Uluslararası Taşımacılık Hizmet Ticareti ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Analizi: Türkiye Örneği

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 2, 583 - 604, 30.06.2024

Mehmet Çakmak , Zehra Doğan Çalışkan

https://doi.org/10.25229/beta.1470613

Öz

Hizmet ticareti; taşımacılık, sigorta, inşaat, turizm, telekomünikasyon gibi hizmetlerin uluslararası ölçekte ithalatından ve ihracatından oluşmaktadır. Hizmet ticareti bir ülkenin ekonomisini istihdam, toplam faktör verimliliği, katma değer, döviz rezerv dengesi boyutlarında etkileyebilmektedir. Bu noktada taşımacılık hizmet ticareti de benzer etkilerin yanı sıra ithalat ve ihracat işlemlerinin hızlı ve zamanında yapılması konusunda da ekonomik etkiler sağlayabilmektedir. Dolayısıyla yük taşımacılığı hizmet ticareti bir ülke için ekonomik büyümeyi etkileyebilen bir potansiyel içermektedir. Bu çalışmanın amacı Türkiye için uluslararası yük taşımacılığı hizmet ticaretinin ekonomik büyüme ile olan ilişkisini araştırmaktır. Bu amaçla Türkiye’nin 1984-2022 yılları arasındaki GSYİH verileri ve Merkez Bankası yük taşımacılığı (navlun) hizmet ticaret verileri ARDL Modeli ile analiz edilmiştir. Buna göre Sınır Testi sonuçlarına göre değişkenler arasında Eşbütünleşme ilişkisin bulunduğu ve modelin anlamlı olduğu gözlemlenmiştir. Çalışma kapsamında yapılan analiz sonuçlarına göre uzun dönem için yük taşımacılığı hizmet ticareti (yük taşımacılığı ithalatı ve ihracatı açısından) ile ekonomik büyüme ile arasında anlamlı bir ilişki vardır.

Anahtar Kelimeler

Hizmet Ticareti, Yük Taşımacılığı Hizmet Ticareti, Ekonomik Büyüme, ARDL Modeli

Analysis Of The Relationship Between International Transportation Services Trade And Economic Growth: The Case Of Turkey

Öz

International trade in services involves the import and export of services such as transportation, insurance, construction, tourism, and telecommunications on a global scale. Service trade can impact a country's economy in terms of employment, total factor productivity, value-added, and foreign exchange reserve balance. Transportation services, in particular, can have economic effects beyond these impacts, by ensuring the timely execution of import and export transactions. Therefore, freight transportation services can potentially affect the economic growth of a country. This study aims to investigate the relationship between international freight transportation services and economic growth in Turkey. For this purpose, Turkey's GDP data for the years 1984-2022 and the Central Bank's freight transportation (freight rate) service trade data were analyzed using the ARDL model. According to the results of the Border Test, a co-integration relationship was found between the variables, and the model was observed to be significant. Based on the analysis conducted, there is a significant relationship between freight transportation service trade (in terms of freight transportation imports and exports) and economic growth in the long run.

Anahtar Kelimeler

Trade in Services, Freight Transportation Service Trade, Economic Growth, ARDL Model

Kaynakça

• Alogoskoufis, G., & Smith, R. (1991). On error correction models: Specification, interpretation, estimation. Journal Of Economic Surveys, 5(1), 97-128. https://doi.org/10.1111/j.1467-6419.1991.tb00128.x
• Astivia, O. L. O., & Zumbo, B. D. (2019). Heteroskedasticity in multiple regression analysis: What it is, how to detect it and how to solve it with applications in R and SPSS. Practical Assessment, Research & Evaluation, 24(1). https://doi.org/10.7275/q5xr-fr95
• Bal, H., Manga, M., & Gümüş Akar, P. (2017). Havacılık sektörü ve ekonomik büyüme: Türkiye örneği. The Journal of Academic Social Science, (45), 353-366. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.872160
• Beverelli, C., Fiorini, M., & Hoekman, B. (2017). Services trade policy and manufacturing productivity: The role of institutions. Journal of International Economics, 104, 166-182. https://doi.org/10.1016/j.jinteco.2016.11.001
• Blank, S., Egger, P. H., Merlo, V., & Wamser, G. (2022). A structural quantitative analysis of services trade de-liberalization. Journal of International Economics, 137, 1-23. https://doi.org/10.1016/j.jinteco.2022.103605
• Bozkurt, E., Efeoğlu, R., & Sevinç, H. (2017). Türkiye ve Avrasya ekonomilerinde taşımacılık sektörünün ekonomik büyümeye etkisi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (11), 173-187.
• Briggs, K., & Sheehan, K. M. (2018). Service trade liberalization and economic growth. The Journal of Developing Areas, 53(4), 101-115.
• Cavanaugh, J. E., & Neath, A. A. (2018). The akaike information criterion: Background, derivation, properties, application, interpretation, and refinements. Wiley Interdisciplinary Reviews: Computational Statistics, 11(3), 1-11. https://doi.org/10.1002/wics.1460
• Çakmak, E., Bozkurt, E., Aksu, H., & Emsen, Ö. (2011). Türkiye'de hizmet ticareti ve ekonomik büyüme ilişkisi. Sosyoekonomi, 16(16), 21-40.
• Çeştepe H., Vergil, H., & Ergün, H. (2012). Hizmet ticaretinin büyümeye etkisi: Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler üzerine bir panel veri analizi. İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 3(4), 91-105.
• Dash, R. K., & Parida, P. C. (2013). FDI, services trade and economic growth in India: Empirical evidence on causal links. Empirical Economics, 45, 217-238. 10.1007/s00181-012-0621-1 Dünya Bankası Veri Bankası, www.wolrdbankdata.org
• Emirkadı, Ö., & Balcı, H. (2023). Türkiye’de karayolu ve demiryolu yolcu ve yük taşımacılığı ile ekonomik büyüme ilişkisi: Panel veri analizi. KAÜİİBFD, 14(28), 977-998. https://doi.org/10.36543/kauiibfd.2023.039
• Fiorini, M., & Hoekman, B. (2018). Services trade policy and sustainable development. World Development, 112, 1-12. https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2018.07.015
• Fiorini, M., & Hoekman, B. (2020). EU services trade liberalization and economic regulation: Complements or substitutes? The Review of International Organizations, 15, 247-270. https://doi.org/10.1007/s11558-018-9333-4
• Fosu, O. E., & Magnus, F. J. (2006). Bounds testing approach to cointegration: An examination of foreign direct investment trade and growth relationships. American Journal of Applied Sciences, 3(11), 2079-2085. https://doi.org/10.3844/ajassp.2006.2079.2085
• Hakim, M. M., & Merkert, R. (2016). The causal relationship between air transport and economic growth: Empirical evidence from South Asia. Journal of Transport Geography, 56, 120-127. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2016.09.006
• İnançlı, S., & Torusdağ, M. (2022). Uluslararası hizmet ticaretinin cari denge ve ekonomik büyüme üzerine etkileri: Türkiye örneği. Journal of Original Studies, 3(1), 31-42. 10.47243/jos.3.1.03
• İslamoğlu, B. (2021). Türkiye’de havayolu taşımacılığı ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin yapısal kırılmalı ekonometrik yöntem yaklaşımıyla incelenmesi. Uluslararası İşletme, Ekonomi ve Yönetim Perspektifleri Dergisi (IJBEMP), 5(2), 749-759. http://dx.doi.org/10.29228/ijbemp.52883
• Katırcıoglu, S., Katırcıoğlu, S., & Altun, O. (2018). The moderating role of oil price changes in the effects of service trade and tourism on growth: The case of Turkey. Environmental Science and Pollution Research, 25(35), 35266-35275. https://doi.org/10.1007/s11356-018-3448-2
• Kuzu, S., & Önder, E. (2014). Research into the long-run relationship between logistics development and economic growth in Turkey. Journal of Logistics Management, 3(1), 11-16. 10.5923/j.logistics.20140301.02
• Ma, Y., Zhu, J., Gu, G., & Chen K. (2020). Freight transportation and economic growth for zones: Sustainability and development strategy in China. Sustainability, 12(24), 1-17. https://doi.org/10.3390/su122410450
• Macit, D. (2020). Karayolu yük taşımacılığının ekonomik büyüme ve ticaret hacmi üzerindeki etkisine yönelik ampirik bir analiz. Alanya Akademik Bakış, 4(3), 843-860. https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.700146
• Özbek, S. (2022). Türkiye ekonomisinde gümrük ve lojistik faaliyetleri ile ekonomik büyüme ilişkisinin ARDL, FMOLS ve CCR yöntemleri ile analizi. Journal of Economics and Research, 3(1), 87-108. 10.53280/jer.1058564
• Perron, P. (1990). Testing for a unit root in a time series with a changing mean. Journal of Business & Economic Statistics, 8(2), 153-162. https://doi.org/10.2307/1391977
• Rois, R., Basak, T., Rahman, M. M., & Majumder, A. K. (2012). Modified breusch-godfrey test for restricted higher order autocorrelation in dynamic linear model - a distance-based approach. International Journal of Business and Management, 7(17), 88-97. https://doi.org/10.5539/ijbm.v7n17p88
• Thomas, M. P. (2019). Impact of services trade on economic growth and current account balance: Evidence from India. The Journal of International Trade & Economic Development, 28(3), 331-347.
• Tunalı, H., & Akarçay, N. (2022). Konteyner yük taşımacılığı, liman alt yapı yatırımları ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin analizi: OECD ülkeleri örneği. Ekonomi ve Finansal Araştırmalar Dergisi, 4(1), 102-118. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Veri Bankası, www.tcmb.gov.tr
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), www.tuik.gov.tr
• Yaman, S., Demir, B., Batırlık, S. N., & Zeren, F. (2021). Lojistik Sektörü ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin incelemesi: G20 ülkeleri üzerine bir araştırma. The Journal of International Scientific Researches, 6(1), 1-9.
• Yurdakul, E. M. (2020). Türkiye’de lojistik sektörü ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin VAR analizi ile incelenmesi. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 20(40), 174-185. https://doi.org/10.30976/susead.707425
• Yurtkuran, S. (2021). Enerji tüketimi, ekonomik büyüme ve lojistik arasındaki ilişki: Türkiye örneği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31(3), 1245-1260. https://doi.org/10.18069/firatsbed.875759