Türkiye’de Yapılan Yenilik Faaliyetleri ve Yenilik Performansının AB Ortalamasıyla Karşılaştırmalı Analizi

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 1, 99 - 119, 26.06.2024

Mehmet Karahan

https://doi.org/10.14514/beykozad.1350609

Öz

Günümüzdeki ileri rekabet ortamlarında işletmelerin rakipleri ile yarışması ve onlardan bir adım öne çıkmaları için rekabetçi öncelikleri rakiplerine göre daha iyi kullanmaları gerekmektedir. Bu kapsamda, işletmelerin rakiplerine üstünlük sağlamaları için yenilikler yapması artık bir zorunluluğa dönüşmüştür Yenilikçilik ülke ekonomilerinin tüm boyutlarında önemli bir rekabet aracı olarak kullanılabildiğinden, zamanımızın ileri rekabet ortamlarında işletmelerin üretim süreçlerini ve örgütsel yapılarını bu ortama uygun olarak sürekli yenilemeleri, işletmelerin yaşamlarını sürdürebilmeleri için hayati derecede öneme sahiptir. Bu bağlamda yapılan çalışmada, yenilikçilik faaliyetleri yapan işletmeler, yenilik çeşitleri, yeniliklerin sürdürülebilirliği, finansal destek almaları, yenilikçilik yapma gayeleri, girişimlerin karşı karşıya geldiği engeller, işletmelerin yenilik yapmama nedenleri, ayrıntılı olarak incelenmiş ve elde edilen sonuçlar yorumlanmıştır. Ayrıca Türkiye’nin yenilikçilik performansı AB ortalamasıyla karşılaştırılarak ülkenin uluslararası seviyede güçlü ve zayıf yönleri belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre; Türkiye’de 2018-2020 yılları arasında genel olarak en yüksek yenilik faaliyeti sanayi sektöründe yapılmıştır. En yüksek ürün yeniliği, iş süreci yeniliği, mal yeniliği yine sanayi sektöründe yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre sanayi sektöründeki ürün yenilikçisi girişimler ve Pazar için yeni olan yeniliklerde daha iyi durumdadır. Yenilik faaliyetleri sırasında girişimlerin karşılaştığı en büyük engel yüksek maliyetlerdir. AB ile yapılan karşılaştırmada Türkiye’nin yenilik performansının daha düşük seviyelerde olduğu, ancak yenilikçilik kriterleri yönüyle yenilikçiler ve satış etkileri kriterlerinde 2019-20 döneminde AB ortalamasını geçtiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yenilik faaliyetleri, yenilik engelleri, inovasyon güçlükleri, yenilik performansı

A Comparative Analysis of Innovation Activities and Innovation Performance of Businesses in Türkiye with EU Averages

Öz

In today's advanced competitive environments, businesses need to use competitive priorities better than their competitors in order to compete with their competitors and stand out from them. In this context, it has become a necessity for enterprises to innovate in order to outperform their competitors. Since innovation can be used as an important competitive tool in all dimensions of the country's economies, it is vitally important for enterprises to continuously renew their production processes and organizational structures in accordance with this environment in advanced competitive environments of our time, so that businesses can live their lives. In this context, in this study, businesses engaged in innovation activities, types of innovations, sustainability of innovations, receiving financial support, the objectives of innovating, obstacles faced by enterprises, the reasons why the enterprises do not innovate, are examined in detail and the results are presented below. In addition, in order to find the necessary solutions for the dissemination of innovation, the problems faced by the innovation were tried to be determined in the study and suggestions were developed for the solution of these problems. According to the results obtained from the study; The highest innovation activity in general was carried out in the industrial sector in Turkey between 2018 and 2020. The highest product innovation, business process innovation, products innovation were also made in the industrial sector. According to the data obtained, product innovation initiatives in the industrial sector are better positioned from innovations that are new to the market. The most compelling obstacle faced by business during innovation activities is high costs. In the comparison with the EU, it has been determined that Turkey's innovation performance is at lower levels, but it exceeds the EU average in the 2019-20 period in terms of innovators and sales impact criteria in terms of innovation criteria.

Anahtar Kelimeler

Innovation activities, innovation barriers, innovation challenges, innovation performance

Kaynakça

• Akgün, A.E ve Keskin, H. (2014). Organisational Resilience Capacity and Firm Product Innovativeness and Performance. International Journal of Production Research, 52(23), 6918-6937
• Camisón, C., & Villar-López, A. (2014). Organizational innovation as an enabler of technological innovation capabilities and firm performance. Journal of business research, 67(1), 2891-2902.
• Cozijnsen A.J., Vrakking W.J. and Ijzerloo M. (2000). Success and failure of 50 innovation projects in Dutch companies. European Journal of Innovation Management. 3(3),150-159.
• Çelik, Neslihan (2013). Ulusal Yenilik Stratejisi ve Girişimlerde Yenilikçilik, İstanbul Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl:2013, Sayı:6, ss.17-36.
• Distanont, A. and Khongmalai, O. (2018). The role of innovation in creating a competitive advantage, Kasetsart
• Journal of Social Sciences, Vol. 41 No. 1 (2020): January-April
• Drucker, P.F., (2015). Innovation and Entrepreneurship -Practice and Principles. London and New york: Routledge Classics.
• Durmuş, Aysun (2018) Yenilik Stratejilerinin İşletme Performansı Üzerindeki Etkileri ve Bir Uygulama, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi
• Erdem, Barış, Gökdeniz, Ayhan ve Met, Önder (2011), Yenilikçilik ve İşletme Performansı İlişkisi: Antalya’da Etkinlik Gösteren 5 Yıldızlı Otel İşletmeleri Örneği, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(2), 77-80.
• European Union (2022). European Innovation Scoreboard. Luxembourg: Publications Office of the European Union. doi: 10.27777/309907 ISBN 978-92-76-55508-7.
• Kalay, F. ve Kızıldere, C. (2015). Türk İşletmelerinin İnovasyon Performansını Etkileyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma, Ordu Ünv. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi Cilt 5, Sayı 13, s.36-63.
• Karahan M. ve Karhan G. (2013). A case study on innovation activities in Turkey and the obstacles for innovation. Procedia – Social and Behavioral Sciences. 75:129-138.
• Karahan, Mehmet ve Dinç, Hasan (2017), Innovation Activities in Turkey: Comparative Analysis of 2010-2012 and 2012-2014 Periods, Journal of Economics, Management and Trade, 18(4): 1-10. Article no.JEMT.35764
• Langvik TA, Johansen FR, Callisen F, Norman S, Thoresen J. (2005). Innovation and regional development. Al & Soc. 2005; 19: 384-406.
• Löfsten, H. (2014). Product innovation processes and the trade-off between product innovation performance and business performance. European Journal of Innovation Management, 17(1), 61-84.
• Maletič, M., Maletič, D. Dahlgaard, J.J., Dahlgaard-Park, S.M. & Gomišček, B. (2015): Effect of sustainability-oriented innovation practices on the overall organisational performance: an empirical examination, Total Quality Management & Business Excellence, Volume 27, 2016-Issue:9-10.
• Ndesaulwa, A. P. & Kikula, J. (2017) Determinants of Innovation Activities Being Carried Out By Small and Medium Enterprises (SMES) in Arusha and Moshi-Northern Tanzania. European Journal of Business, Economics and Accountancy Vol. 5, No. 1, 2017
• Ömürhek, N. & Kişi, E. (2019). "Entropi Temelli MAUT Yöntemi ile Yenilikçi Girişimlerin Faaliyetlerinin Değerlendirilmesi", Ömer Halisdemir Üniversitesi iktisadi ve idari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12 (2), 264-288.
• Özçifçi, Vesile ve Sarıçay, Hatice (2014), İşletmelerde Yenilikçilik Faaliyetlerinin İncelenmesi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 2014 18 (1): 387-404
• Tidd, Joe and Bessant, John (2018), Innovatıon Management Challenges: From Fads to Fundamentals, International Journal of Innovation Management, 22(5), 1840007.
• TUİK, (2021). Yenilik Araştırması 2020, url: tuik.gov.tr, ET: 20.01.2021
• Uzkurt C. (2008). Yenilik Yönetimi ve Yenilikçi Örgüt Kültürü. İstanbul: Beta Basım A.Ş.
• Uzunbacak, Hasan Hüseyin (2015). Organize Sanayi Bölgelerindeki İşletmelerin Yenilikçilik Durumlarının Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi: Isparta ve Burdur OSB Örneği, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 2015, 8(40), 17-36.
• Yıldız, Bülent ve Aslan, Hüseyin (2019). İmalat Firmalarında İnovasyon Faaliyetlerinde Karşılaşılan Güçlükler: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması, Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(2), 94.