Çoban çökerten (Tribulus terrestris) Bitki Ekstraktının Kalsiyum Oksalat Kristalizasyonuna Etkisinin İncelenmesi

Yıl 2024, , 120 - 127, 30.09.2024

Ökten Alp Tekin , Faruk Pak , Ramazan Alça

https://doi.org/10.37215/bilar.1423915

Öz

Böbrekte taş oluşumu bilinen en eski üriner sistem rahatsızlıklarından biri olmakla beraber günümüzde de insan sağlığı ve yaşam kalitesini etkileyen oldukça ciddi bir sağlık problemidir. Böbrek taşı oluşumunun aşırı doygun idrar içinde meydana gelen bir kristalizasyon süreci olduğu bilinmektedir. Kalsiyum oksalat monohidrat (COM) böbrek taşlarının temel bileşenidir. COM kristalizasyonun engellenmesi veya idrar yoluyla vücuttan atılması daha kolay ve daha az kararlı bir yapı olan kalsiyum oksalat dihidrat (COD) kristallerine dönüştürülmesi böbrek taşı oluşumunu engellemektedir. Kristalizasyon süresince ortamda katkı maddesi bulunması, kristalizasyonu büyük ölçüde etkilemektedir. Bu sebeple kristalizasyon engelleyici katkı maddelerinin varlığı üriner sistem taş hastalıkları için büyük bir öneme sahiptir. Halk arasında kullanılan bitkiler, doğal oldukları ve yan etkilerinin daha az olduğu düşünülmesi nedeniyle bu alanda ilgi çekmektedir. Yaptığımız çalışmada da doğal katkı maddesi olarak sistematik adı Tribulus terrestris olan bitki kullanılmıştır. Bitki doğadan toplanmış ve zamanı geldiğinde deneyde kullanılmak üzere kurutulmuştur. Deneyde kullanılacağı zaman 20 gr öğütülmüş bitki örneği üzerine 400 ml saf etanol eklenerek 80 ⁰C’de su banyosunda 3 saat süreyle ısıtılmış, filtre kağıdından süzülmüş ve evaporatörde uzaklaştırılarak ekstraktı elde edilmiştir. Elde edilen ekstrakt, oluşturulan kalsiyum oksalat çözeltilerine farklı miktarlarda eklenmiş ve bu farklı derişimlerdeki çözelti örneklerinin iletkenlik değerlerinin zamana bağlı değişimleri incelenmiştir. Çalışmalar sonucunda T. terrestris bitkisinin COM kristalizasyonu üzerinde yavaşlatma etkisinin olduğu ve derişim arttırıldığında kristalizasyonun engellendiği görülmüştür.
Anahtar Sözcükler: Böbrek taşı, Tribulus Terrestris, kristalizasyon, kalsiyum oksalat

Anahtar Kelimeler

Böbrek taşı, Tribulus Terrestris, kristalizasyon, kalsiyum oksalat

Etik Beyan

"Çoban Çökerten (Tribulus Terrestris) Bitki Ekstraktının Kalsiyum Oksalat Kristalizasyonuna Etkisinin İncelenmesi" başlıklı çalışmanın yazılmasında bilimsel ve etik kurallara uyulduğunu, başvurulan kaynaklardan yapılan alıntıların adlarının bilimsel kurallara uygun olarak metin içinde, dipnotlarda ve kaynaklarda gösterildiğini, kullanılan verilerde herhangi bir tahrifat yapılmadığını, bu çalışmanın başka bir yerde basılmadığını veya basılmak için sunulmadığını beyan ederim.

Destekleyen Kurum

Akdeniz Su Ürünleri Araştırma Üretme ve Eğitim Enstitüsü Müdürlüğü

Teşekkür

Bu çalışma Akdeniz Su Ürünleri Araştırma Üretme ve Eğitim Enstitüsü Müdürlüğü laboratuvarlarında gerçekleştirilmiştir. Bana bu imkanı sağladığı için enstitü müdürü Serkan Erkan’a, manevi desteği ve yaptığı yönlendirmeler için Dr. Canan Yağcı Tüzün’e ve deney düzeneğinin oluşturulmasına olan yardımları için Mehmet Ali Turan Koçer’e teşekkür ederim.

Examination of the Effect of (Tribulus terrestris) Extract on Calcium Oxalate Crystallization

Öz

Kidney stone formation, one of the oldest known urinary system disorders, continues to be a significant health problem affecting human health and quality of life today. It is known that kidney stone formation is a crystallization process that occurs in highly saturated urine. Calcium oxalate monohydrate (COM) is the main component of kidney stones. Preventing COM crystallization or converting it into calcium oxalate dihydrate (COD) crystals, which have a less stable structure and are easier to eliminate through urine, can prevent kidney stone formation. The presence of additives during the crystallization process greatly influences crystallization. For this reason, the presence of crystallization-inhibiting additives is of great importance for urinary system stone diseases. Plants used by the public are of interest in this field because they are considered natural and are believed to have fewer side effects. In our study, the plant known systematically as Tribulus terrestris was used as a natural additive. The plant was collected from nature and dried for use in the experiment when the time came. When it was to be used in the experiment, 400 ml of pure ethanol was added to 20 grams of ground plant material and heated in a water bath at 80°C for 3 hours. The mixture was then filtered through filter paper, and the extract was obtained by evaporation. The obtained extract was added to the prepared calcium oxalate solutions in different amounts, and the time-dependent changes in the conductivity values of these solution samples at different concentrations were examined. The results showed that the T. terrestris plant has a slowing effect on COM crystallization, and as the concentration increased, crystallization was inhibited.

Anahtar Kelimeler

Kidney stone, Tribulus Terrestris, crystallization, calcium oxalate

Kaynakça

• Akın, M. B., Ökmen, H., Alkan, S., & Türkoğlu, H. (2019). “Kalsiyum Oksalat Kristalizasyonunun Engellenmesi Üzerine Nar (Punica granatum L.) Suyunun Etkisi: Bir Optimizasyon Çalışması”. Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 8 (3):1069-1074.
• Akyol, E. (2000). “Polimerik Katkı Maddelerinin Kalsiyum Sülfat Kristalizasyonuna Etkisi”. Yüksek Lisans Tezi, YTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü. İstanbul-Türkiye.
• Akyol, E. (2006). “Kalsiyum Oksalat Kristalizasyonuna Blok Kopolimerlerin Etkisi”. Doktora Tezi, YTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü. İstanbul-Türkiye.
• Akyol, E. (2016). “Kalsiyum Oksalat Monohidrat Kristal Büyümesine Karahindiba (Taraxacum offcinale) Bitkisinin Etkisinin İncelenmesi”. Journal of the Institute of Science and Technology, 6 (3):97-105.
• Ballabh, B., Chaurasia, O.P., Ahmed, Z., Singh, S.B. (2008). “ Traditional medicinal plants of cold desert Ladakh—Used against kidney and urinary disorders”. Journal of Ethnopharmacology, 118 (2):331-339
• Chitme, H. R., Alok, S. H. A. S. H. I., Jain, S. K., Sabharwal, M. O. N. I. K. A. (2010). “Herbal treatment for urinary stones.” International Journal of Pharmaceutical Sciences and Research, 1 (2):24-31.
• Das, I., Gupta, S. ., Pandey, V. ., Ansari, S. A. (2004). “Inhibition and dissolution of calcium oxalate crystals by Berberis Vulgaris-Q and other metabolites”. Journal of Crystal Growth, 267 (3-4):654–661. doi: 10.1016/j.jcrysgro.2004.04.022
• Joshi, D.D., Uniyal, R.C. (2008). “Different chemo types of Gokhru (Tribulus terrestris): A herb used for improving physique and physical performance”. International Journal Of Gren Pharmacy, 2 (3):158-161.
• Jung, T., Kim, W.-S., & Kyun Choi, C. (2005). “Crystal structure and morphology control of calcium oxalate using biopolymeric additives in crystallization”. Journal of Crystal Growth, 279 (1-2):154–162. doi:10.1016/j.jcrysgro.2005.02.010
• Munoz, J. A., & Valiente, M. (2005). “Effects of trace metals on the inhibition of calcium oxalate crystallization”. Urological Research, 33 (4):267-272.
• Oner, M., & Calvert, P. (1994). “The effect of architecture of acrylic polyelectrolytes on inhibition of oxalate crystallization”. Materials Science and Engineering, 2 (1-2):93–101. doi:10.1016/0928-4931(94)90036-1
• Şenol, M. (2012). “İn vitro koşullarda kalsiyum oksalat monohidrat kristal büyümesine doğal katkı maddelerinin etkisinin incelenmesi”. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi. İstanbul-Türkiye.
• Tsaltaki, C., Katsouli, M., Kekes, T., Chanioti, S., & Tzia, C. (2019). “Comparison study for the recovery of bioactive compounds from Tribulus terrestris, Panax ginseng, Gingko biloba, Lepidium meyenii, Turnera diffusa and Withania somnifera by using microwave-assisted, ultrasound-assisted and conventional extraction methods”. Industrial Crops and Products, 142:111875. doi:10.1016/j.indcrop.2019.111875
• Yeşi̇l, T. (2010). Tribulus Terrestris L.(Çoban Çökerten (Zygophyllaceae) Türü Uzerinde Farmasötik Botanik Yönünden Araştırmalar (Master’s thesis, Ankara Universitesi (Turkey)).
• Yu, J., Tang, H., & Cheng, B. (2005). “Influence of PSSS additive and temperature on morphology and phase structures of calcium oxalate”. Journal of Colloid and Interface Science, 288(2):407–411. doi:10.1016/j.jcis.2005.03.001