Judo Sporu Yapan Bireylerin Stresle Başa Çıkma ve Kendine Güven Düzeylerinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 211 - 229, 31.12.2023

Ünal Türkçapar , Murat Atasoy , Kâmil Bolat

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı, judocuların sürekli kendine güven düzeyi ile stresle başa çıkma stratejileri arasındaki ilişkiyi anlamak ve stresle başa çıkma stratejilerinin sürekli sportif güven düzeyini nasıl etkilediğini belirlemektir. Materyal & Metot: Bu çalışmada tarama yöntemi kullanılmıştır. Bu çalışma betimsel ve çıkarımsal bir niteliğe sahiptir. Çalışma Kırgızistan Bişkek şehrinde 2022 yılında Judo sporu yapan 134 sporcu ile sürdürüldü. Çalışma gönüllü katılım kriteri esasına göre şekillendirilmiştir. Bu çalışmada verilerin toplanması için araştırmacı tarafından hazırlanan demografik bilgi formu, Sporda Stresle Başa Çıkma Ölçeği ve Sporda Sürekli Kendine Güven ölçeği kullanılmıştır. Verilerin çarpıklık ve basıklık değerlerin normal dağım göstermesi sebebiyle parametrik testlerler (t testi, ANOVA testi ve Pearson Korelasyon testi) uygulanmış, VIF değerinin 5’ ten küçük olması nedeniyle çoklu doğrusal regresyon analizi yapılmıştır. Bulgular: Katılımcıların stresle başa çıkma strateji düzeyleri için demografik değişkenlerden yalnızca cinsiyet erkekler lehine farklılık yaratır iken, sürekli kendine güven düzeyleri için ise cinsiyet hariç tüm değişkenler için farklılık anlamlı bulunmuştur. Ayrıca SSBÇSE ve SSKGÖ arasındaki ilişki anlamlı olup, SSBÇSE alt boyutlarının SSKGÖ’ni anlamlı şekilde etkilediği tespit edilmiştir. Sonuç: Katılımcıların sürekli kendine güven ve stresle başa çıkma strateji düzeyleri arasında pozitif yönlü zayıf düzeyde anlamlı ilişki bulunmuştur. Ayrıca judocuların stresle başa çıkma stratejileri alt boyutları, kendine güven düzeyini %20.7 oranında yordadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sporda Kendine Güven, Spor, Stresle Başa Çıkma

Kaynakça

• Aktaş, A. M. (2001). Bir kamu kuruluşunun üst düzey yöneticilerinin iş stresi ve kişilik özellikleri. Ankara Üniversitesi Sbf Dergisi, 56(04), 25-42.
• Ali, F., Rasoolimanesh, S. M., Sarstedt, M., Ringle, C. M. ve Ryu, K. (2018). An assessment of the use of partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM) in hospitality research. International Journal of Contemporary Hospitality Management. 30(1). pp. 514–538.
• Altungül, O. (2006). Futbol aktivitelerine katılanların kişilik özellikleri ışığında stres düzeylerinin belirlenmesi. Fırat Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Elazığ.
• Arsan, N. (2007). Türkiye’de sporcuların stresle başa çıkma davranışlarının belirlenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Arslan, S. (2016). Üniversitelere hazırlanan öğrencilerde stres düzeylerinin duyguları yönetme becerisine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Balcı, A. (2014). Çalışanlarda stres kaynakları, stresle başa çıkma yöntemleri ve sağlık sektörü. Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniv. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Baştuğ, G., Çumralıgil, B. (2004). Examination of depression levels of athletes dealing with cross sport in terms of age and gender. Spormeter Physical Education and Sport Sciences Journal, 2 (3), 95-100.
• Bebetsos, E., ve Antoniou, P. (2003). Psychological skills of Greek badminton athletes. Perceptual and Motor Skills, 97,1289–1296.
• Bozkurt, O., Koruç, Z., Arslan, N., ve Kocaekşi, S. (2012). Türkiyede’ki futbolcuların lig düzeylerine göre sportif kendine güven ve öz yeterlik inançlarının karşılaşırılması. Beden Egitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 6(3).
• Cresswell, S. L. ve Hodge, K. (2004). Coping skills: Role of trait sport confidence and trait anxiety. Perceptual and Motor Skills. 98(2):433-438.
• Çetinkaya, T. (2015). Takım sporlarında sporcu kimliği ve sürekli sportif kendine güven ilişkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, , Ankara.
• Dever, A. (2010). Spor Sosyolojisi: Tarihsel ve Güncel Boyutlarıyla Spor ve Toplum. Başlık Yayınları. Ekmekçi, A., Ekmekçi, R. ve İrmiş, A. (2013). Küreselleşme ve spor endüstrisi. Pamukkale Journal Of Sport Sciences, 4(1): 91-117.
• Eraslan, M. (2016). Yaş ve cinsiyet değişkenlerine göre kick boks sporcularının algılanan stres düzeylerinin incelenmesi. Journal of Human Sciences, 13(3), 5069- 5077. https://doi.org /10.14687/jhs.v13i3.4113.
• Eraslan, M., Dunn, L. B. (2015). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin stres düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 9(1).
• Fahiminezhad, A., Khani, S. ve Ghasemi, A. (2014). The comparison of sport confidence (trait, state, and sports) between young athletes in individual and team sports in Shahrood city. European Journal of Experimental Biology;4(3), 458-462.
• Gaudreau, P. ve Blondin, J. P. (2002). Development of a questionnaire for the assessment of coping strategies employed by athletes in competitive sport settings. Psychol Sport Exerc 3: 1-34.
• George, D. ve Mallery, P. (2003). Adım adım Windows için SPSS: Basit bir kılavuz ve referans 11.0 Güncellemesi. Pearson Education. Inc. Amerika Birleşik Devletleri.
• Grove, J. R. ve Heard, N. P. (1997). Optimism and sport-confidence as correlates of slump-related coping among athletes. Sport Psychol: 11: 400–410
• Gümüşbaş, B. (2008). Stresle başa çıkma yolları eğitim programının ilköğretim 2. kademe öğrencilerinin stresle başa çıkma yöntemleri ve yaşam doyumu üzerindeki etkisinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Gümüştekin, G. E., ve Öztemiz, A. B. (2004). Örgütsel stres yönetimi ve uçucu personel üzerinde bir uygulama. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (23), 61-85.
• Güvendi, B., Keskin, N., Altıncı Evren, E. ve Türksoy, A. (2016). Elit Kadın Basketbol Oyuncularında Algılanan Stres, Optimal Performans Duygu Durumu ve Karar Verme Stilleri. International Refereed Academic Journal of Sports, Health and Medical Sciences, (21), 27-38.
• Hair, J. F., Ringle, C. M. ve Sarstedt, M. (2011). PLS-sem: Indeed a silver bullet. Journal of Marketing Theory and Practice. 19(2). pp. 139–151.
• Hızıroğlu, Ö. S. (2018). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin öznel iyi oluş ve algılanan stres düzeylerinin rekreatif etkinlikleri katılım durumları ve farklı değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Karagün, E. (2014). Self-confidence level in professional athletes; an examination of exposure to violence, branch and socio-demographic aspects. International Journal of Human Sciences,;11(2):744-753.
• Karasar, N. (2009). Araştırmalarda rapor hazırlama. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Kat, H. (2009). Stress levels of individual athletes and team athletes and comparison of problem solving skills ( Master’s Thesis). Erciyes University, Kayseri.
• Kaya, M., Genç, M., Kaya, B., ve Pehlivan, E. (2007). Tıp fakültesi ve sağlık yüksekokulu öğrencilerinde depresif belirti yaygınlığı, stresle başa çıkma tarzları ve etkileyen faktörler. Türk Psikiyatri Dergisi, 18(2): 137-146.
• Kitsantas, A. ve Zimmerman, B. J. (2002). Comparing self-regulatory processes among novice, non-expert, and expert volleyball players: A microanalytic srudy. Journal of Applied Sport Psychology;14,91-105. 111.
• Krane, V. ve Williams, J. M. (1994). Cognitive Anxiety, Somatic Anxietyand Confidence in Track and Field Athletes: The Impact of Gender, Competitive Level and Task Characteristics. Journal of Sport Psychology,25, 203-217.
• Kurt, İ. (2017). İstanbul amatör kümede görev yapan antrenörlerde stres belirtileri ve kullandıkları başa çıkma yöntemler. Yüksek Lisans Tezi Dumlupınar Üniversitesi/Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kütahya.
• Laborde, S., Dosseville, F. ve Allen, M. S. (2016). Emotional intelligence in sport and exercise: A systematic review. Scandinavian Journal of Medicine and Science in Sports.26(8):462-874.
• Lazarus, R. S. (1999). Stress and emotion: A new synthesis. Springer Publishing. New York.
• Levy, A. R., Nicholls, A. R. ve Polman, R. C. J. (2011). Pre-competitive confidence, coping, and subjective performance in sport. Scandinavian Journal of Medicine and Science in Sports; 21(5), 721–729.
• McKay, M. Ve Fanning, P. (2005). Özgüven, özgüveninizi ortaya koymak, geliştirmek ve korumak için kanıtlanmış teknikler. Çev. Fatoş Gaye Atay. Arkadaş Yayınevi, Ankara.
• Özkan, B. (2018). Üniversite öğrencilerinin bağlanma stillerinin stres düzeyi, stresle baş etme yöntemleri ve farklı demografik özelliklere göre incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yakın Doğu Üniversitesi, Lefkoşa.
• Öztürk, A., Bayazıt, B., ve Gencer, E. (2016). Judocuların Problem Çözme Becerilerinin ve Sportif Güven Düzeylerinin İncelenmesi. Ankara Üniv Spor Bil Fak;14 (2), 145-151.
• Perry, J. D. ve Wiliams, J. M. (1998). Relationship of intensity and direction of competitive trait anxiety to skill level and gender in tennis. The Sport Psychologist, 12,169-179. 81.
• Singer, R. N., Hausenblas, H. A. ve Janelle, C. M. (2001). Handbook of sport psychology. Understanding and Enhancing Self-Confidence in Athletes, 553-558.
• Tekin, E., Yazgan-Çilesiz, Z., & Gede, S. (2019). Farklı mesleklerde çalışanların algılanan stres düzeyleri ve stresle başa çıkma tarzları üzerine bir araştırma. ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 9(1), 79-89.
• Türkman, M. A. (2017). Büyükler Türkiye güreş şampiyonasına katılan güreş antrenörlerinin mesleki tükenmişlik düzeylerinin sosyo demografik özelliklerine göre değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Vealey, R. S. (1984). The conceptualization and measurement of sport-confidence. Doctoral Thesis. The Graduate College Of The University Of Illinois. Urbana, Illinois.
• Vealey, R. S. (1986). Conceptualization of Sport-Confidence an Competitive Orientation. Journal of Sport Psychology. 8. 221-246.
• Vurgun, N. (2010). Sporda imgeleme anketinin Türkçeye uyarlanması ve sporda imgelemenin yarışma kaygısı ile sportif güven üzerindeki etkisi. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmış Doktora Tezi, İzmir.
• Yazıcı, A.G. (2014). Toplumsal dinamizm ve spor. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 3(1): 394-405.
• Yıldırım, F. (2013). Sportif sürekli kendine güven alt ölçeğinin uyarlanması ve ortaöğretim kurumlarındaki öğrencilerde sportif sürekli kendine güvenin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Mersin Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Mersin.
• Yıldırım, S. (2008). Muhasebe öğretim elemanları ve meslek mensuplarının mesleki stres düzeyi üzerine bir araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (38), 153-162.
• Yurtsever, H. (2009). Kişilik özelliklerinin stres düzeyine etkisi ve stresle başa çıkma yolları: üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.