Covid-19 pandemisinde stratejik bir inovasyon olan tele-sağlık hizmetinin SWOT analizi ile incelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 3, 286 - 304, 09.11.2022

Gülhan Gök

Öz

Değişen çevre koşullarına uyum sağlayabilmek örgütlerin sürdürülebilirliği için son derece önemlidir. Bu noktada geleceği öngörerek stratejik kararlar alabilmek gerekir. Özellikle Covid-19 pandemisi sürecinde bu gereklilik tüm sektörler için daha da net olarak anlaşılmıştır. Sağlık sektöründe ise pandemiye bağlı olarak getirilen kısıtlamalar nedeniyle sağlık hizmetlerine erişim sorunları yaşanmıştır. Bu sorunların üstesinden gelebilmek için stratejik bir kararla telekomünikasyon teknolojilerinden yararlanma yoluna gidilmiştir. Bu araştırma ile Covid-19 pandemisi sürecinde telekomünikasyon teknolojilerine dayalı hizmetlerden oluşan tele-sağlık hizmetleri değerlendirilerek bu hizmetlerin geliştirilmesi için stratejiler oluşturulması amaçlanmıştır. Araştırma verileri nitel araştırma yöntemlerinden yarı yapılandırılmış görüşme yöntemi ile toplanmıştır. Araştırma kapsamında 14 aile hekimine ulaşılmış olup bu aile hekimlerinden elde edilen veriler değerlendirilmiştir. Araştırmada aile hekimlerinin Covid-19 pandemisi sürecinde kullanmak durumunda kaldıkları tele-sağlık hizmetlerine ilişkin görüşleri SWOT Analizi tekniği ile analiz edilmiş. Analiz sonucunda tele-sağlık hizmetlerinin gelişmesinin önündeki engeller ve riskler belirlenerek ortadan kaldırılmasına ilişkin stratejiler geliştirilmiştir. Ayrıca araştırmaya katılan aile hekimlerinin görüşleri bağlamında tele-sağlığın birçok güçlü yönünün ve tele-sağlığın gelişimine destek sağlayacak fırsatların bulunduğu belirlenmiştir. Diğer taraftan ülkemizde kullanımının yaygınlaştırılması planlanan tele-sağlığın geliştirilmesi gereken zayıf yönlerinin ve gelişimini olumsuz etkileyen ya da etkileme potansiyeli bulunan tehditlerin söz konusu olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tele-sağlık, Dijital sağlık, Girişimcilik, Sağlık Sektörü, Stratejik Yönetim

Investigation of tele-health service, a strategic innovation in the covid-19 pandemic with SWOT analysis

Öz

Being able to adapt to changing environmental conditions is extremely important for the sustainability of organizations. At this point, it is necessary to make strategic decisions by foreseeing the future. Especially during the Covid-19 pandemic process, this requirement has been understood more clearly for all sectors. In the health sector, there were problems in accessing health services due to the restrictions imposed due to the pandemic. In order to overcome these problems, a strategic decision was made to benefit from telecommunication technologies. With this research, it is aimed to create strategies for the development of these services by evaluating tele-health services consisting of services based on telecommunication technologies during the Covid-19 pandemic process. Research data were collected by semi-structured interview method, one of the qualitative research methods. Within the scope of the research, 14 family physicians were reached and the data obtained from these family physicians were evaluated. In the study, the views of family physicians on tele-health services that they had to use during the Covid-19 pandemic were analyzed with the SWOT Analysis technique. As a result of the analysis, the obstacles and risks in front of the development of tele-health services were determined and strategies for their elimination were developed. In addition, it has been determined that there are many strengths of tele-health and opportunities to support the development of tele-health in the context of the views of family physicians participating in the research. On the other hand, it has been determined that tele-health, which is planned to be used in our country, has weaknesses that need to be developed and threats that negatively affect or have the potential to affect its development.

Anahtar Kelimeler

Tele-Health, Digital Health, Entrepreneurship, Health Sector, Strategic Management

Kaynakça

• Afuah, A. (2009). Strategic innovation: New game strategies for competitive advantage. New York: Routledge.
• Ain, H. Q. U., Tahir, M. J., Waheed, S., Ahmad, S., Ullah, I., & Yousaf, Z. (2021). Teleradiology in COVID-19: A sustainable ınnovative solution. Acad Radiol, 28(9), 1325-1326. doi: 10.1016/j.acra.2021.06.020.
• Ashwood, J. S., Mehrotra, A., Cowling, D., & Uscher-Pines, L. (2017). Direct-to-consumer telehealth may increase access to care but does not decrease spending. Health Aff (Millwood), 36(3), 485-491. doi: 10.1377/hlthaff.2016.
• Aslan Doğan, B., & Gül, E. (2021). Covıd-19, tele-sağlık ve tele-hemşirelik. Sağlık Bilimleri Dergisi, 30(3), 342-345. doi: 10.34108/eujhs.1040467
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır?. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388. doi: 10.31592/aeusbed.598299
• Baran, Z., Çetin, D., Yıldırım, J. ve Ardahan, M. (2022). Kendi Kendine İlaç Yönetiminde Tele-Sağlık Uygulamaları: Sistematik Derleme. Sağlık Akademisi Kastamonu (SAK), 7(x), x-x. doi: 10.25279/sak.731200
• Bashshur, R. L., Shannon, G. W., Tejasvi, T., Kvedar, J. C., & Gates, M. (2015). The empirical foundations of teledermatology: A review of the research evidence. Telemedicine Journal E Health, 21(12), 953-979. doi: 10.1089/tmj.2015.0146.
• Beheshti, L., Kalankesh, L. R., Doshmangir, L., & Farahbakhsh, M. (2022). Telehealth in primary health care: A scoping review of the literature. Perspectives in Health Information Management, 19(1), 1n.
• Bulturbayevich, M. B. (2021, February). Improving the mechanisms of strategic management of innovation processes in enterprises. In Archive of Conferences, 15(1), 130-136, France.
• Chaet, D., Clearfield, R., Sabin, J. E., & Skimming, K. (2017). Ethical practice in telehealth and telemedicine. Journal of General Internal Medicine, 32(10), 1136-1140. doi: 10.1007/s11606-017-4082-2.
• Chen, J. A., Chung, W. J., Young, S. K., Tuttle, M. C., Collins, M. B., Darghouth, S. L., Longley, R., …, & Huffman, J. C. (2020). COVID-19 and Telepsychiatry: Early outpatient experiences and ımplications for the future. General Hospital Psychiatry, 66, 89-95. doi: 10.1016/j.genhosppsych.2020.07.002.
• Chowdhury, D., Hope, K. D., Arthur, L. C., Weinberger, S. M., Ronai, C., Johnson, J. N., & Snyder, C. S. (2020). Telehealth for pediatric cardiology practitioners in the time of COVID-19. Pediatric Cardiology, 41(6), 1081-1091. doi: 10.1007/s00246-020-02411-1.
• Cormican, K., & O’Sullivan, D. (2004). Auditing best practice for effective product innovation management. Technovation, 24(10), 819-829. doi:10.1016/s0166-4972(03)00013-0
• Creswell, J. W. (2019). Nitel Araştırmalar için 30 Temel Beceri. (Çev. Özcan, H.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Curfman, A., McSwain, S. D., Chuo, J., Yeager-McSwain, B., Schinasi, D. A., Marcin, J., …, & Olson C. A. (2021). Pediatric telehealth in the COVID-19 pandemic era and beyond. Pediatrics, 148(3), e2020047795. doi: 10.1542/peds.2020-047795
• Çalışkan, Z. (2021). Türkiye’de eczanede bağışıklama hizmetinin uygulanabilirliği: SWOT analizi ile değerlendirme. Eurasian Journal of Health Technology Assessment, 5(2), 99-123. doi: 10.52148/ehta.1029555
• Çam, M. O., & Kaçmaz, E. D. (2018). Tele sağlık uygulamaları ve psikiyatri hemşireliğinde kullanımı. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi, 10(4), 363-369. doi: 10.5336/nurses.2018-59821
• Çetinkaya, F. F., & Gülbahar, H. O. (2019). Stratejik yönetim ve inovasyon ilişkisi: KOBİ’ler üzerine bir araştırma. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 349-367. DOI: 10.31592/aeusbed.598079
• Çoban, B., & Karakaya, Y. E. (2010). Geleceği planlamada stratejik yönetim ve SWOT analizi: Kavramsal yaklaşımlar. Social Sciences, 5(4), 342-352.
• Çubukcu, M. (2019). Stratejik yönetim araştırmalarındaki ilerlemeler ve güncel tartışma konuları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(27), 35-57. doi: 10.20875/makusobed.450569
• Demir, Y. A., & Gözüm, S. (2018). Kırsal alanda yaşayan yaşlılar için sağlık hizmeti sunum modelleri ve tele-sağlık. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 12(1), 56-67. doi: 10.21763/tjfmpc.400067.
• Demirtaş, Ö. (2013). Havacılık endüstrisinde stratejik yönetim: SWOT analizi ile durum değerlendirmesi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 2(2), 207-238.
• Dilbaz, B., Kaplanoğlu, M., & Kaya Kaplanoğlu, D. (2020). Teletıp ve telesağlık: Geçmiş, bugün ve gelecek. Eurasian Journal of Health Technology Assessment, 4(1), 40-56.
• Dixon, R. F., & Rao, L. (2014). Asynchronous virtual visits for the follow-up of chronic conditions. Telemedicine and e-Health, 20(7), 669-672. doi: 10.1089/tmj.2013.0211
• Doraiswamy, S., Abraham, A., Mamtani, R., & Cheema, S. (2020). Use of telehealth during the COVID-19 pandemic: Scoping review. Journal of Medical Internet Research, 22(12), e24087. doi: 10.2196/24087
• Ecevit Sati, Z., & Işık, Ö. (2004). İnovasyon ve stratejik yönetim sinerjisi: Stratejik inovasyon. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 538-559.
• Ersoy, S., Yıldırım, Y., Aykar, F. Ş., & Fadıloğlu, Ç. (2015). Hemşirelikte inovatif alan: Evde bakımda telehemşirelik ve telesağlık. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(4), 194-201.
• Ertek, S. (2011). Endokrinolojide tele-sağlık ve tele-tıp uygulamaları. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(3), 126-131.
• Fatehi, F., Martin-Khan, M., Smith, A. C., Russell, A. W., & Gray, L. C. (2015). Patient satisfaction with video teleconsultation in a virtual diabetes outreach clinic. Diabetes Technology & Therapeutics, 17(1), 43-48. doi: 10.1089/dia.2014.0159
• Gogia, S. (2019). Fundamentals of Telemedicine and Telehealth. United State: Academic Press.
• Güngör, S., & Arslan, M. (2004). Turizm ve rekreasyon stratejileri için SWOT analizi, görsel kalite değerlendirmesi, turizm tesislerinin beğenilirliği ve turizm tesisleri durum analizi uygulaması: Beyşehir İlçesi örneği. S. Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(33), 68-72.
• Gürbüz, S., & Şahin, F. (2017). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hancıoğlu, Y. & Yeşilaydın, G. (2016). Stratejik yönetimde yeni bir rekabet yaklaşımı: stratejik inovasyon. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 12(29), 105-124. doi: 10.17130/ijmeb.20162922025
• Ilic, B., & Nikolic, M. (2019). Management innovation of products and services in strategic management. Economic and Social Development: Book of Proceedings, 179-189.
• Keskin, H. G. ve Özhelvacı, İ. (2022). Tele Sağlık Sistemi ve Hemşirelik. Paramedik ve Acil Sağlık Hizmetleri Dergisi, 3(1), 36-45. doi: 10.54862/pashid.990052
• Kızılkaya, T., Hancıoğlu Aytaç, S., & Yazıcı, S. (2020). COVID-19 pandemisinde gebelik dönemi ve tele-sağlık. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 36(3), 189-198.
• Kördeve, M. K. (2018). Hastanelerde stratejik yönetim swot analizi: Özel bir hastane uygulaması. Sağlık Yönetimi Dergisi, 2(1), 67-78.
• Köstekli, S., Çelik, S., & Karahan, E. (2020). Cerrahi hastasının taburculuk sonrası tele sağlık yöntemi ile hemşirelik bakımının önemi. Cerrahi Ameliyathane Sterilizasyon Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Dergisi, 1(1), 30-38.
• Lee, M., Wang, M., Liu, J., & Holbrook, A. (2018). Do telehealth interventions improve oral anticoagulation management? A systematic review and meta-analysis. Journal of Thrombosis and Thrombolysis, 45(3), 325-336. doi: 10.1007/s11239-018-1609-2.
• Li, F. (2020). Leading digital transformation: Three emerging approaches for managing the transition. International Journal of Operations & Production Management, 40(6), 809-817. doi: 10.1108/IJOPM-04-2020-0202
• Lopez, A. M., Avery, D., Krupinski, E., Lazarus, S., & Weinstein, R. S. (2005). Increasing access to care via tele-health. Journal of Ambulatory Care Management, 28(1), 16-23. doi: 10.1097/00004479-200501000-00003
• Marcin, J., Nesbitt, T., Cole, S., Knuttel, R. M., Hılty, D. M., Rescott, P. T., & Daschbach, M. M. (2005). Changes in diagnosis, treatment and clinical ımprovement among patients receiving telemedicine consultations. Telemedine Journal E Health, 11, 36-43. doi: 10.1089/tmj.2005.11.36
• Marx, W., Kelly, J. T., Crichton, M., Craven, D., Collins, J., Mackay, H., Isenring, E., & Marshall, S. (2018). Is telehealth effective in managing malnutrition in community-dwelling older adults? A systematic review and meta-analysis. Maturitas, 111, 31-46. doi: 10.1016/j.maturitas.2018.02.012
• Miller, E. A. (2001). Telemedicine and Doctor-Patient Communication: An Analytical Survey of The Literature. Journal of Telemedicine and Telecare, 7(1), 1-17. doi: 10.1258/1357633011936075
• Moore, M. A., Coffman, M., Jetty, A., Petterson, S., & Bazemore. A. (2016). Only 15% of fps report using telehealth; training and lack of reimbursement are top barriers. American Family Physician, 93(2), 101.
• Nina-Mollinedo, J. M., Quesada-Cubo, V., Rivera-Zabala, L., Miranda-Rojas, S. H., Olmos-Machicado, J. R., Arce-Alarcon, N., …, & Escalera-Antezana, J. P. (2021). Hundred days of teleconsultations and their usefulness in the management of COVID-19: Experience of the COVID-19 National Call Center in Bolivia. Telemedicine Journal E-Health, doi: 10.1089/tmj.2021.0250.
• Özdede, M., Bağcı, N., & Peker, İ. (2020). COVID-19 pandemisi döneminde tele-diş hekimliği. Türkiye Klinikleri Diş Hekimliği Bilimleri Dergisi, 27(3), 482-489. doi: 10.5336/dentalsci.2020-76630
• Özkan, S., & Salık Asar, A. (2022). Cerrahi hemşireliğinde tele sağlık uygulamaları. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 38(1), 43-48. doi: 10.53490/egehemsire.777580
• Pazar, B., Taştan, S., & İyigün, E. (2015). Tele sağlık sisteminde hemşirenin rolü. Bakırköy Tıp Dergisi, 11(1), 1-4. doi: 10.5350/BTDMJB201511101
• Polinski, J. M., Barker, T., Gagliano, N., Sussman, A., Brennan, T. A., & Shrank, W. H. (2016). Patients’ satisfaction with and preference for telehealth visits. Journal of General Internal Medicine, 31(3), 269-275. doi: 10.1007/s11606-015-3489-x
• Powell, R. E., Henstenburg, J. M., Cooper, G., Hollander, J. E., & Rising, K. L. (2017). Patient perceptions of telehealth primary care video visits. Annals of Family Medicine, 15(3), 225-229. doi: 10.1370/afm.2095
• Ramalho, R., Adiukwu, F., Gashi Bytyçi, D., El Hayek, S., Gonzalez-Diaz, J. M., Larnaout, A., Grandinetti, P., …, & Orsolini, L. (2020). Telepsychiatry and healthcare access inequities during the COVID-19 pandemic. Asian Journal of Psychiatry, 53, 102234. doi: 10.1016/j.ajp.2020.102234.
• Rêgo, B. S., Jayantilal, S., Ferreira, J. J., & Carayannis, E. G. (2021). Digital transformation and strategic management: A systematic review of the literature. Journal of the Knowledge Economy, 1-28. doi: 10.1007/s13132-021-00853-3
• Salmhofer, W., Hofmann-Wellenhof, R., Gabler, G., Rieger-Engelbogen, K., Gunegger, D., Binder, B., Kern, T., …, & Soyer, H. P. (2005). Wound teleconsultation in patients with chronic leg ülcers. Dermatology, 210(3), 211-217. doi: 10.1159/000083512.
• Schulte, L. (2021). Integrating immediate gains with sustainable performance: systematic review of paradox at the intersection of strategic management and innovation. Management Review Quarterly, 1-39. doi: 10.1007/s11301-021-00225-w
• Sevean, P., Dampier, S., Spadoni, M., Strickland, S., & Pilatzke, S. (2009). Patients and families experiences with video telehealth in rural/remote communities in Northern Canada. Journal of Clinical Nursing, 18(18), 2573-2579. doi: 10.1111/j.1365-2702.2008.02427.x.
• Shigekawa, E., Fix, M., Corbett, G., Roby, D. H., & Coffman, J. (2018). The current state of telehealth evidence: A rapid review. Health Aff (Millwood), 37(12), 1975-1982. doi: 10.1377/hlthaff.2018.05132.
• Shvardak, M. (2021). SWOT-analysis as a strategic management tool of the quality training of the future educational institution head. Ilkogretim Online, 20(1), 958-967. doi: 10.17051/ilkonline.2021.01.96
• Tarek, N. H., Scott, D. S., Andrew, B. R., Robert, S. P. Jr., Richard, D. Jr., & Eric B. F. (2020). Emerging challenges and opportunities in the evolution of teleradiology. American Journal of Roentgenology, 215(6), 1411-1416. doi: 10.2214/AJR.20.23007
• Tuckson, R. V., Edmunds, M., & Hodgkins, M. L. (2017). Telehealth. The New England Journal of Medicine, 377(16), 1585-1592. doi: 10.1056/NEJMsr1503323.
• Uysal, B., & Ulusinan, E. (2020). Güncel dijital sağlık uygulamalarının incelenmesi. Selçuk Sağlık Dergisi, 1(1), 46-60.
• Uzaktan Sağlık Hizmetlerinin Sunumu Hakkında Yönetmelik (2022). T.C. Resmî Gazete (31746, 10 Şubat 2022).
• Ülgen, H., & Mirze, K. (2007). İşletmelerde stratejik yönetim. İstanbul: Arıkan Yayınları.
• Ülgen, H., & Mirze, K. (2018). İşletmelerde stratejik yönetim. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Wahezi, S. E., Kohan, L. R., Spektor, B., Brancolini, S., Emerick, T., Fronterhouse, J. M., Luedi, M. M., …, & Kaye, A. D. (2021). Telemedicine and current clinical practice trends in the COVID-19 pandemic. Best Practice and Research in Clinical Anaesthesiology, 35(3), 307-319. doi: 10.1016/j.bpa.2020.11.005.
• Yaman, H., & Dağtaş, A. (2015). İngiltere’deki iki dilli Türk çocuklarına Türkçe öğreten öğretmenlerin ihtiyaç analizi: SWOT analizi örneği. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 47-82. doi: 10.17152/gefad.1077106
• Yıldırım, B., Uzan, M. M., & Egici, M. T. (2022). Telemedicine/telehealth in preventive medicine. Archives of Current Medical Research, 3(1), 1-5. doi: 10.47482/acmr.2022.40
• Yılmaz, A. Y., & Serel Arslan, S. (2021). Yutma bozukluklarında tele-sağlık uygulamaları. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 47(1), 159-164. doi: 10.32708/uutfd.881478
• Yüzbaşıoğlu, N. (2004). İşletmelerde stratejik yönetim ve planlama açısından stratejik maliyet yönetimive enstrümanları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (12), 387-410.
• Zakaria, A., Miclau, T. A., Maurer, T., Leslie, K. S., & Amerson, E. (2021). Cost minimization analysis of a teledermatology triage system in a managed care setting. JAMA Dermatol, 157(1), 52–58. doi:10.1001/jamadermatol.2020.4066