Türkiye’de Vatandaş Odaklı İdare: E- Devlet Ötesi Dijitalleşen Kamu

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 172 - 190, 28.10.2023

Handan Boyalı

https://doi.org/10.38057/bifd.1325556

Öz

Tarihi süreç içerisinde idarenin vatandaşlara yönelik hizmet sunma şekilleri sürekli bir şekilde yenilenmiştir. Günümüzde de birçok yeni hizmet sunma şekilleri mevcuttur. Bunlardan en yeni olanları; yeni kamu yönetimi, stratejik yönetim, toplam kalite yönetimi, yönetişim ve elektronik devlet (e-devlet) olarak sıralanmaktadır. Bu yeni hizmet sunum biçimlerinden biri olan e-devlet, özellikle bilgi ve iletişim teknolojisi temelli bir model olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu durumun öne çıkan yanı, bilgi ve iletişim teknolojisindeki değişime bağlı olarak sürekli yenilenen ve yapılanan bir yönetim modelinin var olmasıdır. E-devlet modelinin bilgi ve iletişim teknolojisi üzerinde var olması, sistemin dinamik bir yapıya sahip olduğu anlamını taşımaktadır. Teknolojide yaşanan gelişmeler ile birlikte e-devlet modeli de dönüşerek gelişmektedir. Özellikle bilgi ve iletişim teknolojisindeki ilerlemeye bağlı olarak ortaya çıkan yeni iletişim ve haberleşme mecraları, devlet- vatandaş ilişkilerini etkilemekte ve e-devlet ötesi dijitalleşemeye zemin hazırlayarak bir gereklilik oluşturmaktadır. Bu çalışmayla dünya genelinde yaygınlaşmaya başlayan dijital dönüşüme Türkiye’nin ne denli uyum sağladığı, Türkiye’deki kamu kurumlarının bu dönüşümden nasıl etkilendiği ve idarelerin bu yönde nasıl politikalar ürettiği araştırılmıştır. Bu bağlamda birincil kaynaklar incelenmiş, detaylı literatür taraması yapılmış, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının dokümanlarının analizi yapılmış, yayınları kaynak olarak kullanılmıştır. Çalışmayla kamu idarelerinin dijital hizmet üretmeye ilişkin planladıkları politikalara katkılar sunması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dijitalleşme, E-Devlet, Dijital Kamu, Türkiye

Citizen-Oriented Administration in Türkiye: Digitalized Public Beyond E-Government

Öz

In the historical process, the way the administration provides services to the citizens has been constantly renewed. Today, there are many new ways of providing services. The newest ones are; new public management, strategic management, total quality management, governance and electronic government (e-government). E-government, which is one of these new forms of service delivery, emerges as a model based on information and communication technology. The prominent aspect of this situation is the existence of a management model that is constantly renewed and structured depending on the change in information and communication technology.
The existence of the e-government model on information and communication technology means that the system has a dynamic structure. Along with the developments in technology, the e-government model is also transforming and developing. Especially, new communication and communication channels that have emerged due to the progress in information and communication technology affect the state-citizen relations and create a necessity by laying the groundwork for digitalization beyond e-government. With this study, it has been researched how Turkey has adapted to the digital transformation that has started to become widespread throughout the world, how public institutions in Turkey are affected by this transformation and how the administrations produce policies in this direction. In this context, primary sources have been examined, a detailed literature review has been made, the documents of the relevant public institutions and organizations have been analyzed, and their publications have been used as a source. The aim of the study is to contribute to the policies of public administrations regarding the production of digital services.

Anahtar Kelimeler

Digitization, E-Government, Digital Government, Türkiye

Kaynakça

• Akcagündüz, E. (2019). Türkiye’de e-devlet ve e-yönetişim: Mevcut duruma genel bir bakış. B. Parlak, & K. C. Doğan (Edt.) E-yönetişim kavramsal/kuramsal çerçeve, ülke incelemeleri ve Türkiye’ye yansımaları (ss. 417-441). Beta Yayıncılık.
• Almarabeh, T., & AbuAli, A. (2010). A general framework for e-government: Definition, maturity challenges, opportunities, and success. European Journal of Scientific Research, 39(1), 29-42.
• Altınok, A. R. (2003). Kaliteli hizmet sunumunun bir aracı olarak e-devlet. Kamu Yönetiminde Kalite 3. Ulusal Kongresi Bildiriler Kitabı, TODAİE Yayınları, Ankara.
• Atmaca, Y., & Karaçay, F. (2020). Türkiye’deki kamu yönetimi reformlarında dijitalleşme ve e-yönetişim. International Journal of Management and Administration, 4(8), 260-280.
• Avaner, T., & Çelik, M. (2021). Türkiye’de dijital dönüşüm ofisi ve yapay zeka yönetimi: Büyük Veri ve Yapay Zeka Daire Başkanlığı’nın geleceği üzerine. Medeniyet Araştırmaları Dergisi, 6(2), 1-18.
• Babaoğlu, C., & Erdoğan, O. (2021). Yerel hizmetlerde dijitalleşme ve yerel yönetimler. Ö. Önder, E. B. Sipahi, & M. Yamana (Edt.), Yerel yönetimler: Yönetim, siyaset, kent ve güncel tartışmalar (ss. 713-732). Gazi Kitabevi.
• Balcı, A. (2003). E-devlet: Kamu yönetiminde yeni perspektifler, fırsatlar ve zorluklar. A. Balcı vd. (Edt.), Kamu Yönetiminde çağdaş yaklaşımlar. Seçkin Yayınları.
• Bilgi ve İletişim Teknolojileri Dairesi. (2014). Ülkemizde bilgi toplumuna dönüşüm. T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. http://www.bilgitoplumu.gov.tr/bilgi-toplumu/ulkemizde-bilgi-toplumuna-donusum/.
• Çapar, S., Demir, R., & Yıldırım, Ş. (2015). Kamu hizmet sunumunda idarecilerin işlevi. Türk İdare Dergisi, (481), 361-400.
• Çarıkçı, O. (2009). Türkiye’de kamu hizmetlerinin sunumu ve e-devlet uygulamaları: Isparta ili örneği. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Çukurçayır, M. A., & Eşki, H. (2001). Kamu hizmeti sunumunda yeni yöntemler. Selçuk Üniversitesi İİBF Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 1(1-2), 89-109.
• Delibaş, K., & Akgül, A. E. (2010). Dünyada ve Türkiye’de e-devlet uygulamaları: Türkiye’de e-demokrasi ve e-katılım potansiyellerinin harekete geçirilmesi. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 13(1), 101-144.
• Erdoğan, O. (2019a). Yerel yönetimlerde dijital dönüşüm: Molenwaard belediyesi örneği. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13, 59-74.
• Erdoğan, O. (2019b). Yerel yönetimlerde e-belediye uygulamaları: içişleri bakanlığı e-belediye bilgi sistemi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(3), 551-566.
• Ergin, A. (2016). Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu Kararları ve Gelişmeleri, Bilim ve Teknoloji Kurulu 29. Toplantısı. https://docplayer.biz.tr/23190705-Bilim-ve-teknoloji-yuksek-kurulu-kararlari-ve-gelismeleri.html
• İnce, N. M. (2001). Kamu hizmetlerinin sunulmasında yeni imkanlar. Elektronik Devlet, T. C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/Elektronik_devlet_Kamu_hizmetlerinin_sunulmasinda_yeni_imkanlar.pdf
• Katı, Ö. (2021). Türkiye’de elektronik devletin ortaya çıkışı ve gelişimi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Trakya Üniversitesi.
• Kaya, A., & Mursül, D. (2017). Dijital Türkiye Projesi kapsamında kamu hizmetlerinin dönüşümü. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 1, Özel Sayı: 4, 209-219.
• Kırçova, İ. (2003). E-devlet uygulamaları ve ekonomiye etkileri. İstanbul Ticaret Odası Yayınları, Acar Matbaacılık.
• OECD. (2005). E-government for better government. https://read.oecd-ilibrary.org/governance/e-government-for-better-government_9789264018341-en#page12
• Sobacı, M. Z. (2012). E-devlet: Kuramsal bir bakış. M. Z. SOBACI, & M. YILDIZ (Edt.), E-devlet kamu yönetimi ve teknoloji ilişkisinde güncel gelişmeler. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Şahin, A. (2016). Türk kamu yönetiminde yapısal dönüşüm ve e-devlet. Atlas Akademi.
• Taner, A. (2012). Kamu yönetiminde yeniden yapılanma arayışları ve hesap verme sorumluluğuna etkileri. Sayıştay Dergisi, 85, 27-50.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanlığı. (2023). Dijital Devlet Stratejisi. https://cbddo.gov.tr/dijital-devlet-stratejisi/
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanlığı. (2023). Ulusal Yapay Zeka Stratejisi. https://cbddo.gov.tr/uyzs
• T.C. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı. (2023). Performans Programı 2023. https://www.iletisim.gov.tr/images/uploads/dosyalar/%C4%B0leti%C5%9Fim_Ba%C5%9Fkanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_Performans_Program%C4%B1_2023.pdf
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2019). On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023). https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/On_Birinci_Kalkinma_Plani-2019-2023.pdf ,
• T.C. 58. Hükümet Acil Eylem Planı. (2003). https://docplayer.biz.tr/3890419-T-c-58-hukumet-acil-eylem-plani-aep.html
• T.C. Kalkınma Bakanlığı. (2015). 2015-2018 Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Planı. http://www.bilgitoplumu.gov.tr/wp-content/uploads/2020/07/2015-2018-Bilgi-Toplumu-Stratejisi-ve-Eylem-Plani.pdf
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanlığı. (2021). Ulusal Yapay Zeka Stratejisi 2021-2025. T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı https://cbddo.gov.tr/SharedFolderServer/Genel/File/TR-UlusalYZStratejisi2021-2025.pdf
• T.C. Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı. (2016). 2016-2019 Ulusal E-Devlet Stratejisi ve Eylem Planı. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/07/20160719M2-1-1.pdf
• Yıldırım, Ş. (2007). Kamu hizmetlerinde etkinliğin ve verimliliğin arttırılmasında e-devletin rolü ve bir e-devlet uygulaması: Kimlik paylaşım sistemi (KPS) [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Selçuk Üniversitesi.