AKHİSAR IN THE MEMORIES OF NATIONAL STRUGGLE

Yıl 2024, Sayı: 27, 85 - 98, 01.01.2024

Nilgün Nurhan Kara

https://doi.org/10.33431/belgi.1370621

Öz

The Ottoman Empire was defeated in World War I and signed the Armistice of Mudros, which imposed harsh terms. Under Mustafa Kemal Pasha's leadership, the Turkish nation won freedom during the Armistice Period (30 October 1918 - 1 October 1922). The harshness and discrimination of the Greek forces, who began their march in Western Anatolia from Izmir, escalated both when they arrived and during their advance, generating significant concern among the people. At the same time, the positive attitude of the Greek people located in Western Anatolia toward Greek forces' military activity proved damaging to the culture of coexistence. The Turkish nation's decision to never compromise its independence rather than yield to these problems, as well as its commitment to fight under any conditions, prompted them to begin the War of Independence. In the face of this current scenario, the Turkish Nation, with its commanders and law enforcement personnel, soldiers and villages, women and men, children and older people, backed the patriots who went out for freedom. The name of this resistance was the War of Independence, a significant note in its lengthy past. The sacrifices made by the Turkish Nation throughout the War of Independence, as well as their unshakable determination, were written down in the memories of the period's witnesses. The resistance against the occupation in Akhisar and surrounding areas, where similar events occurred with other occupied settlements in Anatolia, was significant in terms of slowing the advance of Greek troops and strengthening the determination of the towns under threat of occupation to fight. The condition of Akhisar will be explored in this research, which was discovered in the memories of heroes who were aware of the duty they took during the War of Independence, as well as archival materials.

Anahtar Kelimeler

Allied Powers, Mudros Armistice, Izmir Occupation, Greek Occupation, War of Independence, War of Independence Memories, Akhisar.

MİLLİ MÜCADELE HATIRALARINDA AKHİSAR

Öz

Osmanlı Devleti Birinci Dünya Savaşı’ndan yenik çıkmış ve şartları ağır Mondros Mütarekesi’ni imzalamıştı. Mütareke Dönemi olarak da ifade edilen (30 Ekim 1918-11 Ekim 1922) bu yıllarda Türk milleti Mustafa Kemal Paşa’nın önderliğinde istiklâl mücadelesine girişmiş ve topyekûn bir mücadele vermişti. Bu tarihlerde özellikle İtilaf Devletleri tarafından Paris Barış Konferansı ile 15 Mayıs 1919 tarihinde İzmir’in Yunanlılar tarafından işgalini mümkün kılan gayretleri ayrı bir öneme sahiptir. İzmir’den başlayarak Batı Anadolu’da ilerlemeye başlayan Yunan birliklerinin gerek İzmir’e çıktıkları zaman gerekse bu ilerleme sürecinde halkı büyük endişeye sevk eden zulüm ve baskıları artmıştı. Aynı zamanda Batı Anadolu’da yerleşik olan Rum nüfusun Yunan birliklerinin askeri faaliyetlerine karşı benimsedikleri olumlu tavır bir arada yaşama kültürünü yaralar nitelikte idi. Türk milletinin dikkat çeken bu olumsuz şartlarda teslimiyet yerine istiklalden asla ödün vermemeyi tercih etmesi ve her şart altında mücadele azmi Millî Mücadeleye başlamalarına yol açmıştı. Mevcut bu durum karşısında Türk Milleti komutanından-subayına erinden-köylüsüne, kadınından- erkeğine, çoluğundan-çocuğuna ve yaşlısından-yaralısına varıncaya kadar bir avuç vatanseverin yola çıktığı direniş hareketine destek oldu. Bu direnişin adını da Millî Mücadele ya da İstiklâl Harbi olarak şanlı tarihine önemli bir not olarak düştü. Türk Milleti’nin Millî Mücadele boyunca gösterdiği fedakârlıklar ve bu üstün azimli kararlılık dönemin tanıklarının kaleme aldığı hatıralarda yerini almış oldu. Bu çalışma ile arşiv belgelerinin yanı sıra özellikle Millî Mücadele döneminde almış oldukları sorumluluğun bilincinde olan kahramanların hatıralarında yer bulan Akhisar’ın işgalden kurtuluşa durumu etüt edilecektir. Hiç kuşkusuz Anadolu’da işgale uğramış diğer yerleşim yerleriyle benzer olayların yaşandığı Akhisar ve çevresinde yaşanan işgale karşı direniş Yunan birliklerinin ilerleyişini yavaşlatmış, işgal tehlikesi altında olan yerleşim yerlerinin mücadele azmini güçlendirmiş olması açısından önemli olmuştur.

Anahtar Kelimeler

İtilaf Devletleri, Mondros Mütarekesi, İzmir'in İşgali, Yunan İşgali, Milli Mücadele, Milli Mücadele Hatıraları, Akhisar

Kaynakça

• Arşiv Belgeleri
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA)
• BCA, DH. KMS:52-20-H-06-09-1337.
• BCA, DH. KMS.52-49-H-22-9-1337. Süreli Yayınlar
• Tasvir-i Efkâr, 12 Haziran 1919.
• Kitaplar ve Makaleler
• Akıncı, İbrahim Ethem (1978), Demirci Akıncıları, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Altay, Fahrettin (1970), 10 Yıl Savaş ve Sonrası (1912 - 1922), İstanbul: İnsel Yayınları.
• Apak, Rahmi (1990), İstiklâl Savaşında Garb Cephesi Nasıl Kuruldu, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Bayar, Celal (1997), Ben de Yazdım Milli Mücadeleye Giriş 6. Cilt, İstanbul: Sabah Kitapçılık.
• —, (1997), Ben de Yazdım Milli Mücadeleye Giriş,7. Cilt, İstanbul: Sabah Kitapçılık.
• —, (1997), Ben de Yazdım Millî Mücadeleye Giriş 8. Cilt, İstanbul: Sabah Kitapçılık.
• Çantay, Hasan Basri (1964), Kara Günler ve İbret Levhaları, İstanbul: Ahmed Said Matbaası.
• Dursun, M. Kâmil (1994), İzmir Hatıraları, (yay haz. Ünal Şenel), İzmir: Akademi Kitabevi.
• Ethem, Çerkes (1993), Anılarım, İstanbul: Berfin Yayınları.
• İncedayı, Cevdet Kerim (2007), Türk İstiklal Harbi (Garp Cephesi), (haz. Muhammet Safi), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Kemal, Gazi Mustafa (1934), Nutuk Cilt: I 1919 - 1920, Devlet Matbaası.
• Miralay Bekir Sami Günsav'ın Kurtuluş Savaşı Anıları (1994), (Haz. Muhittin Ünal), İstanbul: Cem Yayınevi.
• Miralay Mehmed Arif Bey, Anadolu İnkılâbı Milli Mücadele Anıları (1919-1923), Yayına Hazırlayan: Bülent Demirbaş, İstanbul 1987, Arba Basım Yayın.
• Orbay, Rauf (2005), Rauf Orbay'ın Hatıraları (1914-1945), İstanbul: Temel Yayınları.
• Özgen, Abdurrahman (1982), Milli Mücadele'de Akıncı Süvariler, İstanbul: Baysan Yayınları.
• Süme, Mehmet (Ağustos 2016), “Osmanlı Vergi Uygulamalarına Bir Örnek: Oktruva Resmi”, Belleten C. I.XXX, S. 288, s. 531-547.