Investigation of Turkey's Paper and Waste Paper Foreign Trade in the Relationship between Pandemic and Exchange Rate Volatility Factors

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 1, 15 - 34, 31.05.2024

Abdulkadir Soygüder

Öz

Today, more sensitivity has developed for society, environment and human health. Therefore, consumers decide that the product they will buy is organic goods. Rather than plastic products, biological materials that are more organic and have a low time to disappear in the environment will benefit the environment and public health as a result of the preference of consumers. At this point, it is important to produce new high value-added products from paper produced from wood raw materials and waste paper generated after the use of paper. Countries that are aware of this have primarily invested in paper production and then established recycling facilities and started to produce paper goods from waste paper, which is natural fiber. Due to the fact that there are almost no factories producing cellulose in Turkey, it imports more cellulose and wood pulp. In the production of paper from waste paper, it imports a lot of waste paper. In this study, Turkey's foreign trade data in the positions and sub-headings of HS Code 47 and 48 chapters were examined. The data obtained on the basis of HS Code were obtained from the Trademap system and tabulated. It has been wondered how Turkey's imports and exports in these two HS Code chapters have been affected by both exchange rate volatility and the impact of the pandemic. In the light of the findings obtained; It can be interpreted that HS Code 47 and 48 have not been adversely affected by the exchange rate volatility experienced in Turkey in recent years, but the positive effect is almost negligible. It has been concluded that it has been almost never adversely affected by the worldwide restrictions in international trade experienced during the pandemic. It is thought that this study will contribute to the literature in terms of constituting the research subject of the HS Code-based foreign trade of paper and paper goods in the centenary year of Turkey.

Anahtar Kelimeler

Paper, Waste Paper, Exchange Rate, Pandemic, Foreign Trade

Türkiye’nin Kâğıt ve Atık Kâğıt Dış Ticaretinin Pandemi ile Döviz Kuru Oynaklığı Etkenleri İlişkisinde Araştırılması

Öz

Toplum, çevre ve insan sağlığı için günümüzde daha fazla hassasiyetin geliştiği ve buna göre tüketicilerin ürün tercih ederken bu noktada değişen eğilimlerinin olduğu bilinmektedir. Plastik ürünlerden ziyade daha organik olan, çevrede yok olma süresi az olan biyolojik malzemeler tercih edilmesi çevre ve toplum sağlığı için fayda sağlayacaktır. Bu noktada odun hammaddesinden üretilen kâğıt ve kâğıdın kullanımı sonrası oluşan atık kâğıtlardan yeni katma değeri yüksek ürün üretilmesi önem arz etmektedir. Bunun farkında olan ülkeler öncelikli olarak kâğıt üretimine yatırımlar yapmış ve sonrası geri dönüşüm tesisleri kurarak doğal lif olan atık kâğıtlardan tekrar kâğıttan eşya üretimine başlamışlardır. Türkiye’de selüloz üreten fabrikaların yok denecek kadar az olması yüzünden selüloz ve odun hamuru ithalatını fazla yapmaktadır. Atık kâğıttan kâğıt üretiminde ise atık kâğıt ithalatını çok gerçekleştirmektedir. Bu çalışmada GTİP 47 ve 48 faslına ait pozisyon ve alt pozisyonlarda Türkiye’nin dış ticaret verileri incelenmiştir. GTİP bazında elde edilen veriler Trademap sisteminden elde edilip tablo haline getirilmiştir. Türkiye’nin bu iki GTİP faslında ithalat ve ihracatının hem döviz kuru oynaklığı hem de pandeminin etkisi karşısında nasıl bir etki altında kaldığı merak edilmiştir. Elde edilen bulgular ışığında; Türkiye’de son yıllarda yaşanan döviz kuru oynaklığından GTİP 47 ve 48 olumsuz yönde etkilenmediği ama olumlu yönde de etkisinin yok denecek kadar az olduğu yorumu yapılabilir. pandemi zamanında yaşanan uluslararası ticaretteki dünya geneli kısıtlamalardan hemen hemen hiç olumsuz yönde etkilenmediği sonucuna ulaşılmıştır. Türkiye’nin yüzüncü yılında kağıt ve kağıttan eşyanın GTİP bazlı daha belirgin noktadaki dış ticaretinin araştırma konusunu oluşturması bakımından bu çalışma literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

kağıt, atık kağıt, döviz kuru, pandemi, dış ticaret

Kaynakça

• 2020/22 SAYILI ATIK İTHALATI GENELGESİ. (2020, 4 Eylül). Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü. Ankara.
• 2022/19 ATIK İTHALATI UYGULAMALARI GENELGESİ. (2022). Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü. Ankara.
• AKBULUT, H. İ., KALE, İ. N., UZUN, Ş. (2024). Geri Dönüşüm Konusu ile İlgili Ortaokul 8. Sınıf Öğrencilerinin Görüşlerinin Belirlenmesi. Fen Matematik Girişimcilik ve Teknoloji Eğitimi Dergisi, 7(1), 12-25.
• AKPINAR, T. (2023). Avrupa Birliğine Uyum Sürecinde Atık Yönetimi. Sosyal&Beşerî Bilimlerde Araştırma ve Değerlendirmeler. Bölüm:3, S: 47-64.
• AKYÜZ, K. C., BALABAN, A. G. Y., GEDİK, A. G. T., YILDIRIM, A. G. İ. (2006). Türkiye’nin Orman Ürünleri Dış Ticareti Üzerine Bir Araştırma. Kastamonu University Journal Of Forestry Faculty, 6(2), 179-197.
• AKYÜZ, K. C., ERSEN, N., AKYÜZ, İ. (2023). Ekonomik Büyüme Ve Kâğıt Ve Kâğıt Ürünleri Sektörü Dış Ticareti Üzerine Nedensellik İlişkisi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 24(2), 31-40.
• AKYÜZ, K., YILDIRIM, İ., BALABAN, Y. (2015). Kâğıt Sektöründe Yer Alan Firmaların Veri Zarflama Analizi Yardımıyla Etkinliklerinin Ölçümü. Uluslararası İktisadi Ve İdari İncelemeler Dergisi, (14), 23-38.
• BELEN, İ., KARAYILMAZLAR, S., TOPÇU, P., İRİTAŞ, Ö. (2020). Türkiye Kâğıt ve Kâğıt Ürünleri Sektöründe Odun Kullanımı. Journal of Bartin Faculty of Forestry, 22(3), 910-918.
• BITRAK, O.O. (2023). Türkiye Kâğıt Sanayisinde Selüloz İthalatı: Eş bütünleşme için Artırılmış Otoregresif Dağıtılmış Gecikmeli (ARDL) Model ile Sınır Testi Yaklaşımı. Alanya Akademik Bakış, 7(3), Sayfa No.1043-1061.
• BİNİCİ, H., KÜÇÜKÖNDER, A., SEVİNÇ, A. H., EKEN, M., TÜFENK, N. (2013). Atık Kâğıt ve Mukavvaların Yalıtım Malzemesi ve Radyasyon Tutucu Materyal Olarak Üretiminde Kullanılması. Çukurova Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 28(1), 21-30.
• BOZKURT, Y., ERDİN, N. (1988). Dünyada Önemli Orman Ürünlerinin İthalat Ve İhracatı. Journal Of The Faculty Of Forestry Istanbul University, 38(2), 1-15. Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Atıkların İthalat Denetimi Tebliği (Ürün Güvenliği Ve Denetimi: 2024/3). Ticaret Bakanlığı. Resmî Gazete (Sayı: 32416).
• ÇİÇEKLER, M., TUTUŞ, A. (2019). Atık Gazete Kâğıtlarının Geri Dönüşümü Üzerine Bir Araştırma. In Congress On Agrıfor (125-135).
• DEMİR, K. (2019). Adana İlinde Sıfır Atık Projesinin Uygulanması. Yüksek Lisans Tezi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Nevşehir. 1-68.
• DEMİRARSLAN, K. O., BAŞAK, S. (2021). Kamu Kurumları İçin Sıfır Atık Kapsamında Atık Kâğıt Envanter Çalışması: Artvin Çoruh Üniversitesi Örneği. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 11(4), 1208-1216.
• DİRİK, Ç. B. (2007). Gümrük Bı̇rliği’nin Basın Sektörüne Etkı̇si. Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Yeni Düşünceler Hakemli E-Dergisi, (2), 355-366.
• EROĞLU, H; USTA, M. (2004). Kâğıt ve Karton Üretim Teknolojisi. Selüloz ve Kâğıt Sanayii Vakfı Yayınları. ISBN: 975-98513-1-8. Cilt 1. 1-631. Trabzon.
• GEDİK, T., AKYÜZ, K. C., USTAÖMER, D. (2005). Orman Ürünleri Sanayinin Türkiye Dış Ticaretindeki Payı. Kafkas Üniversitesi, Artvin Orman Fakültesi Dergisi, 6 (1-2), 171-178.
• Gümrük Genel Tebliği (Gümrük İşlemleri) (Seri No: 104). (2013, 28 Ocak). Resmî Gazete (Sayı: 28542).
• GÜNDÜZALP, A. A., GÜVEN, S. (2016). Atık, Çeşitleri, Atık Yönetimi, Geri Dönüşüm ve Tüketici: Çankaya Belediyesi ve Semt Tüketicileri Örneği. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E-Dergisi, 9(1), 1-19. İstatistik Pozisyonlarına Bölünmüş Türk Gümrük Tarife Cetveli. (2023, 30 Aralık). Resmî Gazete (Sayı: 32415).
• KARADENİZ, Y. (2023). Atık Kâğıtların İşlevsel Hale Getirilerek Sanat Alanında Kullanılması: Kocaeli İli Örneği. Mas Journal Of Applied Sciences, 8(4), 684-693.
• KESİMOĞLU, S. (2010). Kâğıt Sektöründe İhracatı Artırma Stratejileri. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Uluslararası İşletmecilik Bilim Dalı. 1-135.
• KUNDAK, S., AYDOĞUŞ, İ., (2018). Türkiye’de İmalat Sanayinin İthalata Bağımlılığının Analizi, Gaziantep University Journal of Social Sciences, 17 (1), 252-266, DOI:10.21547/jss.348833.
• KURT, R., KARAYILMAZLAR, S., İMREN, E., ÇABUK, Y. (2017). Yapay Sinir Ağları İle Öngörü Modellemesi: Türkiye Kâğıt-Karton Sanayi Örneği. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 19(2), 99-106.
• MA, Z., YANG, Y., CHEN, W. Q., WANG, P., WANG, C., ZHANG, C., GAN, J. (2021). Material Flow Patterns of the Global Waste Paper Trade and Potential Impacts of China’s Import Ban. Environmental Science and Technology. 55 (13). 8492-8501.
• MÜFTÜOĞLU, G.İ., KAYACAN, B., 2018. Türkiye’deki ormana dayalı sektörlerin dış ticaret rekabet gücü analizi. Turkish Journal of Forestry, 20(1): 41-49. DOI: 10.18182/tjf.514745.
• OLGUN, Ç., ATEŞ, S., AKÇA, M., KÜLÇE, T., KABACA, Ö., İLHAN, E., KARAOĞLAN, Z., KAYA, M. (2014). Çeşitli Atık Kâğıtların Mdf Üretim Sürecinde Hammadde Olarak Değerlendirilmesi. İkinci Ulusal Akdeniz Orman Ve Çevre Sempozyumu, Isparta. 546-553.
• ÖZTÜRK, S., SEYMENLER, H., AKGÜL, A., YUSUF, U. C. A. Evsel Katı Atıklardan Elektrik Üretimi: Bursa Örneği. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 26(1), 215-225.
• PALACIOĞLU, T. (2024). Türkiye Cumhuriyeti’nin Yüz Yılında Dış Ticaretin Gelişimi. Avrasya Dosyası, 14(2), 190-230.
• PEŞMAN, E., TUFAN, M. (2016). Silika İle Kuşelenmiş Atık Kâğıtların Plastik Kompozit Üretiminde Değerlendirilmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 17(1), 82-88.
• TETİK, M. (2021). Kâğıdın Geri Dönüşüm Prosesleri. Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. 1-61.
• TOLUNAY, D. (2018). Odun Hammaddesi Talebinin Karşılanmasında Çare Endüstriyel Ağaçlandırmalar mı? Orman’dan Endüstriye, Orman Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Bülteni, Ağustos-Eylül-Ekim, 2018, 37-45.
• TORUN, S. B. (2021). Bazı Çevresel Atıkların Ve Doğal Liflerin Kompozitlerde Kullanılabilirliği. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 22(1), 126-133.
• ULAŞLI, K. (2018). Geri Kazanılabilir Atıkların Yönetimi Ve Sıfır Atık Projesi Uygulamaları: Kadıköy Belediyesi. Yüksek Lisans Tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. 1-112.
• ÜNER, B., BÜLBÜL, Z. (2022). Polimerik Malzeme Kaplı Atık Kâğıtlardan Üretilen Kompozitlerin Mekanik Özelliklerinin İstatistiksel Yöntemlerle İncelenmesi. Düzce Üniversitesi Bilim Ve Teknoloji Dergisi, 10(1), 170-185.
• YAKUT, A. (2012). Geri dönüştürülebilir kullanılmış kâğıttan yeni kâğıt üretiminin irdelenmesi. Tesisat Mühendisliği, 127, 68-75.
• YILMAZ, S. T. (2019). Sanatsal Dönüşüm: Atık Kâğıttan Heykele. The Journal Of Turk-Islam World Social Studies, 2(5), 225-234.
• YURTOĞLU, N. (2017). Cumhuriyet Döneminin Öncü Bir Sanayi Kuruluşu: İzmit Selüloz Ve Kâğıt Fabrika