HİNDİSTAN’DA EŞRÂFÎLEŞME EĞİLİMLERİ Trends of Ashrāfization in India

Yıl 2014, Cilt: 1 Sayı: 2, - , 14.01.2015

Mehmet Atalay

Öz

ÖZET
Bu makale, Güney Asya’da eşrâf tarihini özetlemeye ve bilahare İndo-Müslüman
kültüründeki toplumsal katmanlaşmaya ilişkin çeşitli sosyolojik ve dini açıklamalar
sergilemeye çalışmaktadır. Hindistan dışında doğan yabancı Müslümanlar yani “asil
insanlar” (eşrâf) ile Hint mühtedileri (Müslümanları) yani “avâm” (eclâf) arasındaki
toplumsal ayrım, İndo-Müslüman tarihinin erken dönemlerinde başlamıştır. Bu
toplumsal katmanlar dört gruba ayrılmıştı: Hz. Peygamber’in ‘kabul edilmiş’ torunları
olarak Seyyidler; Sahabilerin ‘kabul edilmiş’ torunları olarak Şeyhler; Türk kökenli olduğu
kabul edilen insanlar olarak Moğollar; ve Afgan kökenli olduğu kabul edilen Peştunlar
(Pathans). Eşrâf ve eclâf arasındaki diyalog ve dinamikler; Bengal, Sind, Karnataka ve
Delhi de dâhil olmak üzere Hindistan’ın değişik yerlerinden örnekler gündeme getirmek
suretiyle Güney Asya kültürü bağlamında ele alınmaktadır. Bu kapsamda, Güney Asya
Müslümanlarının kendi Müslüman kimliklerini ‘tadil etme’ çabasını yansıtan çağdaş
eşrâfîleşme süreci de incelenmektedir.

ABSTRACT
This article presents various sociological and religious rationales for Muslim social
stratification in Indo-Muslim culture before outlining the history of the ashrāf in South
Asia. Early in Indo-Muslim history the social distinction between foreign-born Muslims,
“the noble” (ashrāf) and Indian converts “the commoners” (ajlāf) began. These social
strata evolved into four groups: Sayyids, putative descendants of the Prophet; Shaykhs,
putative descendants of the Companions, Mughals, putative descendants of Turkic origin,
and Pathāns, putative descendants of Afghans. Citing examples from various places in

India, including Bengal, Sind, Karnataka, and Delhi, the dialogue and dynamics between
the ashraf and ajlaf is discussed in the South Asian cultural context, including the modern
process of ashrāfization where Muslims seek to modify their Muslim identities.

Anahtar Kelimeler

-