Türkiye’de Yaşlılara Yönelik Güncel Sosyal Politikaların Analizi

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 1, 69 - 94, 29.06.2020

Cihan Selek Öz , Sinan Balta

Öz

Dünya nüfusu hızla yaşlanmaktadır. 2019 yılı itibariyle dünyadaki yaşlı nüfus oranı %9,3’tür. Türkiye ise %9,1’lik yaşlı nüfus oranı ile dünya ortalamasına yaklaşmış durumdadır. TÜİK projeksiyonlarına göre Türkiye’de yaşlı nüfus oranının 2023 yılında %10,2’ye, 2030 yılında %12,9’a, 2040 yılında %16,3’e, 2060 yılında %22,6’ya, 2080 yılında ise %25,6’ya yükseleceği öngörülmektedir. Bu nüfus projeksiyonu hızla yaşlanan nüfusa yönelik sosyal politikaların önemini ortaya çıkarmaktadır. Bu bağlamda yaşlı nüfusa yönelik sosyal sigorta, sosyal yardım ve sosyal hizmet politikalarına duyulan ihtiyaç artmaktadır. Bu çalışmada hızla yaşlanan Türkiye nüfusuna dikkat çekilerek, Türkiye’de yaşlılara yönelik uygulanan güncel sosyal politikaların kapsamı hakkında bilgi verilmektedir.

Anahtar Kelimeler

yaşlı, sosyal politika, sosyal sigorta, sosyal yardım, sosyal hizmet

Kaynakça

• Acar, İ. A. ve Kitapçı, İ. (2008), “Sosyal Güvenliğin Demografik Boyutu: Türkiye’deki Emeklilik Sistemindeki Değişim”, Maliye Dergisi, Sayı 154, Ocak-Haziran, s. 77-98.
• AÇSHB - Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2020), Yaşlılar İçin Bilgilendirme Rehberi III, https://ailevecalisma.gov.tr/media/45960/yaslilar-icin-bilgilendirme-rehberi-3.pdf, Erişim Tarihi: 02.05.2020
• AÇSHB - Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2019), Engelli ve Yaşlı İstatistik Bülteni, 2019, https://ailevecalisma.gov.tr/media/9085/buelten-haziran2019-son.pdf Erişim Tarihi: 10 Nisan 2020
• Altan, Ö. Z. (2007), Sosyal Politika, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Altan, Ö. Z., Şişman, Y. (2003), “Yaşlılara Yönelik Sosyal Politikalar”, Kamu-İş Dergisi, 2, s. 3-36.
• ASPB - Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2017), Türkiye’nin Bütünleşik Sosyal Yardım Sistemi, Dünya Bankası ile Ortak Bütünleşik Sosyal Yardım Hizmetleri Projesi, Ankara.
• ASPB (2013), Türkiye’de Doğurganlık Oranlarının Düşmesi, Potansiyel Etkiler ve Sosyal Politika Önerileri, Ankara: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü Araştırma ve Politika Serisi 18.
• Atchley, R. C. (2009), Spirituality and Aging, The Johns Hopkins University Press: Baltimore.
• Doğan, A. S. (2014), Türkiye’de Yaşlılara Yönelik Kamusal Sosyal Yardım ve Hizmetler (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi SBE, İstanbul.
• Erdönmez, P. A. (2007), “Küresel Demografik Değişim Süreci ve Finansal Sektör Üzerindeki Etkileri”, Bankacılar Dergisi, 62: 59-70.
• Eurostat (2018), Social Protection Expenditures, https://ec.europa.eu/eurostat/tgm/table.do?tab=table&init=1&language=en&pcode=tps00098&plugin=1. Erişim Tarihi: 05 Nisan 2020.
• Eurostat (2019a), Population: Structure Indicators, https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTableAction.do Erişim tarihi: 14.04.2020.
• Eurostat (2019b), Social Protection in 2017 Share of EU GDP Spent on Social Protection Slightly Down, Newsrelease, 180/2019-22 Novem-ber, https://ec.europa.eu/eurostat/documents/2995521/10246894/3-22112019-AP-EN.PDF/e1c0adb8-2e85-7a23-3965-c816861b713a Erişim Tarihi: 10.05.2020
• Eurostat (2020), Old-age Dependency Ratio, https://ec.europa.eu/eurostat/tgm/table.do?tab=table&init=1&language=en&pcode=tps00198&plugin=1. Erişim Tarihi: 05 Nisan 2020.
• Hablemitoğlu, Ş. ve Özmete E. (2010), Yaşlı Refahı Yaşlılar İçin Sosyal Hizmet, Ankara: Kilit Yayınları.
• Kalkınma Bakanlığı (2018), Onbirinci Kalkınma Planı (2019-2023) Yaşlanma Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara.
• Karadeniz, O. ve Durusoy Öztepe, N. (2013), “Türkiye’de Yaşlı Yoksul-luğu”, Çalışma ve Toplum, Sayı: 38, s. 77-102.
• Karakuş, B. (2018), Türkiye’de Yaşlılara Yönelik Hizmetler Kurumsal Yaşlı Bakımı ve Kurumsal Yaşlı Bakımında İllerin Durumu, Ankara: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Yayınları.
• Kesgin, B. (2014), Kamu Sosyal Politikalarında Sosyal Yardım, 2. Baskı, Açılım Kitap: İstanbul.
• Koç, İ. (2018), “Türkiye’de Aile Yapısının Değişimi Sürecinde Tek Ebev-eynli Ailelerin Oluşumu, Belirleyicileri ve Refah Durumu (2006-2016)”, içinde Türkiye Aile Yapısı İleri İstatistik Analizi 2018, Ankara: Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü, s. 36-87.
• Kökenek, Y. Y. (2018), Türkiye’de Yaşlılara Yönelik Sosyal Hizmet Uygulamaları: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi SBE, İstanbul.
• Mandıracıoğlu, A. (2010), “Dünyada ve Türkiye’de Yaşlıların Demografik Özellikleri”, Ege Tıp Dergisi, 49 (3), s. 39-45.
• OECD (2019), Labour Force Participation Rate, https://data.oecd.org/emp/labour-force-participation-rate.htm. Erişim Tarihi: 06 Nisan 2020.
• Özdemir, A. (2017), “Doğum Kontrol Teşviklerinden En Az Üç Çocuğa: Tarihsel Süreçte Türkiye’de Antinatalist ve Pronatalist Politikaların Seyri”, Uluslararası Politik Araştırmalar Dergisi, Aralık, Cilt: 3, Sayı: 3, s. 65-75.
• Selek Öz, C. (2010), Sosyal Belediyecilik Bağlamında Evde Bakım Hiz-metleri (İstanbul, Ankara ve Kocaeli Büyükşehir Belediyeleri Örnekleri) (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Sakarya Üniversitesi SBE, Sakarya.
• Sosyal Güvenlik Kurumu (2018), Sosyal Güvenlik Kurumu İstatistik Yıllığı, http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/sgk_istatistik_yilliklari Erişim Tarihi: 06 Nisan 2020.
• Taşçı, F. (2010), “Yaşlılara Yönelik Sosyal Politikalar: İsveç, Almanya, İngiltere ve İtalya Örnekleri”, Çalışma ve Toplum, Sayı: 24, s. 175-202.
• TTB (2006), Türkiye Sağlık İstatistikleri 2006, Yayına Hazırlayanlar: Hamzaoğlu, O. ve Özcan, U. Ankara: Türk Tabipleri Birliği Yayınları.
• TÜİK (2001), Yaş Grubuna Göre Nüfus ve Yaş Bağımlılık Oranı 1935-2000
• TÜİK (2012), Haber Bülteni: Türkiye’nin Demografik Yapısı ve Geleceği, 2010-2050, Sayı: 13140.
• TÜİK (2018), Haber Bülteni: Nüfus Projeksiyonları, 2018-2080, Yayın No. 30567.
• TÜİK (2019a), Haber Bülteni: İstatistiklerle Aile 2018, Sayı: 30726.
• TÜİK (2019b), Haber Bülteni: Sosyal Koruma İstatistikleri 2018, Sayı: 30625.
• TÜİK (2019c), Haber Bülteni: Hayat Tabloları 2016-2018, Sayı: 30712
• TÜİK (2020a), Haber Bülteni: İstatistiklerle Yaşlılar 2019, Sayı: 33712.
• TÜİK (2020b), Haber Bülteni: Doğum İstatistikleri, 2019, Sayı: 33706.