Türkiye'de Uluslararası Turizm Talebinin Dinamik Panel Veri Analizi

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 1, 85 - 101, 30.06.2019

Nazlı Karaoğlu

https://doi.org/10.25229/beta.561802

Cited By: 6

Öz

Türkiye Akdeniz’e kıyısı olan, tarihi ve kültürel dokusuyla dikkat çeken önemli turizm destinasyonlarından biridir. Yabancı turistler sayesinde turizm sektörü Türk ekonomisine döviz getirisi sağlayan sektörlerin başında gelmektedir. Bu çalışmanın amacı Türkiye’nin uluslararası turizm talebini belirleyen faktörleri ortaya koymaktır. Bu amaçla, Türkiye’ye turist gönderen 24 ülkenin 2010-2017 yıllarına ilişkin verilerinden yararlanılmıştır. Uluslararası turizm talebini temsilen ülkeye gelen yabancı turist sayısı kullanılmıştır. Modelde turist tercihlerinin değişen yapısı dikkate alındığı için dinamik panel veri analizi uygulanmıştır. Bağımlı değişkenin gecikmeli değerinin açıklayıcı değişken olarak modele eklenmesi sayesinde turistlerin sadakati ve tavsiyeleri ölçülebilmektedir. Bir dönem önceki turizm talebinin, kişi başı gelirin, arz kapasitesinin ve Türkiye’deki politik istikrarın turizm talebini olumlu etkilediği; göreli fiyat, terör olayları ve 2016’daki darbe girişiminin turizm talebini olumsuz etkilediği; nispi döviz kurlarının ise turizm talebini etkilemediği saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Turizm Talebi, Turizm Ekonomisi, Panel Veri Modelleri

Dynamic Panel Data Analysis of International Tourism Demand in Turkey

Öz

Turkey, located on the Mediterranean coast, is one of the most important tourism destinations, attracting attention with its historical and cultural texture. Owing to the foreign tourists, the tourism sector is one of the leading sectors that provide foreign exchange rate income to the Turkish economy. The aim of this study is to reveal the factors that determine Turkey’s international tourism demand. For this purpose, the data of 24 countries which send tourists to Turkey for the 2010-2017 periods has been used. The number of arriving foreign visitors was used as the proxy of international tourism demand. Dynamic panel data analysis was applied because of the changing structure of tourist preferences. By using the lagged dependent variable as an explanatory variable, tourists’ loyalty and the word-of-mouth effect on tourism demand can be measured. It was determined that previous demand, income per capita, accommodation supply and the political stability of Turkey positively affect the tourism demand while relative prices, terrorist incidents and the coup attempt in 2016 negatively affect the tourism demand. Finally, it is revealed that bilateral exchange rates have no effect on tourism demand.

Anahtar Kelimeler

Tourism Demand, Tourism Economics, Panel Data Analysis

Kaynakça

• Anderson, T. W. & Hsiao C. (1982). Formulation and Estimation of Dynamic Models Using Panel Data. Journal of Econometrics, 18(1), 47-82. doi: 10.1016/0304-4076(82)90095-1
• Arellano, M. & Bond, S. (1991). Some Tests of Specification for Panel Data: Monte Carlo Evidence and an Application to Employment Equations. Review of Economic Studies, 58(2), 277-297. doi: 10.2307/2297968
• Aslan, A., Kaplan, M. & Kula, F. (2008). International Tourism Demand for Turkey: A Dynamic Panel Data. Munich Personel RePEc Archive, MPRA Paper No. 10601. Alınan yer https://mpra.ub.uni-muenchen.de/10601/
• Aydın, A., Darıcı, B. & Taşçı, H. M. (2015). Uluslararası Turizm Talebini Etkileyen Ekonomik Faktörler: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 45, 143-177. doi: 10.18070/euiibfd.85938
• Başar, S., Künü, S. & Hopoğlu, S. (2016). Terörün BRICS ve MINT Ülkelerindeki Turizm Faaliyetleri Üzerine Etkisi. Ekonomik Yorumlar, 53(618), 43-50. Alınan yer http://www.ekonomikyorumlar.com.tr/files/articles/152820006111_3.pdf
• Doğru, T., Sarıkaya-Türk, E. & Crouch, G. I. (2017). Remodeling International Tourism Demand: Old Theory and New Evidence. Tourism Management, 60, 47-55. doi: 10.1016/j.tourman.2016.11.010
• Garin-Munõz, T. (2006). Inbound International Tourism to Canary Islands: A Dynamic Panel Data Model. Tourism Management, 27(2), 281-291. doi: 10.1016/j.tourman.2004.10.002
• Garin-Munõz, T. & Montero-Martin, L. F. (2007). Tourism in the Balearic Islands: A Dynamic Model for International Demand Using Panel Data. Tourism Management, 28(5), 1224-1235. doi: 10.1016/j.tourman.2006.09.024
• Güriş, S. (Ed.). (2015). Stata ile Panel Veri Modelleri. Der Yayınları
• Habibi, F. & Abbasinejad, H. (2011). Dynamic Panel Data Analysis of European Tourism Demand in Malaysia. Iranian Economic Review, 15(29), 27-41. doi: 10.22059/ ier.2011.32721
• Holtz-Eakin, D. (1988). Testing for Individual Effects in Autoregressive Models. Journal of Econometrics, 39(3), 297-307. doi: 10.1016/0304-4076(88)90060-7
• Leitão, N. C. (2015). Portuguese Tourism Demand: A Dynamic Panel Data Analysis. International Journal of Economics and Financial Issues, 5(3), 673-677. Alınan yer https://www.econjournals.com/index.php/ijefi/article/view/1285/pdf
• Nickell, S. (1981). Biases in Dynamic Models with Fixed Effects. Econometrica, 49(6), 1417-1426. doi: 10.2307/1911408
• TATOĞLU, F. Y. (2012). İleri Panel Veri Analizi (Stata Uygulamalı), Beta Yayıncılık, İstanbul
• TÜİK (2013), Haber Bülteni, Sayı:13427. Alınan yer http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=13427
• TÜİK (2014), Haber Bülteni, Sayı:15885. Alınan yer http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15885
• TÜİK (2015), Haber Bülteni, Sayı:18665. Alınan yer http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18665
• TÜİK (2016), Haber Bülteni, Sayı:21530. Alınan yer http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=21530
• TÜİK (2017), Haber Bülteni, Sayı:24590. Alınan yer http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24590
• TÜİK, (2017), Basın Odası Haberleri, Sayı:8/2017. Alınan yer http://www.tuik.gov.tr/basinOdasi/haberler/2017_08_20170215.pdf
• TÜİK (2018), Haber Bülteni, Sayı:27612. Alınan yer http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=27612
• TÜİK (2019), Haber Bülteni, Sayı:30599. Alınan yer http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=30599
• TÜRSAB (2018), Turizmin Ekonomideki Yeri. Alınan yer https://www.tursab.org.tr/tr/turizm-verileri/istatistikler/turizmin-ekonomideki-yeri/dis-ticaret-aciklarini-kapatmada-payi_916.html
• UNWTO (2017), Tourism Highlights 2017 Edition. Alınan yer https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284419029
• UNWTO Tourism Highlights, 2018 Edition. Alınan yer https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284419876