Improving Kpi in supplier selection for production enterprises with multi-criteria decision-making methods

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 1, 17 - 32, 30.06.2021

İsmet Merih Kangal , Hilmi Yüksel

Öz

Supply chain and supplier performance play a critical role for businesses to achieve their goals. The disruptions experienced with the COVID-19 process as of 2019 may require businesses to make sudden supplier changes from time to time. In the supplier change process, businesses use various performance indicators to evaluate suppliers. In this study, the key performance indicators that businesses can use to measure their current supplier performance and potential supplier changes are evaluated through the TOPSIS method.

Anahtar Kelimeler

Supply Chain, Key Performance Indicator, Multi-Criteria Decision Making, CRITIC, TOPSIS

Çok kriterli karar verme yöntemleriyle üretim işletmelerine ait tedarikçi seçiminde Kpi geliştirilmesi

Öz

Tedarik zinciri ve tedarikçi performansı işletmelerin hedeflerine ulaşmaları için kritik bir role sahiptir. 2019 yılı itibariyle yaşanan COVID-19 süreci ile yaşanan aksamalar işletmelerin zaman zaman ani tedarikçi değişimleri yapmalarını gerektirebilmektedir. Tedarikçi değişim sürecinde işletmeler tedarikçileri değerlendirmek için çeşitli performans göstergelerinden yararlanmaktadır. Bu çalışmada işletmelerin mevcut tedarikçi performanslarının ölçülebilmesi ve olası tedarikçi değişimlerine kullanabilecekleri anahtar performans göstergeleri TOPSIS yöntemi aracılığıyla değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tedarik Zinciri, Anahtar Performans Göstergesi, Çok Kriterli Karar Verme, CRITIC, TOPSIS

Kaynakça

• Adalı, E. A., & Işık, T. A. (2017). Bir Tedarikçi Seçim Problemi İçin SWARA ve WASPAS Yöntemlerine Dayanan Karar Verme Yaklaşımı. International Review of Economics and Management, 5(4), 56-77.
• Ağar, F. (2010). Tedarik Zinciri Yönetiminde Scor Modeli, Tedarik Süreci Performans Değerlendirmesi ve Scorcard Uygulaması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Akman, G., & Alkan, A. (2006). Tedarik Zinciri Yönetiminde Bulanık AHP yöntemi kullanılarak tedarikçilerin performansının ölçülmesi: Otomotiv Yan Sanayiinde bir uygulama. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, (9), 23-46.
• Ayçin, E. (2020). Personel Seçim Sürecinde CRITIC ve MAIRCA Yöntemlerinin Kullanılması. İşletme, 1(1), 1-12. Bowersox, D. J. (1969). Readings in Physical Distribution Management: The Logistics of Marketing. New York: The Macmillan Company.
• Brint, A., Genovese, A., Piccolo, C., & Taboada-Perez, G. J. (2020). Reducing data requirements when selecting key performance indicators for supply chain management: The case of a multinational automotive component manufacturer. International Journal of Production Economics, 107967.
• Cai, J., Liu, X., Xiao, Z., & Liu, J. (2009). Improving supply chain performance management: A systematic approach to analyzing iterative KPI accomplishment. Decision support systems, 46(2), 512-521.
• Cesur, K. (2010). Tekstilde Tedarik Zinciri Yönetimi ve Tedarikçi Performans Değerlendirmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Chae, B. K. (2009). Developing key performance indicators for supply chain: an industry perspective. Supply Chain Management: An International Journal, 14(6), 422-428.
• Cristóbal, J. R. S. (2011). Contractor selection using multicriteria decision-making methods. Journal of Construction Engineering and Management, 138(6), 751-758.
• Dağdeviren, M., Dönmez, N., & Kurt, M. (2006). Bir İşletmede Tedarikçi Değerlendirme Süreci İçin Yeni Bir Model Tasarımı ve Uygulaması. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 21(2), 247-255.
• Dağdeviren, M., & Erarslan, E. (2008). PROMETHEE siralama yöntemi ile tedarikçi seçimi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 23(1), 69-75.
• Davis, M. M., & Heineke, J. (2005). Operations Management, Integrating Manufacturing and Services. USA: The McGraw-Hill Companies Inc.
• Deste, M., & Yurttaş, A. (2018). Süt işletmelerinde tedarikçi seçim kriterlerinin belirlenmesine ve değerlendirme sisteminin kurulmasına yönelik bir araştırma. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(ICEESS’18), 185-194.
• Diakoulaki, D., Mavrotas, G., & Papayannakis, L. (1995). Determining objective weights in multiple criteria problems: The critic method. Computers & Operations Research, 22(7), 763-770.
• Dickson, G. W. (1966). An analysis of vendor selection systems and decisions. Journal of purchasing, 2(1), 5-17.
• Ecer, F., & Küçük, O. (2008). Tedarikçi seçiminde analitik hiyerarşi yöntemi ve bir uygulama. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 355-369.
• Ertuğrul, İ., & Karakaşoğlu, N. (2009). Performance evaluation of Turkish cement firms with fuzzy analytic hierarchy process and TOPSIS methods. Expert Systems with Applications, 36(1), 702-715.
• Ganeshan R., & Harrinson T. P. (1995). An Introduction to Supply Chain. Erişim Adres: http://silmaril.smeal.psu.edu/misc/supply chain intro.html
• Göktürk, İ. F., Eryılmaz, A. Y., Yörür, B., & Yuluğkural, Y. (2011). Bir İşletmenin Tedarikçi Değerlendirme ve Seçim Probleminin Çözümünde AAS ve VIKOR Yöntemlerinin Kullanılması. Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, (25), 61-74.
• Hwang, G., Han, J. H., & Chang, T. W. (2020). An Integrated Key Performance Measurement for Manufacturing Operations Management. Sustainability, 12(13), 5260.
• Li, H., Adeli, H., Sun, J., & Han, J. G. (2011). Hybridizing principles of TOPSIS with case-based reasoning for business failure prediction. Computers & Operations Research, 38(2), 409-419.
• Li, Z., Xu, X., & Kumar, A. (2007, September). Supply chain performance evaluation from structural and operational levels. In 2007 IEEE Conference on Emerging Technologies and Factory Automation (EFTA 2007) (pp. 1131-1140).
• Lin, M. C., Wang, C. C., Chen, M. S., & Chang, C. A. (2008). Using AHP and TOPSIS approaches in customer-driven product design process. Computers in industry, 59(1), 17-31.
• Mccormack, K. (1999). What Really Works. IIE Solutions, August.
• Moons, K., Waeyenbergh, G., Pintelon, L., Timmermans, P., & De Ridder, D. (2019). Performance indicator selection for operating room supply chains: an application of ANP. Operations Research for Health Care, 23, 100229.
• Özalp, Ö. (2016), Tedarik Zinciri Performansının Ölçümü: Ekonomik Katma Değer Yönteminin Analizi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Ross, D. F. (1997). Competing through supply chain management: creating market-winning strategies through supply chain partnerships. Springer Science & Business Media.
• Santis, R. B., Golliat, L., & Aguiar, E. P. (2017). Multi-criteria supplier selection using fuzzy analytic hierarchy process: case study from a Brazilian railway operator. Brazilian Journal of Operations & Production Management, 14(3), 428-437.
• Sufiyan, M., Haleem, A., Khan, S., & Khan, M. I. (2019). Evaluating food supply chain performance using hybrid fuzzy MCDM technique. Sustainable Production and Consumption, 20, 40-57.
• Şimşek, A., Çatır, O., & Ömürbek, N. (2015). TOPSIS ve MOORA yöntemleri ile tedarikçi seçimi: Turizm sektöründe bir uygulama. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(33), 133-161.
• Tezsürücü, D., & Sofyalıoğlu, Ç. (2015). AHS–VZA Yöntemi ile Tedarikçilerin Performans Değerlendirmesi: Beyaz Eşya Sektöründe Bir Uygulama. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (33), 113-128.
• Timur, M. N., Başkol, M., Çekerol, G. S. & Suvacı, B. (2019). Tedarik Zinciri Yönetimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Uçal Sarı, İ., Çayır Ervural, B., & Bozat, S. (2017). Sürdürülebilir tedarik zinciri yönetiminde DEMATEL yöntemiyle tedarikçi değerlendirme kriterlerinin incelenmesi ve sağlık sektöründe bir uygulama. Pamukkale University Journal of Engineering Sciences, 23(4), 477-485.
• Xu, J., Li, B., & Wu, D. (2009). Rough data envelopment analysis and its application to supply chain performance evaluation. International Journal of Production Economics, 122(2), 628-638.
• Yavuz, O. (2013). Tedarik Zinciri Performansının Değerlendirilmesinde Yapay Sinir Ağlarının Kullanımı ve Bir Model Önerisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ying, L., Lijun, X., & Wei, S. (2009, July). Designing supply chain KPIs for upper-level management. In 2009 IITA International Conference on Services Science, Management and Engineering (pp. 19-21). IEEE.
• Yüksel, H. (2019). Üretim İşlemler Yönetimi/Temel Kavramlar. Kitapana Basım Yayın Dağıtım
• Zeydan, M., Çolpan, C., & Çobanoğlu, C. (2011). A combined methodology for supplier selection and performance evaluation. Expert systems with applications, 38(3), 2741-2751.
• Zhenhua, G. (2009). The application of DEA/AHP method to supplier selection. In 2009 International Conference on Information Management, Innovation Management and Industrial Engineering, (2), 449-451.