Akıllı Telefon Bağımlılığı ile Yaşam Doyumu İlişkisinde Nomofobinin Rolü: Yapısal Eşitlik Modeli Uygulaması

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 79 - 107, 29.08.2022

Emre Yakut , Havva Sarı , Özlem Kuru

https://doi.org/10.33399/biibfad.933191

Cited By: 2

Öz

Akıllı telefonlara sürekli eklenen özellikler nedeniyle bireylerin günlük işlerinin büyük bir kısmını telefonları üzerinden bitirebilmeleri, bireylere daha fazla akıllı telefon kullanımı için motivasyon sağlamıştır. Ancak bu durum bireylerin problemli akıllı telefon kullanımını artırmış, akıllı telefon bağımlılığı olarak nitelendirilen ve davranışsal bağımlılıklar arasında yer alan bir soruna dönüşmüştür. Benzer şekilde günlük hayatının belirli bir bölümünü akıllı telefonlarına ayıran bireyler, bağımlı oldukları akıllı telefonlarından ayrı kalma korkusu olarak nitelendirilen nomofobi problemi ile karşılaşmıştır. Her iki durum ise sonuç olarak bireylerin akıl sağlığını ve toplumsal ilişkilerinin niteliğini açıklayan yaşam doyumunu etkilemiştir. Çalışmada öğrencilerin akıllı telefon bağımlılıkları, nomofobi düzeyleri ve yaşam doyumları arasındaki ilişkilerin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi öğrencilerinden 430 birimlik bir örneklem ile çalışılmıştır. Değişkenler ile ilgili literatür incelemesinden yola çıkılarak oluşturulan yapısal eşitlik modelinin analizi sonucunda akıllı telefon bağımlılığı ile nomofobi arasında pozitif, nomofobi ile yaşam doyumu arasında negatif ve akıllı telefon bağımlılığı ile yaşam doyumu arasında negatif yönlü anlamlı ilişkiler saptanmıştır. Ayrıca akıllı telefon bağımlılığı ile yaşam doyumu arasındaki ilişkide nomofobinin kısmi aracılık rolü olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Akıllı telefon bağımlılığı, nomofobi, yaşam doyumu, yapısal eşitlik modellemesi

The Role of Nomophobia in the Relationship of Smartphone Addiction and Life Satisfaction: Application of the Structural Equality Model

Öz

Due to the features constantly added to smartphones, individuals can finish most of their daily work on their phones, which has motivated individuals to use more smartphones. However, this situation has increased the problematic smartphone use of individuals and has turned into a problem that is described as smartphone addiction and is among the behavioral addictions. Similarly, individuals who devote a certain part of their daily life to their smartphones have encountered the problem of nomophobia, which is described as the fear of being separated from their smartphones. Both situations ultimately affected the mental health of individuals and their life satisfaction, which explains the quality of their social relations. The aim of the study is to examine the relationships between students' smartphone addiction, nomophobia levels and life satisfaction. Four hundred thirty unit samples from Osmaniye Korkut Ata University students were used in the study. As a result of the structural equation model analysis based on the literature review on variables, a significant positive relationship was found between smartphone addiction and nomophobia. On the other hand, a significant negative correlation was found between nomophobia and life satisfaction and between smartphone addiction and life satisfaction. In addition, it was seen that nomophobia had a partial mediating role in the relationship between smartphone addiction and life satisfaction.

Anahtar Kelimeler

Smart phone addiction, nomophobia, life satisfaction

Kaynakça

• Akdoğan, Z. (1996). Cep Telefonu Üzerine Bir Araştırma ve Tasarım. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi: İstanbul.
• Aktaş, Y. (2019). Nomofobi düzeylerinin yaşam doyumu ve iş performansı üzerindeki etkisi: Kütahya kent merkezinde bir uygulama. Yükseklisans tezi. Kütahya Dumlupınar Üniversitesi.
• Ardahan, F.(2014). Sosyal sermaye, yaşam doyumu ve akademik başarı ilişkisi: BESYO örneği. International Journal of Human Sciences, 11(1), 1212-1226. doi: 10.14687/ijhs.v11i1.2754
• Baron, R. M. & Kenny, D. A. (1986). The moderator-mediator variable distinction in social psychological research: conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Personallity and Social Psychology, 51(6), 1173-1182.
• Bhattacharya, S., Bashar, M. A., Srivastava, A. ve Singh, A. (2019). Nomophobia: No mobile phone phobia. Journal of family medicine and primary care, 8(4), 1297.
• Bian, M., & Leung, L. (2015). Linking Loneliness, shyness, smartphone addiction symptoms, and patterns of smartphone use to social capital. Social science computer review, 33(1), 61-79.
• Bragazz, N. L., & Puente, G. D. (2014). A proposal for ıncluding nomophobia in the new DSM-V. Psychology Research and Behavior Management, 7, 155-160.
• BTK. (2020). Pazar Verileri - Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu: https://www.btk.gov.tr/pazar-verileri (Erişim: 07.02.2021)
• Buctot, D. B., Kim, N., & Kim, S. H. (2020). The role of nomophobia and smartphone addiction in the lifestyle profiles of junior and senior high school students in the Philippines. Social Sciences & Humanities Open, 2 (1).
• Büyükalim, M. (2020). Üniversite öğrencilerinde genel aidiyet, nomofobi ve yaşam doyumu arasındaki yordayıcı ilişkiler. Yükseklisans tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Cambridge Dictionary (2020). (Erişim: 29.12.2020) https://dictionary.cambridge.org/tr/s%C3%B6zl%C3%BCk/ingilizce-t%C3%BCrk%C3%A7e/addiction?q=addiction+
• Cayhan, T. (2017). Akıllı telefon kullanımı ile duygusal zeka ve yaşam doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yükseklisans tezi. İstanbul Gelişim Üniversitesi.
• Çamur, G. (2020). Sosyal Hizmet Alanlarına Göre Gruplar. V. Duyan içinde, Gruplarla Sosyal Hizmet. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Dağlı, A., & Baysal, N. (2016). Yaşam doyumu ölçeğinin Türkçe'ye uyarlanmasi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59), 1250-1262.
• Deloitte (2017). Deloitte Global Mobil Kullanıcı Araştırması- 2017. https://www2.deloitte.com/tr/tr/pages/technology-media-and-telecommunications/articles/global-mobile-consumer-survey-2017.html (Erişim: 07.02.2021)
• Deloitte (2019). Sosyal medyada birinciliği kaptırmadık oyunu da En çok biz oynadık. https://www2.deloitte.com/tr/tr/pages/about-deloitte/press-releases/deloitte-global-mobil-kullanici-arastirmasi-2019-sonuclari-aciklandi.html (Erişim: 07.02.2021)
• Destexdigital. (2020). Türkiye'nin Dijital İstatistikleri. https://www.destexdigital.com/blog/turkiyenin-2020-dijital-istatistikleri/#:~:text=T%C3%BCrkiye'de%20N%C3%BCfusun%20%92.2',2%2C4%20Milyon%20art%C4%B1%C5%9F%20g%C3%B6stermi%C5%9Ftir. (Erişim Tarihi: 07.02.2021)
• Diener, E. D., Emmons, R. A., Larsen, R. J., and Griffin, S. (1985). The Satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49 (1), 71-75.
• Dilmaç, B. ve Ekşi, H. (2008). Meslek yüksek okullarında öğrenim gören öğrencilerin yaşam doyumları ve benlik saygılarının incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (20), 279-289.
• Doğan, D. (2019). SmartPLS ile Veri Analizi. Ankara: Zet Yayınları.
• Durak, H. Y. (2019). Investigation of nomophobia and smartphone addiction predictors among adolescents in Turkey: Demographic variables and academic performance. The Social Science Journal, 56(4), 492-517.
• Erdem, H., Türen, U., & Kalkın, G. (2017). Mobil telefon yoksunluğu korkusu (nomofobi) yayılımı: Türkiye’den üniversite öğrencileri ve kamu çalışanları örneklemi. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 10(1), 1-12.
• Gonçalves, S., Dias, P., & Correia, A.-P. (2020). Nomophobia and lifestyle: Smartphone use and its relationship to psychopathologies. Computers in Human Behavior Reports, 2.
• Göktaş, H. (2019). Lise öğrencilerinin akıllı telefon bağımlılığı, mobil telefon yoksunluğu korkusu (nomofobi) ve akademik başarıları arasındaki ilişki . Yükseklisans Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi .
• Göldağ, B. (2019). Akıllı telefon bağımlılığı ile algılanan stres ve yaşam doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Turkish Studies-Information Technologies and Applied Sciences, 14(2), 193-212.
• Güler, E. Ö., & Veysikarani, D. (2019). Nomofobi üzerine bir araştırma: Üniversite öğrencileri örneği. Beykoz Akademi Dergisi, 7(1), 75-88.
• Gümüş, İ., & Örgev, C. (2015). Önlisans öğrencilerinin akıllı cep telefon kullanmalarının başarı ve harcama düzeylerine olası etkileri üzerine bir çalışma. Akademik Platform, 310-315.
• Hair, J., Hult, G., Ringle, C. & Sarstedt, M. (2014). A Primer on Partial Least Squares Structural Equation Modeling (PLS-SEM). Los Angeles: Sage.
• Hair, J., Hult, Ringle, C. and Sarstedt, M. (2017). A Primer on Partial Least Squares Structural Equation Modeling (PLS-SEM) Second Edition. Los Angeles: Sage.
• Kaplan Akıllı, G., & Gezgin, D. M. (2016). Üniversite öğrencilerinin nomofobi düzeyleri ile farklı davranış örüntülerinin arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (40), 51-69.
• Karagözoğlu Aslıyüksek, M. (2016). Bilgi profesyoneli adaylarının internet bağımlılığı düzeyleri: Marmara Üniversitesi bilgi ve belge yönetimi bölümü örneği. Bilgi ve Belge Araştırmaları, (6), 23-45.
• Karaköse, H. B. (2019). Üniversite öğrencilerindeki akıllı telefon bağımlılığının yaşam doyumu ve depresyon açısından incelenmesi. Yükseklisans tezi. İstanbul Gelişim Üniversitesi.
• Karakuyu, A. ve Ata, F. (2019). Ön lisans öğrencilerinin nomofobilerinin bazı değişkenlerce incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(67), 908-915.
• Kardefelt-Winther, D., Heeren, A., Schimmenti, A., van Rooij, A., Maurage, P., Carras, M., . . . Billieux, J. (2017). How can we conceptualize behavioral addiction without pathologizing common behaviors? Addiction, 112(10), 1709-1715.
• King, A. L., Valença, A. M., & Nardi, A. E. (2010). Nomophobia: The mobile phone in panic disorder with agoraphobia reducing phobias or worsening of dependence? Cognitive and Behavioral neurology, 23(1), 52-54.
• Kula, H., Ayhan, C., Soyer, F., & Kaçay, Z. (2020). The relationship between smartphone addiction and life satisfaction: Faculty of sport sciences students. International Journal of Psychology and Educational Studies, 7(1), 86-95.
• Kusuma, J. F., Sahede, I., Sunaryo, A. T., Fahmi, A. Z., & Nurtjahjo, F. E. (2019). Smartphone Addiction and Life Satisfaction among College Students. 14th International Conference on Language, Innovation, Culture and Education (ICLICE) & 3rd International Research Conference on Management, Leadership & Social Sciences (IRCMALS) 14th & 15th June, (s. 29-35).
• Kwon, M., Kim, D.-J., Cho, H., & Yang, S. (2013). The smartphone addiction scale: Development and validation of a short version for adolescents. PloS one, 8(12).
• Mert, A., Çağlayan, R., & Akgül, A. (2018). Öğretmenlerin Nomofobi Düzeyleri ve Yaşam DoyumlarıArasındaki İlişkinin İncelenmesi. 20. Uluslararası Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, (s. 372-382). Samsun.
• Myers, D. G., & Diener, E. (1995). Who is happy? Psychological Science, 6, 10-16.
• Noyan, C. O., Enez Darçın, A., Nurmedov, S., Yılmaz, O., & Dilbaz, N. (2015). Akıllı telefon bağımlılığı ölçeğinin kısa formunun üniversite öğrencilerindeTürkçe geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 16(S1), 73-81.
• Orhan, E. (2019). Akıllı Telefon Kullanımı Sırasında Statik ve Dinamik Denge Parametrelerindeki Değişikliklerin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi: Ankara.
• Özer, M., & Karabulut, Ö. Ö. (2003). Yaşlılarda yaşam doyumu. Geriatri, 6(2), 72-74.
• Samaha, M., and Hawi, N. S. (2016). Relationships among smartphone addiction, stress, academic performance, and satisfaction with life. Computers in human behavior, 57, 321-325.
• SecurEnvoy (2012). 66% of the population suffer from Nomophobia the fear of being without their phone. https://www.securenvoy.com/en-gb/blog/66-population-suffer-nomophobia-fear-being-without-their-phone#:~:text=without%20thei%20...-,66%25%20of%20the%20population%20suffer%20from%20Nomophobia%20the,of%20being%20without%20their%20phone&text=Berkshire%20(UK)%2C%2016th%20February,sharply%20increasing%20in%20the%20UK. (Erişim Tarihi: 22.04.2021)
• Semerci, A . (2019). Nomophobia as the predictor of secondary school students’ smartphone addiction. Bartın University Journal of Faculty of Education , 8(3) , 947-965 .
• Shin, D. C., & Johnson, D. M. (1978). Avowed happiness as an overall assessment of the quality of life. Social Indicators Research, 5, 475-492.
• Sıncar, S., Sohbet, R., Bırımoğlu-Okuyan, C. ve Karasu, F. (2020). Üniversite öğrencileri arasında yaşam doyumu ve depresyon: kesitsel bir çalışma yaşam doyumu ve depresyon. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(2), 93-100.
• Surveysystem. (2016). Sample size calculator [Örneklem büyüklüğü hesaplama aracı]. https://www.surveysystem.com/sscalc.htm (Erişim Tarihi: 15.04.2021)
• Şar, A. H., & Işıklar, A. (2012). Problemli mobil telefon kullanım ölçeğinin Türkçeye uyarlaması. International Journal of Human Sciences, 9(2), 264-275.
• TÜİK (2021). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2020. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2020-37210#:~:text=T%C3%BCrkiye'de%20ikamet%20eden%20n%C3%BCfus,614%20bin%20362%20ki%C5%9Fiye%20ula%C5%9Ft%C4%B1. (Erişim Tarihi: 22.04.2021)
• Türk Dil Kurumu (2020). https://www.tdk.gov.tr/: https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 29.12.2020)
• Ünal, M. H. (2015). Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Akıllı Telefon Bağımlılık Düzeylerinin Belirlenmesi. Uzmanlık Tezi, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi: Ankara.
• Yakut, E. ve Kuru, Ö. (2020). Sosyal medya bağımlılığı ile akademik erteleme davranışı arasındaki ilişkide sosyal medya kullanım amaçlarının rolü: bir yapısal eşitlik modeli çalışması. Business & Management Studies: An International Journal, 8(2), 2193-2214.
• Yanqing, L. (2019). How does Nomophobia Impact Life Satisfaction? Exploring the Mediating Effect of Psychological Disorders. Selected Papers of the IRIS.
• Yıldız, E. (2019). Marka faydasının marka tutumu ve satın alma niyeti üzerindeki etkileri. Beykoz Akademi Dergisi, 7 (1), 153-167.
• Yildirim , C., & Correia, A. P. (2015). Exploring the dimensions of nomophobia: Development and validation of a self-reported questionnaire. Computers in Human Behavior, 49, 130-137.
• Yildirim, C., Sumuer, E., Adnan, M., & Yildirim, S. (2016). A growing fear: Prevalence of nomophobia among Turkish college students. Information Development, 32(5), 1322-1331.
• Yıldız, M. (2016). Üniversite öğrencilerinde duygusal zekâ yaşam doyumu ve depresyonun cinsiyet ve sınıf seviyelerine göre etkileri. Opus Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 6(11), 451-474.
• YÖK (2021). Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi Öğrenci Sayıları Raporu. istatistik.yok.gov.tr (Erişim Tarihi: 15.04.2021).
• Yumuşak, M. (2019). Üniversite öğrencilerinde akıllı telefon bağımlılığı, uyku kalitesi ve yaşam doyumu düzeyleri. Yüksek Lisans tezi. Erciyes Üniversitesi.