THE ROLE AND CONTRIBUTION OF TURKISH AVIATIONS IN THE WINNING OF THE BATTLES OF İNÖNÜ WITHIN THE FRAMEWORK OF ARCHIVE DOCUMENTS

Yıl 2022, Sayı: 23, 73 - 98, 01.01.2022

Davud Kapucu

https://doi.org/10.33431/belgi.1021944

Cited By: 2

Öz

After the Armistice of Mudros, which ended the First World War on behalf of the Ottoman Empire, Anatolia began to be occupied by the Allied Powers. After the Paris Peace Conference, Greece was included in this invasion frenzy. The Greeks landed soldiers in western Anatolia to occupy İzmir and its surroundings on May 15, 1919. The occupation of Izmir by the Greeks became the starting point of a new struggle on behalf of the Turkish nation. Upon the unfair occupations of the Allies, the Turkish nation started the National Struggle under the leadership of Mustafa Kemal Pasha (Atatürk).
The National Struggle was primarily shaped by the kuvayi milliye, an irregular resistance organization that fought the enemy in gangs. However, the fact that the Kuvayi Milliye was not an organized and disciplined structure, met its needs from the people by force and pressure, and most importantly, its failure to stop the Greek advance in Western Anatolia in the Battles of Gediz led to its abolition. In this context, with the decision taken on 8 November 1920, a regular army was established by the Turkish Grand National Assembly as an organized and organized structure.
A rebellion was started by Çerkez Ethem, one of the chiefs of the national forces, who did not want to be under the order of the regular army established by the Turkish Grand National Assembly. While the Turkish Grand National Assembly was trying to suppress the Circassian Ethem rebellion, the Greek forces took advantage of the related rebellion and attacked from Bursa and Uşak fronts on January 6, 1921 in order to expand the occupation areas in Anatolia and end the National Struggle. The Battle of İnönü took place with the attack of the Greek army. The Battle of İnönü, which took place with the aim of eliminating the Turkish Grand National Assembly and having the Treaty of Sevres accepted by the Turkish side, took place in two stages. While the Greek offensive was shaped by 18 aircraft during the battles of İnönü, the Turkish army steered its air war duties and activities with its two aircraft.
In this study, the effects of the air war missions and activities carried out in the İnönü Battles on the results of the battles will be included in the axis of archival documents, war reports and records.

Anahtar Kelimeler

Battles of İnönü, Western Front, National Struggle, Reconnaissance, Aircraft

ARŞİV BELGELERİ ÇERÇEVESİNDE İNÖNÜ MUHAREBELERİNİN KAZANILMASINDA TÜRK HAVACILARININ KATKISI

Öz

Birinci Dünya Savaşı’nı Osmanlı Devleti adına bitiren Mondros Mütarekesinden sonra İtilaf devletleri tarafından Anadolu işgal edilmeye başlanmıştır. Bu işgal furyasına Paris Barış Konferansı sonrasında Yunanistan da dahil olmuştur. Yunanlar 15 Mayıs 1919’da İzmir ve çevresini işgal etmek için Batı Anadoluya asker çıkarmıştır.İzmir'in Yunanlar tarafından işgal edilmesi Türk milleti adına yeni bir mücadelenin başlangıç noktası olmuştur. İtilaf devletlerinin haksız işgalleri üzerine Türk Milleti Mustafa Kemal Paşa (Atatürk) önderliğinde Millî Mücadeleyi başlatmıştır.
Millî Mücadele öncelikle çeteler hâlinde düşmanla mücadele yapan düzensiz direniş örgütleri olan Kuvayı Milliye ile şekillenmiştir. Ancak Kuvayı Milliyenin teşkilatlı ve disiplinli bir yapı olmaması ihtiyaçlarını zorla ve baskı yoluyla halktan karşılaması ve en önemlisi Batı Anadoludaki yunan ilerleyişini Gediz Muharebeleri’nde durduramaması lağvedilmesine yol açmıştır. Bu kapsamda 8 Kasım 1920’de alınan kararla TBMM tarafından teşkilatlı ve örgütlü bir yapı olarak düzenli ordu kurulmuştur.
TBMM’nin kurduğu düzenli ordu emrine girmek istemeyen Kuvayı Milliye şeflerinden Çerkez Ethem tarafından bir isyan çıkarılmıştır. TBMM, Çerkez Ethem isyanını bastırmak için uğraşırken Yunan kuvvetleri de ilgili isyandan faydalanarak Anadolu’daki işgal alanlarını genişletmek ve Millî Mücadeleye son vermek amacıyla 6 Ocak 1921 tarihinde Bursa ve Uşak cephelerinden taarruza geçmiştir. Yunan ordusunun taarruzu ile İnönü Muharebeleri başlamıştır. Yunan ordusunun TBMM’yi ortadan kaldırmak Sevr Antlaşmasını Türk tarafına kabul ettirmek amacıyla gerçekleşen İnönü Muharebeleri iki aşamalı olarak gerçekleşmiştir. Yunan taarruzu İnönü Muharebeleri boyunca 18 tayyare ile taarruzunu şekillendirirken Türk ordusu elinde bulunan iki tayyare ile hava harp görev ve faaliyetlerine yön vermiştir.
Bu çalışmada İnönü Muharebeleri’nde icra edilen hava harp görev ve faaliyetlerinin muharebelerin sonucuna etkilerine arşiv belgeleri, harp rapor ve cerideleri ekseninde yer verilecektir.

Anahtar Kelimeler

İnönü Muharebeleri, Batı Cephesi, Millî Mücadele, Keşif, Uçak

Kaynakça

• ATASE Arşivi, İSH, Kutu: 34, Gömlek: 44, Belge No: 44-1.
• ATASE Arşivi, İSH, Kutu: 69, Gömlek: 136, Belge No: 136-1.
• ATASE Arşivi, İSH, Kutu: 593, Gömlek: 36, Belge No: 36-1.
• ATASE Arşivi, İSH, Kutu: 593, Gömlek: 70, Belge No: 70a.