Türkiye ve Özbekistan’da Yazılan Romanlarda ‘Ankara Savaşı’

Yıl 2023, , 1 - 26, 30.01.2023

Fatma Açık

https://doi.org/10.12995/bilig.10401

Öz

Edebî eserlerde geçmiş, çok farklı yaklaşımlarla, bazen çelişkili yorumlarla ele alınır, tarihî olayların toplum üzerinde meydana getirdiği olumlu ve olumsuz etkileri göz önüne serilmeye çalışılır. Yazarlar tarihten aldıkları malzemeyi çağdaş anlatı düzleminde inceleyerek kurmacayı meydana getirirler. Dolayısıyla eserin tarihî gerçeklikle örtüşmesi de gerekli görülmeyebilir. Bu çalışmada
Mehmet Samih Fethi’nin Timur, Oktay Tiryakioğlu’nun Devlerin Savaşı Yıldırım Bayezid ve Timurlenk, İbrahim Hakkı Gündoğdu’nun Bozkırın Son Atlısı Timur, Dündar Alp’in Şarkın Büyük Hakanı Timurlenk, Erol Toy’un Azap Ortakları 1, 2, Xurshid Davron’ın Sohibqiron Nabirasi yoki Mitti Yulduz Qissasi ile Amir Temur O‘g‘lining O‘limi, Yevgeni Berezikov’un Buyuk Temur 1, Muhammed Ali’nin Ulug‘ Saltanat 1., 2., 3., 4. Kitob, Buriboy Ahmedov’un Amir Temur adlı eserleri Ankara Savaşı’na bakış açısı yönünden incelenmiştir. Savaşın çıkış nedenleri ve sonrasını Özbekistan ve Türkiye sahasında yazarlar farklı şekillerde yorumlarken; savaşın gerçekleştiği yer, şekil ve sonuç bakımından ortak kanaate sahip oldukları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çağdaş Özbek romanı, Cumhuriyet devri Türk romanı, Emir Timur, Yıldırım Bayezid, Ankara Savaşı, Contemporary Uzbek novel, Republican era Turkish novel, Emir Temur, Yildirim Bayezid, Battle of Ankara

‘Ankara War’ in Novels Written in Türkiye and Uzbekistan

Öz

In literary works, the past is handled with very different approaches, sometimes with contradictory interpretations. The positive or negative effects of the historical event on the society are tried to be revealed. Writers create fiction by infiltrating historicality in a way, by examining the fictional material they collect from there on the plane of contemporary narrative. Therefore, it may not be considered necessary to overlap with historical reality. In this study, “Timur” by Mehmet Samih Fethi, “Battle of Giants Yildirim Bayezid and Tamerlane” by Oktay Tiryakioğlu, “The Last Horseman of the Steppe Timur” by İbrahim Hakkı Gündoğdu, “Partners of Punishment 1, 2” by Erol Toy, “The Great Khan of Your Song Tamerlane” by Dündar Alp, Xurshid Davron’s “Timur’s grandson or Dwarf Star Story” and “The Death of Amir Temur’s Son” and “Death of Emir Timur’s Son”, Yevgeni Berezikov’s “Great Temur 1., 2”, Muhammad Ali’s “Great Reign 1, 2, 3”, Buriboy Ahmedov’s works named “Emir Temur” were
examined in terms of his perspective on the Battle of Ankara. While the authors interpret the reasons for the outbreak of the war and its aftermath in different ways in the fields of Uzbekistan and Türkiye, it has been determined that they have a common opinion in terms of the place, shape and outcome of the war.

Anahtar Kelimeler

Çağdaş Özbek romanı, Cumhuriyet devri Türk romanı, Cumhuriyet devri Türk romanı, Emir Timur, Yıldırım Bayezid, Ankara Savaşı, Contemporary Uzbek novel, Republican era Turkish novel, Emir Temur, Emir Temur, Yildirim Bayezid, Battle of Ankara, Battle of Ankara

Kaynakça

• Aka, İsmail. “Timur.” İslam Ansiklopedisi, 41. cilt, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1994, ss. 173-177.
• Aka, İsmail. Timur ve Devleti. Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2017.
• Argunşah, Hülya. “Tarihî Roman.” Türk Edebiyatı Tarihi, 4. cilt, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2007.
• Barthold, Wilhelm. Uluğ Beg ve Zamanı. Çev. İsmail Aka, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2015.
• Çelik, Yakup. “Tarih ve Tarihî Roman Arasındaki İlişki, Tarihî Romanda Kişiler.” bilig, no. 22, 2002. ss. 49-68.
• Çetin, Halil. Timur’un Anadolu Seferi ve Ankara Savaşı. Yeditepe Yayınevi, 2012.
• Daş, Abdurrahman. “Ankara Savaşı Öncesinde Timur ile Yıldırım Bayezid’in Yazışmaları.” Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, no. 15, 2014, ss. 460-481.
• Daş, Mustafa. “Bizans Kaynaklarında Timur İmajı.” Tarih İncelemeleri Dergisi, vol. 20, no. 2, 2005, ss. 43-48.
• Erhan, Melike. “Osmanlı ve Timurlu Kaynaklarına Göre Ankara Savaşı.” International Social Sciences Studies Journal, vol. 5, no. 35, 2019, pp. 2528-2536.
• Halaçoğlu, Yusuf. “Ankara Savaşı.” İslam Ansiklopedisi, 3. cilt, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1991.
• Hoca Sadettin Efendi. Tacü’t Tevarih. Çev. İsmet Parmaksızoğlu, Başbakanlık Kültür Yayınları, 1974.
• İbn-i Arabşah. Acâibu’l Makdûr fî Nevâib-i Timûr. Çev. Ahsen Batur, Selenge Yayınları, 2012.
• Keskin, Mustafa Çağhan. “Çağdaş Kaynaklarda Ankara Savaşı Sonrası Bursa Sarayı’nın Yağmalanması.” Belleten, vol. LXXVIII, no. 283, 2014, ss. 891-906.
• Khamraeva, M. A. “Ideology of independence and interpretations of image of AmirTemur.” ISJ Theoretical & Applied Science, vol. 90, no. 10, 2020, pp. 27-31.
• Lukacs, György. Tarihsel Roman. Çev. İsmail Doğan, Epos Yayınları, 2016.
• Suçıkar, Tarkan. XV-XVII. Yüzyıl Osmanlı Kaynaklarında Yıldırım Bayezid ve Timur Algısı. Yüksek Lisans Tezi. Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, 2014.
• Togan, Zeki Velidi. Umumî Türk Tarihine Giriş. Enderun Yayınları, 1981.
• Ubeydullaev, Shohruh Humoyuno‘gli. Muhammed Ali’nin “Ulug‘ Saltanat Üçlemesinde Edebî-Tarihî İlişkiler. Yüksek Lisans Tezi. Özbekistan Millî Üniversitesi, 2014. https://ansya.ru/health/lezma-uuida/pg-1.html (Erişim tarihi: 8.10.2021).
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı. Osmanlı Tarihi. Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1972.
• Yılmaz, Murat. “Bizans Kaynaklarına Göre Ankara Savaşı.” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, vol. 11, no. 60, 2018, ss.460-481.
• Yücel, Yaşar. Timur’un Ortadoğu-Anadolu Seferleri ve Sonuçları (1393-1402). Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1989.
• İncelenen Romanlar Ahmedov, Buriboy. Emir Temur. Toshkent: Abdulla Qadiriy Nomidagi Xalq Merosi Nashriyoti, 1995.
• Alp, Dündar. Şarkın Büyük Hakanı Timurlenk. Evereca, 2005.
• Berezikov, Yevgeni. Buyuk Temur. 1. Kitob. Sharq Nashriyot-Matbaa, 1996.
• Davron, Xurshid. Sohibqiron Nabirasi yoki Mitti Yulduz Qissasi. Sharq Nashriyoti Matbaa, 1995.
• Fethi, M. Samih. Timur. Ankara: Panama Yayıncılık, t.y.
• Gündoğdu, İbrahim Hakkı. Bozkırın Son Atlısı Timur. Anemon Yayınları, 2016.
• Karakoyunlu, Yılmaz. Serçe Kuşun Sonbaharı. Doğan Kitap, 2010.
• Muhammed Ali. Ulug’ Saltanat – Jahongir Mirzo 1. Kitob. Sharq Nashriyot-Matbaa, 2002.
• Muhammed Ali. Ulug’ Saltanat – Umarshayh Mirzo 2. Kitob. Sharq Nashriyot-Matbaa, 2006.
• Muhammed Ali. Ulug’ Saltanat –Mironshayh Mirzo 3. Kitob. Sharq Nashriyot- Matbaa, 2010.
• Muhammed Ali. Ulug’ Saltanat –Shohrux Mirzo 4. Kitob. Sharq Nashriyot-Matbaa, 2013.
• Şakir, Ziya. Timurlenk ve Üç Boz Atlı. Akıl Fikir Yayınları, 2009.
• Tiryakioğlu, Oktay. Devlerin – Yıldırım Bayezid ve Timurlenk- Savaşı. Timaş Yayınları, 2014.
• Toy, Erol. Azap Ortakları, I-II. May Yayınları, 1973.