MODERNLEŞME EKSENİNDE BİR ROL MODEL: SABİHA GÖKÇEN

Yıl 2022, Cilt: 2022 Sayı: 1, 205 - 221, 24.02.2022

Erdal Korkmaz

Öz

Modernleşme, çağın şartlarına uygun somut ve soyut gerçeklikler üzerinden tanımlanan, bir ülkenin yenileşme ve gelişimine dönük eylem ve fiilleri ifade eden bir kavramdır. Bu kavram, ülke vatandaşlarının her alanda ilerlemesini ve dönüşümünü içermektedir. Türkiye Cumhuriyeti devleti, kuruluşundan itibaren Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün yaptığı yeniliklerle modernleşme ve çağdaşlaşma çabaları içine girmiştir. Atatürk’ün önderlik ettiği bu süreç, toplumun parçası olan tüm bireylerin modern çağın gereklerine uygun birer vatandaş olmasını öngörmüştür. Atatürk, bir ülkenin kalkınmasında tüm bireylerin sorumluluk sahibi olmasını ve kalkınmanın ancak bu şekilde gerçekleşebileceğini savunmuştur. Bu yüzden toplumun en önemli parçası olan kadınların, hayatın her alanında yer bulması gerektiğini belirtmiştir.
Atatürk’ün kadınlara yönelik görüş ve fikirleri, onun 1925’te Bursa’ya yaptığı bir gezi sırasında Sabiha Gökçen’i manevi evlat olarak yanına almasına yol açmıştır. Bu sırada 1926 yılında Atatürk’ün girişimleri ile Türk kadınını modern bir birey haline getiren Medeni Kanun kabul edilmiştir. Bu kanun ile Türk kadını, siyasi alan hariç; evlenme, boşanma, istediği işte çalışma ve mirastan eşit pay alma gibi birçok sosyal ve ekonomik hakka sahip olmuştur.
Türk kadını, 1930’lu yıllarda Atatürk’ün girişimleri ile diğer dünya milletlerinden daha önce siyasal haklarına kavuşmuş ve modernleşme yolunda ilerleyen Türkiye Devleti’nin önemli bir yüzü ve simgesi olmuştur. Bu sürecin bir yansıması olarak Atatürk, Türk kadınının eğitimli, yetkin ve liyakatli bireyler olması için çaba göstermiştir. Bu kapsamda Atatürk, Sabiha Gökçen ve diğer manevi evladı kızların en iyi şekilde yetiştirilmesine ön ayak olmuştur. Sabiha Gökçen’in Türk toplumu için rol model bir kadın olması için adımlar atan Atatürk, onun ülkenin en iyi eğitim kurumlarında öğrenim görmesini sağlamıştır. Havacılığın gelecekte alacağı yerin önemini gören Atatürk’ün isteği ile Sabiha Gökçen, uçuculuk eğitimi almış ve dünyanın ilk kadın savaş pilotu olmuştur.
Bu çalışmada, Atatürk’ün modernleşme çabaları içerisinde önemli bir yeri olan Sabiha Gökçen’in hayatına; arşiv belgeleri, dönemin gazeteleri ve tetkik eserler çerçevesinde yer verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Sabiha Gökçen, Mustafa Kemal Atatürk, Modernleşme, Kadın, Havacılık

Kaynakça

• Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı
• Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı