GUSTAVE LE BON’NUN KİTLELER VE DEVRİM PSİKOLOJİSİNDEKİ DÜŞÜNCE YAPISI

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 1, 339 - 354, 15.06.2021

Mustafa Enes Aktürkoğlu

https://doi.org/10.33460/beuifd.901360

Cited By: 2

Öz

19. yüzyıl ile birlikte kitlenin siyasi alanda bir aktör olarak ortaya çıkmaya başlaması, düşünürlerin kitle kavramını anlamlandırmaya itmiştir. Gustave Le Bon, kitle kavramını psikolojik ve sosyolojik açıdan ele alarak tanımlamaya çalışan düşünürlerden biridir. Yaşadığı yüzyılın siyasi atmosferinde ulus devletlerin kurulma sancılarının hissedildiği dönemde yeni bir politik söylemin ortaya çıkmasında Gustave Le Bon’nun büyük katkısı olmuştur. Le Bon, psikoloji dünyasına sunduğu yeni kavramlarla (kitle, devrim) teorik kısmı ortaya koyarken iddia ettiği kavramları siyasi dünyayı (demokratik rejimleri) anlamlandırmada kullanarak pratik bilgiye dönüştürmüştür. Bu durum Gustave Le Bon’u iyi bir gözlemci vasfı ile birlikte politik bir şahsiyetinin de var olduğunu göstermektedir. Makale çalışmasında Gustave Le Bon’nun, Kitle Psikolojisi ve Devrim Psikolojisi isimli eserleri üzerinden düşünceleri ortaya konmuştur. Kitle kavramının tarifi ve bu tarif zemininden kitle eylemlerinin siyasi açıdan devrimlere etkisi, Le Bon’nun ortaya koyduğu örneklerle açıklanmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda çalışmada, kitle devrimleri sonucunda demokratik rejimlerin kurulmasını Le Bon’nun fikirleri doğrultusunda değerlendirmeye çalışacaktır.

Anahtar Kelimeler

gustave le bon, kitle, devrim, rejim, demokrasi

Kaynakça

• Aktürkoğlu, Mustafa Enes. Mülkiye Mecmuası’nda (1909-1911) Tarihi, İdari ve Sosyal Tartışmalar. İstanbul: Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Cevdet, Abdullah. “Gustave Le Bon”. İçtihat Dergisi no:337 (15 Ocak 1932), 5643-5648.
• Childers, Jay P. “Fearing the Masses: Gustave Le Bon and Some Undemocratic Roots of Modern Rhetorical Sudies”. Advances in the History of Rhetoric, C.17, S.1 (2014), 78.
• Clark, Linda Loeb. Social Darwinism And French Intellectuals 1860-1915. North Carolina: University of North Carolina at Chapel Hill, Doktora Tezi, 1968.
• Coşğun, Sena. “Thukydides’e Göre Kitlelerin Psikolojisi Ve Bunun Korfu Savaşı Anlatısına Yansıması”. International Journal of Human Sciences, 12/1 (2015), 738.
• Freely, John. Galileo’dan Önce Ortaçağ Avrupa’sında Modern Bilimin Doğuşu. çev. Muhtesim Güvenç. İstanbul: Kolektif Kitap Yayınları, 2014.
• Frued, Sigmund. Kitle Psikolojisi. çev. Kâmuran Şipal. İstanbul: Bozak Yayınları, 1975.
• Fukuyama, Francis. Tarihin Sonu ve Son İnsan. çev. Lütfü Dicleli. İstanbul: Profil Yayınları, 2012.
• Hobsbawm, Eric. Devrim Çağı 1789-1848. çev. Bahadır Sina Şeker. Ankara: Dost Yayınları, 2013.
• Kayaoğlu, Ayşe Gürel. “Kitlenin Psikolojisi Ya Da Sosyal Psikolojinin Kitlesi: Kitlede Yeni Bir Anlayışa Doğru”. Kurgu Dergisi, 20 (2003), 210.
• Gustave Le Bon. Erişim 1 Ocak 2019, https://www.britannica.com/biography/Gustave-Le-Bon
• Le Bon, Gustave. Arapların Medeniyeti. çev. Dr. Haktan Birsel. İstanbul: IQ Kültür Yayıncılık, 2014.
• Le Bon, Gustave. Devrim Psikolojisi. çev. Nisan Benzergil. İzmir: İlya İzmir Yayınları, 2015.
• Le Bon, Gustave. Kitleler Psikolojisi. çev. Yunus Ender. İstanbul: Hayat Yayınları, 1997.
• Lefebvre, Henri. Mekanın Üretimi. çev. Işık Ergüden. İstanbul: Sel Yayınları, 2014.
• Nasr, Seyyid Hüseyin. İnsan ve Tabiat. çev. Nabi Avcı. İstanbul: Ağaç Yayınları, 1991.
• Polat, Ferihan – Durmuş, Ayşegül. “Türk Siyasi Düşüncesinde Gustave Le Bon Etkisi: Abdullah Cevdet Örneği”. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4/5 (2015), 312.
• Russ, Jacqueline. Avrupa Düşüncesinin Serüveni. çev. Özcan Doğan. Ankara: Doğu Batı Yayınları. 2014.
• Tosh, John. Tarihin Peşinde. çev. Özden Arıkan. Ankara: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2013.