DİJİTAL DİZİ VE FİLM PLATFORMLARINDAKİ YÜKSELİŞİN ÖRGÜTSEL EKOLOJİ KURAMI AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2023, , 1 - 19, 14.07.2023

Mahmut Demirkıran

https://doi.org/10.54860/beyder.1257108

Öz

Dizi ve film sektörünün büyük bir kabuk değişiminden geçtiği bu dönemlerde yaşanan bu değişime, dijitalleşme ve pandemi sürecinin etkisi oldukça fazladır. Yaşanan bu değişimin nasıl bir şekilde gerçekleştiği ifade edilirken, örgütsel ekoloji kuramıyla ilişkisi göz ardı edilmemelidir. Araştırmanın amacı, dijitalleşme ve pandemi sürecindeki etkiler göz önüne alınarak kabuk değişimde olan dizi ve film sektörünün, örgütsel ekoloji kuramını içerisinde yer alan çeşitli kavramlarla ilişkilendirilmesidir. Ayrıca literatürde daha önce incelenmemiş olan bu bağlantının daha net olarak ifade edilmesi ile literatüre katkı sağlanması da amaçlanmaktadır. Yapılan çalışma sonucunda örgütsel ekoloji ve sektördeki kabuk değişimi olarak ifade edilen sinema sektöründeki düşüş ve dijital dizi ve film platformlarındaki yükseliş açıklanarak, örgütsel ekoloji kuramındaki çeşitli kavramların, sektördeki örneklerle daha net olarak açıklanması da planlanmaktadır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden birisi olan belge (doküman) incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada, dijital platformların yükselişi, sinema sektöründeki düşüşünün dijitalleşme ve pandemi süreci üzerinden değerlendirilmesi ve bu değerlendirmenin örgütsel ekoloji kuramı üzerinden incelenmesinin daha önce başka bir çalışmada gerçekleştirilmemiş olmasının yanı sıra örgütsel ekoloji kuramına ilişkin araştırmalarda nadiren tercih edilen bir araştırma yöntemi olan nitel araştırma yöntemlerinden belge incelemesi yöntemiyle gerçekleştirilmesi de literatürde yer alan diğer çalışmalardan farklı bir yönünü oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Dijital Dizi&Film Platformları, Sinemalar, Örgütsel Ekoloji Kuramı, Dijital Devrim, Covid 19

AN INVESTIGATION OF THE RISE IN DIGITAL SERIES AND FILM PLATFORMS IN TERMS OF ORGANIZATIONAL ECOLOGY THEORY

Öz

In these periods when the series and film industry is going through a significant change, the effect of the digitalization and pandemic process on this change is relatively high. While expressing how this change occurred, its relationship with organizational ecology theory should not be ignored. The research aims to examine the digital revolution, the pandemic process and the aftermath of the great collapse in cinemas and the rise in digital series and film platforms by associating them with various concepts within the theory of organizational ecology. It is also aimed to contribute to the literature by expressing this connection, which has not been examined in the literature before, more clearly. As a result of the study, it is planned to explain various concepts in organizational ecology theory more clearly with examples from the sector, by explaining the decline in the cinema sector, which is expressed as organizational ecology and the change in the shell in the sector, and the rise in digital TV series and film platforms. In the research, the document analysis method, which is one of the qualitative research methods, was used. In the study, the rise of digital platforms, the evaluation of the decline in the cinema industry through digitalization and the pandemic process, and the examination of this evaluation through organizational ecology theory have not been carried out in any other study before, as well as the document review method, which is a rarely preferred research method in research on organizational ecology theory. It is also different from other studies in the literature.

Anahtar Kelimeler

Digital Series & Film Platforms, Cinemas, Organizational Ecology Theory, Digital Revolution, Covid 19

Kaynakça

• Anadolu Ajansı. (2022). Dijital dönüşüme yönelik teknolojiler 2022'de etkisini artıracak. Erişim Tarihi: 24.04.2022 https://www.aa.com.tr/tr/bilim-teknoloji/dijital-donusume-yonelik-teknolojiler-2022de-etkisini-artiracak/2467721
• Anadolu Ajansı. (2022). Netflix İstanbul'da ofis açacak. Erişim Tarihi: 20.04.2022 https://www.aa.com.tr/tr/kultur-sanat/netflix-istanbulda-ofis-acacak-/2063943
• Andersson, T. D., Getz, D., & Mykletun, R. J. (2013). Sustainable festival populations: An application of organizational ecology. Tourism Analysis, 18(6), 621-634.
• Ayten, A., & Bulat, S. (2019). A study of generation z viewing habits in context of uses and gratification theory: The Protector Netflix series case. CTC 2019.
• Baş, T., & Akturan, U. (2017). Sosyal bilimlerde bilgisayar destekli nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık. Baum, J. (1996). Organizational ecology. In S. Clegg, C. Hardy, & W. Nord (Eds.), Handbook of organizational study (pp. 77–115). London: Sage
• BBC. (2022). Abone kaybeden Netflix kullanıcıların şifre paylaşımını engelleyebilir. Erişim Tarihi: 02.06.2022 https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-61158037
• BBC. (2022). Disney Plus Türkiye'de: Netflix ve televizyon kanallarının rekabeti dizi sektörünü nasıl değiştiriyor? Erişim Tarihi: 20.06.2022 https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-61750471
• BBC. (2022). Haluk Bilginer, Şahsiyet dizisindeki rolü ile Uluslararası Emmy Ödülleri'nde En İyi Erkek Oyuncu seçildi. Erişim Tarihi: 22.04.2022 https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-50555127
• Bundle. (2022). Netflix’ten tartışma yaratacak hesap paylaşımı kararı. Erişim Tarihi: 02.06.2022 https://www.bundle.app/bilim/netflix-ten-tartisma-yaratacak-hesap-paylasimi-karari-030A0246-F6E7-4867-A297-4FC492223585
• Campaingtr. (2022). Pandeminin kazananı dijital platformlar mı oldu?. Erişim Tarihi: 23.04.2022 https://www.campaigntr.com/pandeminin-kazanani-dijital-platformlar-mi-oldu/
• Carroll, G. R. (1984). Organizational ecology. Annual review of Sociology, 10(1), 71-93.
• Ciotti, M., Ciccozzi, M., Terrinoni, A., Jiang, W. C., Wang, C. B., & Bernardini, S. (2020). The COVID-19 pandemic. Critical reviews in clinical laboratory sciences, 57(6), 365-388.
• Coskun, S. (2021). Değişen Televizyon izleme alışkanlıkları bağlamında dijital platformlarda eğlence programları: Gain örneği. Halkbilimi bağlamında Türkiye’de kültürel turizm ve eğlence kültürü. (ed. S. Kılıç) İstanbul: Eğitim Yayınevi, 1-34.
• Coşar, B. (2013). Örgütsel ekoloji kuramı ve ampirik bir çalışma: İstanbul Avrupa Yakası tekstil sektöründen bir örnek (Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Coşar, B. (2021). Örgütsel ekoloji kuramına güncel bir bakış: kamu iktisadi teşekküllerinin küresel pazarlardaki rolü. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (58), 85-106.Çelebi, F. (2021). Dijital çağda liderlik ve girişimcilik. Ankara: İksad Yayınevi.
• Çelik, R. (2020). Lojistik sektöründe kullanılan yeni bilişim sistemleri: Lojistik 4.0 örneği. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 6(4), 85-90.
• Dünya.com. (2022). Geleneksel sinema salonları dijital platformlara karşı?”. Erişim Tarihi: 20.04.2022 https://www.dunya.com/sektorler/geleneksel-sinema-salonlari-dijital-platformlara-karsi-haberi-645746
• Erkılıç, H., & Erkılıç, S. D. (2021) COVID-19 pandemisi sürecinde dijital platformların yükselişi: sinema değer zincirindeki değişim sinema endüstrisini nasıl etkiler?. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi, (2021 Özel Sayı: 2. Uluslararası Dijital Çağda İletişim Sempozyumu, Süreklilikler ve Kesintiler: Kültürler, Pazarlar ve Siyaset), 99-126.
• Erkılıç, H., Erkılıç, S. A. D., & Değirmen, S. (2021). Covid-19 Pandemisi ve Sinema Sektöründe Kriz: Yapısal Sorunlarla Yüzleşme Fırsatı. Connectist: Istanbul University Journal of Communication Sciences, (60), 91-125.
• Getz, D., & Andersson, T. (2016). Analyzing whole populations of festivals and events: An application of organizational ecology. Journal of Policy Research in Tourism, Leisure and Events, 8(3), 249-273.
• Gürbüz, S., & Şahin, F. (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Haberler.com. (2022). TRT, Netflix'e rakip oluyor!. Erişim Tarihi: 31.05.2022 https://www.haberler.com/guncel/trt-netflix-e-rakip-oluyor-14926870-haberi/
• Hannan, M. T., & Carroll, G. R. (1992). Dynamics of organizational populations: Density, legitimation, and competition. Oxford University Press.
• Hannan, M. T., & Freeman, J. (1977). The population ecology of organizations. American journal of sociology, 82(5), 929-964.
• Hannan, M. T., & Freeman, J. (1989). Organizational ecology. Harvard university press.
• Hannan, M. T., Pólos, L., & Carroll, G. R. (2007). Language matters, from logics of organization theory: audiences, codes, and ecologies. Introductory Chapters, Princeton University Press.
• Hodder, I. (2000). The interpretation of documents and material culture. In N. K. Denzin & Y.S. Lincoln (Edts.) Handbook of qualitative research, Thousand Oaks: Sage
• Ildir, A., & Celik Rappas, I. A. (2021). Netflix in Turkey: Localization and audience expectations from video on demand. Convergence, 28(1):255-271.
• Keskin, H., Akgün, A. E., & Koçoğlu, İ. (2016). Örgüt teorisi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kılıç, F. (2020). Örgütsel Ekoloji Teorisi Üzerinden Girişimcilik Ekosisteminin Girişimciler Üzerindeki Etkisi. Beykoz Akademi Dergisi, 8(1), 154-173.
• Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 170-189.
• Koçel, T. (2020). İşletme Yöneticiliği, 18. Baskı, İstanbul: Beta Yayınları.
• KPMG. (2022). Türkiye’de dijital yayın platformları ve pandeminin etkileri. Erişim Tarihi: 24.04.2022 https://home.kpmg/tr/tr/home/gorusler/2020/09/turkiyede-dijital-yayin-platformlari-pandeminin-etkileri.html
• Lotz, A. D. (2021). In between the global and the local: Mapping the geographies of Netflix as a multinational service. International Journal of Cultural Studies, 24(2), 195-215.
• MacMillan, K., & Komar, J. (2018). Population ecology (organizational ecology): an experiential exercise demonstrating how organizations in an ındustry are born, change, and die. Journal of Management Education, 42(3), 375-397.
• Marketingtürkiye. (2022). Kurtlar sofrasında kazanan dijital yayın platformu hangisi?. Erişim Tarihi: 21.04.2022 https://www.marketingturkiye.com.tr/haberler/dijital-yayin-platformlarinda-rekabet-kizisiyor/
• Mirze, S. K. (2010). İşletme. İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Nalbantoğlu, C. B. (2021). Dijital dönüşümün örgüt kültürü üzerine yansımaları. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 23(40), 193-207.
• Netflix. (2022). Netflix’in maliyeti nedir? Erişim Tarihi: 31.04.2022 https://www.netflix.com/tr/
• Ormanli, O. (2019). Online film platforms and the future of the cinema. CTC 2019.
• Önder, Ç. (2013). Örgütsel ekoloji kuramı. D. Taşcı & E. Erdemir (Ed.), Örgüt kuramı (s. 84- 103). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Parmaksız, M. Y., & Kırçova, İ. (2020). Film ve dizilerin abonelik temelli izleme motivasyonları üzerine nitel bir çalışma: Neden SVOD?. Business & Management Studies: An International Journal, 8(1), 779-802.
• Patel, A., Xavier, R., & Broom, G. (2005). Toward a model of organizational legitimacy in public relations theory and practice. In International communication association conference (pp. 1-22). International Communication Association.
• Punch, K. F. (2020). Sosyal araştırmalara giriş: Nitel ve nicel yaklaşımlar (Çevirenler: D. Bayrak, B. Aslan ve Z. Akyüz). Ankara: Siyasal Kitabevi. 5. bs.
• RTÜK. (2022). RTÜK’ten Netflix’e Ceza. Erişim Tarihi: 31.05.2022 https://www.rtuk.gov.tr/rtukten-netflixe-istismar-cezasi/3041
• Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç. & Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-256.
• Saldana, J. (2011). Fundamentals of qualitative research. Oxford University Press.
• Sargut, A. S., Özen, Ş., Gökşen, N. S., Oğuz, F., Önder, Ç., Üsdiken, B., & Yıldırım, E. (2015). Örgüt kuramları. İmge Kitabevi Yayınları. 3. bs.
• Sputnik. (2022). Disney Plus, Türkiye'de kullanıma açıldı. Erişim Tarihi: 20.06.2022 https://tr.sputniknews.com/20220614/disney-plus-turkiyede-kullanima-acildi-1057392380.html
• Sunal, G., & Kalkan, S. B. (2020). Üniversite öğrencilerinin film izleme alışkanlıklarının covid-19 pandemisi sürecinde değişiminin belirlenmesi. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 2020(52), 187-200.
• TRT Haber. (2022). Hangi dijital medya platformları Türkiye'de temsilcilik açıyor?. Erişim Tarihi: 21.04.2022 https://www.trthaber.com/haber/bilim-teknoloji/hangi-dijital-medya-platformlari-turkiyede-temsilcilik-aciyor-545811.html
• Turhan, M. S., & Arı, Y. (2021). Örgütsel ekoloji ve kooperatif örgütlenmeleri: Türkiye’de tarım, ormancılık ve balıkçılık sektörü üzerine bir analiz.
• Türkiye İstatistik Kurumu (2022). Erişim Tarihi: 04.05.2022 https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Sinema,-Tiyatro,-Opera,-Bale,-Orkestra,-Koro-ve-Topluluk-Istatistikleri-2020-37205
• Türkmen, B. (2020). Utilising digital media as a second language (L2) support: A case study on Netflix with translation applications. Interdisciplinary Description of Complex Systems: INDECS, 18(4), 459-470.
• Üsdiken, B., & Önder, Ç. (2015). Örgüt kuramları. (der. A. S. Sargut., Ş. Özen. (3.bs)) İstanbul: İmge Kitabevi.
• Vanattenhoven, J., & Geerts, D. (2015, June). Broadcast, video-on-demand, and other ways to watch television content: a household perspective. In Proceedings of the ACM International Conference on Interactive Experiences for TV and online Video (pp. 73-82).
• Velavan, T. P., & Meyer, C. G. (2020). The COVID‐19 epidemic. Tropical medicine & international health, 25(3), 278.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (1999). Nitel araştırma yöntemleri (1.bs.). Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yüksel, M., Seymen, O. A., & Bolat, O. İ. (2016). Çevreci örgüt kuramları kapsamında örgüt yaşı ile örgüt yapısı arasındaki ilişkinin boyutları üzerinde farklı değerlendirmeler: yazınsal bir inceleme. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.