Pazarlama alanında yapılan nitel araştırmaların geçerlilik ve güvenirlik incelemesi

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 1 - 17, 25.03.2023

Aydın Kayabaşı , Fatma Demirağ

https://doi.org/10.58308/bemarej.1202157

Cited By: 1

Öz

Öz
Nitel araştırma, bir olgunun daha iyi anlaşılması ve bir problemin çözüm açısından daha iyi değerlendirilmesi için oldukça önemlidir. Bu çalışma, nitel araştırmalarda geçerlik ve güvenirlik kapsamında pazarlama disiplinine yönelik yaklaşımları ve uygulanan yöntemleri belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu çalışmada nitel analiz yöntemlerinden biri olan içerik analizi kullanılmıştır. 2012-2022 yılları arasında DergiPark'ta taranan dergilerde yayınlanan 92 çalışma incelenmiştir. İncelenen çalışmaların temaları, örüntüleri, veri toplama yöntemleri, analiz yöntemleri ve özellikle geçerlik ve güvenirlik analizleri tartışılmıştır. İncelenen çalışmaların turizm pazarlaması alanında yoğunlaştığı tespit edilmiştir. Veri toplama yöntemi olarak görüşme yönteminin, veri analizi olarak ise betimsel ve içerik analizinin kullanıldığı görülmüştür. Çalışmalarda çoğunlukla amaçlı örnekleme yöntemi kullanılmıştır. İncelenen çalışmalarda geçerlik ve güvenirlik analizi kapsamında uzman görüşü alma, katılımcı onayı ve kodlayıcılar arası uzlaşma gibi tekniklerden yararlandıkları belirlenmiştir. Birçok çalışmada ise geçerlik ve güvenirlik ölçütlerine ilişkin herhangi bir değerlendirme yapılmadığı görülmüştür. Bu çalışma ile araştırmacıların çalışmalarının geçerlik ve güvenirlik süreçlerine ve süreçlerin şeffaflığına katkı sağlaması açısından farklı bir bakış açısı sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Nitel Araştırma Süreci, Geçerlilik, Güvenirlik, İçerik Analizi

Validity and reliability analysis of qualitative research in marketing

Öz

Qualitative research is very important for a better understanding of a phenomenon and a better evaluation of a problem in terms of solution. This study, it is aimed to determine the approaches to the marketing discipline and the methods applied within the scope of validity and reliability in qualitative studies. Content analysis, one of the qualitative analysis methods, was used in this study. 92 studies published in the journals scanned in DergiPark between 2012-2022 were examined. The themes, patterns, data collection methods, analysis methods and especially validity and reliability analyzes of the studies examined were discussed. It has been determined that the studies examined are concentrated in the field of tourism marketing. It was seen that the interview method was used as a data collection method and descriptive and content analysis was used as data analysis. The purposive sampling method was mostly used in the studies. In the studies examined, it was determined that they benefited from techniques such as taking expert opinion, participant confirmation and consensus among coders within the scope of validity and reliability analysis. In many studies, it was seen that no evaluation was made regarding the validity and reliability criteria. With this study, a different perspective is presented in terms of contributing to the validity and reliability processes of the researcher’s studies and the transparency of the processes.

Anahtar Kelimeler

Qualitative Research, Validity, Reliability, Content Analysis

Kaynakça

• Andriopoulos, C., & Slater, S. (2013). Exploring the landscape of qualitative research in international marketing Two decades of IMR. International Marketing Review, 30(4), 384-412. doi: 10.1108/IMR-03-2012-0061.
• Arı, G. S., Armutlu, C., Tosunoğlu, N. G., & Toy, B. Y. (2009). Pozitivist ve postpozitivist paradigmalar çerçevesinde metodoloji tartışmalarının yönetim ve pazarlama alanlarına yansımaları. H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(1), 113-141.
• Bakır, N. O. (2013). Pazarlama alanında yapılan doktora tezlerinin kategorik olarak değerlendirilmesi (1994-2012). Öneri Dergisi, 10(40), 1-13. doi: 10.14783/od.v10i40.1012000344.
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır?. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
• Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
• Baú, V. (2016). A narrative approach in evaluation: “Narratives of Change” method. Qualitative Research Journal, 16(4), 374-387. doi:10.1108/QRJ-08-2015-0072
• Belk, R. W. (2006). Handbook of qualitative research methods in marketing. Edward Elgar Publishing Limited.
• Beverland, M., & Lindgreen, A. (2010). What makes a good case study? A positivist review of qualitative case research published in Industrial Marketing Management, 1971-2006. Industrial Marketing Management, 39, 56-63.
• Connelly, L. M. (2016). Trustworthiness in qualitative research. Medsurg Nursing, 25(6), 435-437.
• Creswell, J. W. (2016). Nitel araştırma yöntemleri beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. Mesut Bütün & Selçuk Beşir Demir (Çev.). Siyasal Yayınevi.
• Creswell, J. W. (2012). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative an, qualitative research. Pearson Education, Inc.
• Crick, J. M. (2021). Qualitative research in marketing: What can academics do better?. Journal of Strategic Marketing, 29(5), 390-429. doi: 10.1080/0965254X.2020.1743738.
• Çatı, K., & Öcel, Y. (2018). Türkiye’de pazarlama ile ilgili yayınlanan makalelerin bibliyometrik incelenmesi. Journal of Business Research Turk, 10(3), 508-519. doi:10.20491/isarder.2018.485
• Daymon, C., & Holloway, I. (2011). Qualitative research methods in public relations and marketing communications. Taylor & Francis e-Library.
• Dedeoğlu, A. Ö. (2002). Tüketici davranışları alanında kalitatif araştırmaların önemi ve multidisipliner yaklaşımlar. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2), 75-92.
• Denzin, N. K., & Lincoln, Y. S. (2007). The discipline and practice of qualitative research. (Landscape)-45378.
• Denzin, N. K., & Lincoln, Y. S. (2018). The SAGE handbook of qualitative research. SAGE Publications, Inc.
• Denzin, N., & Lincoln, Y. (2005). Handbook of qualitative research. SAGE Publications, Inc.
• Dev, A., M., Aral, N., Sarac, M., & Bayram, A. N. (2022). İçsel motivasyon ölçeğinin Türkçe geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Business and Economics Research Journal, 13(1), 59-73. doi: 10.20409/berj.2022.361
• DeVellis, R. F. (2017). Ölçek geliştirme kuram ve uygulamalar. Totan Tarık (Çev.). Nobel Yayınevi.
• Donthu, N., Reinartz,W., Kumar, S., & Pattnaik, D. (2020). A retrospective review of the first 35 years of the International Journal of Research in Marketing. International Journal of Research in Marketing 38, 232-269. doi: 10.1016/j.ijresmar.2020.10.006
• Ercan, İ., & Kan, İ. (2004). Ölçeklerde güvenirlik ve geçerlik. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30(3), 211-216.
• Ger, G. (2009). Tüketici araştırmalarında nitel yöntemler kullanmanın incelikleri ve zorlukları. Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 1-19.
• Goulding, C. (2004). Grounded theory, ethnography and phenomenology, A comparative analysis of three qualitative strategies for marketing research. European Journal of Marketing, 39, 3(4), 294-308. doi:10.1108/03090560510581782
• Gummesson, E. (2005). Qualitative research in marketing: Road-map for a wilderness of complexity and unpredictability. European Journal of Marketing, 39(3-4 SPEC. ISS.), 309-327. doi: 10.1108/03090560510581791
• Gülmez, M., Yalçıntaş, D., Kurtulgan, A., & Özbay, M. (2019). Türkiye’de pazarlama alanında yazılan doktora tezlerinin incelenmesi. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1) 59-69.
• Gürbüz, C., & Bozkurt, Ö. Ç. (2021). Gösterişçi, deneyimsel ve sembolik tüketim ölçeklerinin türkçeye uyarlanması. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 15(1) 193-218, doi:10.15659/ppad.15.1.998150
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E., & Tatham, R. L. (2014). Multivariate Data Analysis. Pearson, Prentice Hall.
• Hunt, S. D. (1994). On rethinking marketing: Our discipline, our practice, our methods. European Journal of Marketing, 28(3), 13-25. doi: 10.1108/03090569410057263
• Hyde, K. F. (2000). Recognising deductive processes in qualitative research. Qualitative Market Research, 3(2), 82-89.
• Kapoulas, A., & Mitic, M. (2012). Understanding challenges of qualitative research: rhetorical issues and reality traps. Qualitative Market Research: An International Journal, 15(4), 1352-2752, doi:10.1108/13522751211257051
• Kavak, B., & Kazancı Sunaoğlu, Ş. (2020). Pazarlama bilim dalında yazılmış yüksek lisans ve doktora tezlerinin bibliyometrik profilinin incelenmesi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 55(4), 2997-3021. doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.20.12.1509
• Kılıç, S. (2015). Kappa testi. Journal of Mood Disorders, 5(3), 142-144. doi: 10.5455/jmood.20150920115439
• Klenke, K. (2016). Qualitative research as method, qualitative research in the study of leadership. Emerald Group Publishing Limited.
• Kıymalıoğlu, A., & Ünal, D. A. (2021). Türkiye’deki pazarlama yazınına dair bir inceleme. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(1), 161-172. doi:10.17494/ogusbd
• Leung, L. (2015). Validity, reliability, and generalizability in qualitative research. Journal of Family Medicine and Primary Care, 4(3), 324-327. doi: 10.4103/2249-4863.161306.
• Maxwell, J. A. (1992). Understanding and validity in qualitative research. Published in Harvard Educational Review, 62, 279-300.
• Maxwell, J. A. (2008). Designing a Qualitative Study. 07-Bickman-45636, 214-253.
• Maxwell, J. A. (2018). Nitel Araştırma Tasarımı Etkileşimli Bir Yaklaşım. Mustafa Çevikbaş (Ed.). Nobel Yayınevi
• Messick, S. (1979). Test validity and the ethics of assessment. Princeton.
• Miles, B. M., Huberman, A. M., & Saldaña, J. (2014). Qualitative data analysis: A methods sourcebook. SAGE Publications, Inc.
• Noble, H., & Smith, J. (2015). Issues of validity and reliability in qualitative research. Evidence-Based Nursing, 18(2), 34-35.
• Özata, F. Z., & Er, İ. (2007). Nitel araştırmalar pazarlamaya ne katabilir?. Pazarlama Dünyası, (03), 44.
• Özbölük, T., & Dursun, Y. (2015). Pazarlama araştırmalarında paradigmal dönüşüm ve etnografinin dijitale evrimi: Netnografi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 46, 227-249.
• Patton, M. Q., & Zayimoğlu Ö. F. (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. Mesut Bütün & Selçuk Beşir Demir (Çev.). Pegem Akademi.
• Patton, Q. M. (2015). Qualitative research & evaluation methods : Integrating theory and practice. Sage Publications.
• Seggie, F. N., & Bayyurt, Y. (2015). Nitel araştırma: Yöntem, teknik, analiz ve yaklaşımları. Fatma Nevra Seggie & Yasemin Bayyurt (Ed.). Anı Yayıncılık.
• Sim, J., & Wright, C. C. (2005). The kappa statistic in reliability studies: Use, interpretation, and sample size requirements. Physical Therapy, 85(3), 257-268.
• Tektaş, Ö. Ö. (2010). Uluslararası pazarlama alanında yapılan araştırmaların kategorik olarak değerlendirilmesi: 1995-2010 yılları arası literatür taraması. H.U. iktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28(2), 151-174.
• Tiltay, M. A., & Akpınar, A. (2021). Ulusal pazarlama yazınında yer alan nitel makalelerin incelenmesi, İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(1), 994-1015. doi: 10.20491/isarder.2021.1180
• VanScoy, A., & Evenstad, S. B. (2014). Interpretative phenomenological analysis for LIS research, Journal of Documentation, 71(2), 338-357. doi: 10.1108/JD-09-2013-0118
• Yağar, F., & Dökme, S. (2018). Niteliksel araştırmaların planlanması: Araştırma soruları, örneklem seçimi, geçerlik ve güvenirlik. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(3), 1-9.
• Yıldırım, A., & Şimşek H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.