IV, Ankara (2006)
• Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, 1919-1927, Yay. Haz. Zeynep Korkmaz, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara (2006)
• TBMM Kütüphane ve Arşiv Hizmetleri Başkanlığı, Milli Egemenlik Belgeleri, TBMM Basımevi Ağustos (2015)
• Kitaplar:
• Akşin, Sina, İstanbul Hükümetleri ve Milli Mücadele, Cem Yayınevi, İstanbul (1976)
• Aybars, Ergün, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi I, 4. Baskı, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara (1995)
• Aydemir, Şevket Süreyya, Tek Adam Mustafa Kemal (1881-1919), Remzi Kitabevi, İstanbul (1969)
• Cebesoy, Ali Fuat, Milli Mücadele Hatıraları, İstanbul (1953)Eroğlu, Hamza, Türk İnkılap Tarihi, Savaş Kitap ve Yayınevi, Ankara (1990) Goloğlu, Mahmut, Milli Mücadele Tarihi I- Erzurum Kongresi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul (2008)
• Goloğlu, Mahmut, Milli Mücadele Tarihi II- Sivas Kongresi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul (2006)
• Selek, Sabahattin, Anadolu İhtilali, c.1, Kastaş Yayınları, İstanbul (1987)
• Turan, Şerafettin, Türk Devrim Tarihi-Ulusal Direniş ’ten Türkiye Cumhuriyeti’ne, Bilgi Yayınevi, Ankara (1992)