Kamu Yönetimi Temelinde Devlet Borçların Yapısı ve İnsan Haklarına Etkisi

Yıl 2023, Cilt: 2023 Sayı: 2, 209 - 241, 23.09.2023

Fatih Ulaşan

https://doi.org/10.58646/bengi.1352380

Cited By: 1

Öz

Borçlanmanın tarihsel sürecinin başlangıç noktası 5000 yıl geriye gedebilmektedir. Borçlanma kavramı başta felsefi akımlar ve dini öğretiler temelinde şekillenmiştir. Devleti yöneten kişiler bu akımlardan etkilenmişler ve devletlerini bu kurallara göre borç alma eğilimi göstermişlerdir. Fakat yüksek dış borç, insan haklarını olumsuz yönde etkilemekte ve ülkelerin kalkınma hedefleriyle uyumlu değildir. Kamu yönetimi temelinde dış borçlar ve insan hakları konusunun incelenmesi, birçok yaşamı etkilemesi ve topluma zarar verebilecek olayların önlenmesi açısından vatandaşların siyasi, sosyal ve ekonomik yaşamı açısından önemlidir. Çalışma, dış borç ile insan hakları arasında, devletin, vatandaşlarının insan haklarını koruma kapasitesini sınırlayan negatif bir ilişki olduğu sonucuna varılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kamu Yönetimi, Dış Borç, İnsan Hakları, Yoksulluk, Ekonomik Özgürlük.

Kaynakça

• Abbas, A., & Christensen, J. E. (2010). The role of domestic debt markets in economic growth: An emprical investigation for low-income countries and emerging markets. IMF Staff Papers, 57(1), 209-255.
• Abraham, B. A., & Lewis, K. A. (1998). Cultural and Institutional Determinants of Economic Growth: A Cross Section Analysis. Public Choice, 83, 276-284.
• Acar, M. (2010). Serbest Ticaret, Ekonomik Özgürlükler ve Refah. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi (53).
• Acer, Y. (2023, Ocak 01). 2022’de Türk-Yunan Sorunlarına Dair Gerilimler ve 2023 Projeksiyonu. https://kriterdergi.com/dis-politika/2022de-turk-yunan-sorunlarina-dair-gerilimler-ve-2023-projeksiyonu adresinden alındı
• Adıyaman, A. T. (2006). Dış Borçlarımız ve Ekonomik Etkileri. Sayiştay Dergisi (62), 21-45.
• Ahmed, M., & Summers, L. H. (1992). Ten Lessons of the Debt Crisis. International Economic Insights, 15–19.
• Akdemir, T., & Yeşilyurt, Ş. (2018). Devlet Borçlarının Dini ve Felsefi Temelleri. Yönetim Bilimleri Dergisi, 16(32), 177-200.
• Akdemir, T., & Yeşilyurt, Ş. (2018a). Devlet Borçlarının Kökeni, Gelişimi ve İktisadi Temelleri. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 8(16).
• Akdoğan, A. (2014). Kamu Maliyesi (16. b.). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Akdoğan, A. (2011). Kamu Maliyesi, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 14. Baskı, Ankara: Gazi Kitapevi.
• Akhan, E. (2012, Mart 01). Yunanistan’daki Ekonomik Krizin Nedenleri ve Genel Gidişatı. Tasam: https://tasam.org/tr-TR/Icerik/4641/yunanistandaki_ekonomik_krizin_neden leri_ve_genel_gidisati adresinden alındı
• Akkaya, A. T. (2010). Uluslararası Borç Krizi ve Türkiye Borçlarının Sürdürülebilirliği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, Adana.
• Alesina, A., & Guido, T. (1989). External Debt Capital Flight and Political Risk. Journal of International Economics, 27, 199-220.
• Alkan, U. (2015). Avrupa’da Refah Devleti ve Göç İlişkisi: Refah Şovenizmi Örneği. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 70(3), 751 - 768.
• Altıner, A., & Sungur, O. (2019). Ekonomik Büyüme Sürecinde Ekonomik Özgürlüklerin Rolü: Yükselen Piyasa Ekonomilerinden Ampirik Kanıtlar. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 9(17), 181-202.
• Ay, H. (2002). Maliye Tarihi Ders Notları. İzmir.
• Ay, H., & Uçar, Ö. (2015). Devletin Gelişim Süreci. İşletme Fakültesi Dergisi, 16(2), 195-206.
• Batırel, Ö. F. (1990). Kamu Maliyesi Teorisine Giriş. İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayın No: 492.
• BBC. (2018, Kasım 21). Yemen krizi: '85 bin çocuk açlıktan öldü. Ağustos 30, 2023 tarihinde https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-46271632 adresinden alındı
• BBC. (2019, Ağustos 02). ABD-Çin ticaret savaşı: Trump 300 milyar dolar değerinde ürün için ek gümrük vergisi açıkladı, Pekin'den misilleme gelebilir. Ağustos 29, 2023 tarihinde https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-49201327 adresinden alındı
• BBC News. (2022, May 24). Sri Lanka ekonomisi nasıl çöktü? https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-61563016 adresinden alındı
• Bedir, S. (2007). Kamu Borçlarının Gelir Dağılımı Üzerideki Etkileri (1980-2006). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı Doktora Tezi. Erzurum.
• Bilik, E. (1951). İngiltere’de 18 ve 19’uncu Yüzyıllarda Parlamento Hükümeti ve Anayasa Islahatı. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 439-453.
• Brondolo, J., Bosch, F., Le Borgne, E., & Silvani, S. (2008). Tax Administration Reform and Fiscal Adjustment: The Case of Indonesia (2001-07),. International Monetary Fund (IMF), IMF Working Paper, Working Paper No: WP/08/129.
• Buchanan, J. (1999). Kamu Borçlanması. (H. Tandırcıoğlu, Çev.)
• Bulut, C. C. (1997). 1980 Sonrası Türkiye’de Devlet Borçları. Yüksek Lisans Tezi.
• Cecchetti, S. G., & Schoenholtz, K. L. (2015). Money, Banking, and Financial Markets. McGraw-Hill Education.
• Çiftçi, S. E. (2017). Balkanlar’da Ekonomik Krizin Gölgesinde Yükselen Radikal Sağ Partiler: Altın Şafak ve Ataka. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 97-120.
• Çoban, M. N. (2020). Ekonomik Özgürlüklerin İnsani Gelişmişlik Üzerine Etkisi: Vısegrad Dörtlüsü Kapsamında Panel Veri Analizi. TESAM Akademi Dergisi, 7(1), 143-162.
• Dawson, J. W. (1998). Institutions, Investment and Growth: New Cross-Country and Panel Data Evidence. Economic Inquiry, 36, 603-619.
• Dereli, B. (1995). Kamu İktisadi Teşebbüsleri ve Türkiye'de Özelleştirme Çalışmaları. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Develi, A. (2020). Yeni Uluslararası Ticaret Rejimi. İ. Demir (Dü.) İçinde, Disiplinlerarası Politika Vizyonu ve Stratejiler 2020 (s. 332-340). Ankara.
• Doğan, M. (2009). Büyük Türkçe Sözlük. İstanbul: Pınar Yayınları.
• Doğan, K. C., & Şentürk, S. H. (2017). İngiltere’de On Yedinci Yüzyıl Devrimler Çağı ve Parlamentarizmin Gelişimi Doğrultusunda Bütçe Hakkı. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 7(14).
• Dolbun, M. (2019). Vergi Uyumu Kapsamında Kurumlar Vergisi Mükelleflerinin Davranışları (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Durul, T. (2021, Haziran 20). Yunanistan sığınmacılara karşı hukuk ihlallerine yenilerini ekliyor. Ağustos 29, 2023 tarihinde Anadolu Ajansı: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/ yunanistan-siginmacilara-karsi-hukuk-ihlallerine-yenilerini-ekliyor/2279754 adresinden alındı
• Ekici, Y. (2017). Bolşevik İhtilâlinin Ortaya Çıkması ve Sebepleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27(1), 265-276.
• Erdem, M. (1996). Devlet borçları. Bursa: Ekin Kitabevi Yayınları.
• Eser, L. H., & Birinci, N. (2014). İç ve Dış Borç Tercihini Etkileyen Faktörler. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 10(23).
• Forslund, K., & Rau-Goehring, M. (2008). Debt sustainability: The right type of borrowing for the right purpose. UNCTAD Trade and Development Report G-24 Policy Brief, 41, 1-2.
• Fratianni, M., & Spinelli, F. (2006). Italian City-States and Financial Evolution. European Review of Economic History. Cambridge University Press, 257–278.
• Geyik, S. (2013). 19. Yüzyılda Osmanlı Devleti’nde Dış Borçlanma ve Düyunu Umumiye İdaresi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans). T.C. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Göğebakan, R. (2014). Finansal Krizlerin Ekonomik Etkileri: Türkiye ve Yunanistan Örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). T.C. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Gözler, K. (2007). Devletin Genel Teorisi. Bursa: Ekin Kitabevi Yayınları.
• Gwartney, J. D., Lawson, R. A., & Holcombe, R. G. (1999). Economic Freedom and The Environment for Economic Growth. Journal of Institutional and Theoretical Economics (JITE), 155(4), 643‐663.
• Hedges, C. (2003, Haziran 06). What Every Person Should Know About War. Mayıs 30, 2022 tarihinde The New York Times: https://www.nytimes.com/2003/07/06 /books/chapters/what-every-person-should-know-about-war.html adresinden alındı
• Höbel, Z. (2020). Ekonomik Özgürlükler ve Sosyoekonomik Refah Arasındaki İlişki: Seçilmiş Ülkeler Ve Türkiye Örneği (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Denizli: Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Human Rights Watch. (2012, Temmuz 12). Yunanistan: Göçmenler Sokaklardaki Korkuyu Anlatıyor. https://www.hrw.org/tr/news/2012/07/10/246901 adresinden alındı
• İnce, M. (2001). Devlet Borçları ve Türkiye. Ankara: Gazi Kitapevi.
• Karadeniz, F. (2017). Kamu Gelirleri ve Kamu Harcamalari Arasindaki İlişki Üzerine Ekonometrik Bir Analiz: Türkiye Örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). T.C. Namik Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tekirdağ.
• Karakoç, Y. (2016). Vergi Gelirlerinin Kamu Giderlerinin Karşılığı Olması İlkesi. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 413-456.
• Kim, A. (2007, Eylül 28). The Link between Economic Freedom and Human Rights. Eylül 22, 2022 tarihinde The Heritage Foundation: https://www.heritage.org/report/the-link-between-economic-freedom-and-human-rights adresinden alındı
• Mermer, C. T. (2022). Sri Lanka’nın Çöküşüne Küresel Siyaset Çerçevesinden Bir Bakış. TASAM.
• Milliyet. (2014, Temmuz 24). Avrupa'da yoksulluk araştırması. Ağustos 30, 2023 tarihinde https://www.hurriyet.com.tr/avrupa/avrupada-yoksulluk-arastirmasi-26878203 adresinden alındı
• Mirzade, K. (2021). Devlet Borçlanmasının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye 2002-2008/ 2008-2019 Dönemi Üzerine Uygulama (Yayımlanmamış Yüksek Lisans). Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Batman.
• Munro, J. H. (2003). The Medieval Origins of the Financial Revolution: Usury, Rentes, and Negotiability, The International History Review. Taylor & Francis, Ltd.
• Nadaroğlu, H. (1992). Kamu Maliyesi Teorisi (8. b.). İstanbul: Beta Yayınları.
• Oskay, C. (2023). Küresel Borçların Sürdürülebilirliği Üzerine Bir Değerlendirme. Anadolu İktisat ve İşletme Dergisi, 7(1), 14-26.
• Oskay, C. S. (2004). Kamu Finansman Aracı Olarak İç Borçlar ve Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri (1980-2000) (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Rabushka, A. (1991). Economic Freedom: Toward a Theory of Measurement Proceedings of an International Symposium. E. B. Walter (Dü.). içinde Vancouver: Fraser Institute.
• Rafi, T., & Wong, B. (2022, Temmuz 15). The Deep Roots of Sri Lanka’s Economic Crisis. The Diplomat: https://thediplomat.com/2022/07/the-deep-roots-of-sri-lankas-economic-crisis/ adresinden alındı
• Roubini, N. (2018, Temmuz 18). Trump May Kill the Global Recovery. Ağustos 29, 2023 tarihinde The guardian: https://www.theguardian.com/business/2018/jul/18/donald-trump-may-kill-the-global-recovery adresinden alındı
• Sarpkaya, S. S. (2009). Finansal Krizler ve Kriz Dönemlerinde Uygulanan Para Politikası Araçları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). T.C. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Servén, L. (1997). Uncertainty, Investment and IrreversibleInvestment: Theory, Evidence and Lessons for Africa. World Bank Working Papers (1722), 1-52.
• Sıddıqi, M. N. (1995). An Overview of Public Borrowing in Early Islamic History. Review of Islamic Economics, 61-78.
• Şahin, H. (2010). Türkiye’deki Kamu Borçlarının Gelişim Süreci Ve Ekonomi Üzerine Etkileri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Şeker, M. (2006). Dış Borçlanmaya Teorik Bir Bakış ve Dış Borçların Ekonomik Etkileri. Sosyoekonomi Dergisi,74-92.
• The Guardian. (2001, Aralık 3). Argentina caps cash withdrawals. Ağustos 29, 2023 tarihinde https://www.theguardian.com/business/2001/dec/03/argentina.internationalnews adresinden alındı
• Türk, İ. (1992). Kamu Maliyesi. Ankara: Türkan Kitapevi.
• Türk, İ. (2010). Kamu Maliyesi (8. b.). Ankara: Turhan Kitabevi.
• Türkiye Cumhuriyeri Anayasası. (1982, Ekim 18). T.C. Resmî Gazete. Sayı: 2709.
• Ulaşan, F. (2022). İnsan Hakları Temelinde Ekonomik Özgürlüklerin Devletlerin Ekonomisi ve Refahı Üzerindeki Etkileri. Ş. Karabulut (Dü.) içinde, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Konularının Akademik Yansımaları. Ekin Yayınevi.
• Ulusoy, A. (2003). Maliye Politikası (2. b.). Trabzon: Derya Kitabevi.
• Vargas, O.-R., Ramos-Escamilla, M., & García, L. (2016). Human Rights and External Debt: Case Study Spain. Economía Informa, 396, 3-33.
• Vincent, J. (2014). Historical, Religious and Scholastic Prohibition of Usury: The Common Origins of Western and Islamic Financial Practices. Law School Student Scholarship.
• Waheed, A. (2017). Determinants of External Debt: A Panel Data Analysis for Oil and Gas Exporting and Importing Countries. International Journal of Economics and Financial Issues, 7(1), 234-240.
• Wilson, R. (1997). Economics, Ethics and Religion: Jewish Christion and Muslim Economic Thought. London Palwaradge Macmillan Press.
• Yanık, N. (2019). Borçlanmanın, Dış Gelişmekte Olan Ülkelerin Ekonomik Büyümeleri Üzerindeki Etkisi Türkiye Örneği (1990-2016) (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tekirdağ.
• Yaşa, M. (1971). Devlet Borçları. İstanbul: Sermet Matbaası.
• Yıldırım, O. (2015). Tanzimat Sonrası Osmanlı Devleti Dış Borçları (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bartın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı.
• Yıldız Üstün, E., & Üstün, M. T. (2023). Yunanistan'ın düzensiz göçle mücadelesinde gerçekleşen insan hakları ihlalleri. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(1), 377-388. doi:10.33206/mjss.1130813
• Yılmaz, F. (1996). Devlet Borçlanması ve Osmanlı'dan Cumhuriyete Dış Borçlar. İstanbul: Birleşik Yayıncılık.