Kabusname’de Yer Alan Öğütlerin, Çocuk Eğitimi Açısından İncelenmesi

Yıl 2021, Sayı: 97, 177 - 200, 22.04.2021

Yücel Gelişli , Lazura Kazykhankyzy

https://doi.org/10.12995/bilig.9707

Öz

Bu çalışmanın amacı, Keykavus tarafından yazılmış olan Kabusname adlı kitabı çocuk öğütleri açısından incelemektir. Makale nitel araştırma modelinde olup, veriler doküman incelemesi ile toplanmış, veri analizinde betimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Kitapta öğütler, bölümlerine serpiştirilmiş, bazı bölümler doğrudan öğüt başlıkları ile oluşturulmuştur. Kitapta yazar önce oğluna öğütler vermiş, daha sonra bu öğütlerle ilgili ayet, hadis, uluların sözleri ve kısa hikâyelerden örnekler gösterilerek öğütleri desteklemiştir. Yazar eserinde yaşam becerileri ve değerlerine genç nesle öğretilmesi sorununa özel önem vermektedir. Keykavus, insanların bilgi, dürüstlük, cömertlik, dini değerler, insanlara zarar vermemek gibi özelliklere sahip olması gerektiğini söylemektedir. Kabusname çocuklara öğütler açısından oldukça önemli bir kitaptır.
Kabusname'de yer alan değerler günümüzde de önemini korumaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kabusname, nasihatname, siyasetname, öğüt, çocuklara öğütler, çocuk eğitimi

Investigation of Qabusnama in Terms of Words of Advice related to Child’s Education

Öz

The aim of this study is to examine the book Qabusnama in terms of advice to children. The qualitative research design was implemented in this article. The data were collected through document analysis and descriptive analysis technique was used to analyze the data. In the result of (descriptive) analysis it was found a great number of advice in the work related to education, science, knowledge and ignorance, skills, justice, good and evil, solidarity, work, friendship, personality and character, lying, good words and table manners. Advices are divided into sections; some sections are created directly with the name of the advices. The author first gave advice to his son, and then supported these advices by exemplifying the verses, hadiths, words of the ancestors’ and short stories. He puts special attention to the problem of teaching younger generation to all these necessary life skills and values. In addition, Keykavus says that human beings should possess characteristics such as knowledge, honesty, generosity, to keep religious values in words and behavior, not to hurt people and to be able to see the power of people. Therefore, Qabusnama still remains one of the important books in terms of giving advice to children and the values contained in the Qabusnama are important today.

Anahtar Kelimeler

Qabusnama, advice, advice book, politics books, child education, advice to children, value education

Kaynakça

• Acar, Hayrullah. İbrahim B. Muhammed, Âdâbu’l - Hilâfe ve Esbâbu’l -Hisâfe. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, 2008.
• Ainabekov, Tursun Ali. Qabusnama. Jazuşı, 2005.
• Akyüz, Fatih Deniz. “Eski Anadolu Türkçesi döneminde kaleme alınmış mütercimi bilinmeyen ikinci Kabus-nâme tercümesi üzerine.” Journal of International Social Research, vol. 8, no. 39, 2015, ss. 26-38.
• Belen, Maksut. “XVI. Yüzyıl Nasihatnamelerinden Seçkin Bir Örnek: Hızrî’nin Âb-ı Hayât Mesnevisi.” Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, vol. 11, no. 1, 2013, ss. 99-106.
• Belen, Maksut. “Siyasetnameler ve Bir Siyasetname Örneği: Adab-ı Saltanat.” The Journal of Academic Social Science Studies, no. 34, 2015, ss. 275-283.
• Berzger, Huseyn. Enderzname, Dânişnâme-yi Edeb-i Fârsî I. 1378, ss. 162- 174.
• Browne, Edward Granville. A Literary History of Persia. Routledge, 2013.
• Büyüköztürk, Şener vd. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Pegem Akademi, 2008.
• Canatan, Kadir. “Siyasetname as an Interpretation of Traditional Philosophy of Politics and State on the Philosophy of Politics and State of Great Statesman Nizamülmülk.” Turkish Studies, vol. 4, no. 7, 2009, ss. 194-220.
• Ceyhan, Adem. Bedr-i Dilşad’ın Murad-namesi. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1997.
• Doğan, Enfel. “Eski Anadolu Türkçesi Döneminde Yapılan Kabus-Nâme Çevirileri Üzerine.” İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, vol. 43, no. 43, 2011, ss. 35-56.
• Doğan, Enfel. “On Translations of Qabus-nama During the Old Anatolian Turkish Period.” Journal of International Social Research, vol. 5, no. 21, 2012, ss. 76-86.
• Ergan, Nevin Güngör. “Siyasetnamelerimizde Çizilen Devlet Adamı Portresinin Temel Özellikleri Mesnevisi.” Ege Üniversitesi Türk Dünyası İncelemeleri, vol. 11, no. 1, 1999, ss. 99-106.
• Gelişli, Yücel. “Siyasetnameler ve Eğitim.” Milli Eğitim Dergisi, no. 141, 1999, ss. 71-74.
• Kaplan, Mahmut. Hayriyye-i Nâbî. Doktora tezi. Ankara Üniversitesi, 1990.
• Kaplan, Mahmut. “Türk Edebiyatında Manzum Nasihat-nâmeler.” Türkler, 11. cilt, Yeni Türkiye Yayınları, 2002, ss. 794 -798.
• Kaplan, Mahmut. “Manzum Nasihat-nâmelerde Yer Alan Konular.” Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, no. 9, 2001, ss. 133-185.
• Karahan, Abdukadir. Eski Türk Edebiyatı İncelemeleri. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1980.
• Keleş, Reyhan. “Türk Edebiyatında Nasihat.” Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, no. 44, 2010, ss. 183-209.
• Madge, John. The Tools of Science An Analytical Description of Social Scince Techniques. Anchor Books Doubleday and Comp., 1965.
• Özkırımlı, Atila, haz. İlyasoğlu, Mercimek Ahmed, Keykâvus, Kabusnâme. 1. cilt, Kervan Kitapçılık, 1974.
• Pala, İskender. “Nasihatnâme.” İslam Ansiklopedisi, 32. cilt, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2004.
• Sultanov, Rahim. Qabusname. Şark-Qarp, 2006.
• Uğur, Ahmet. Osmanlı Siyaset-Nâmeleri. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 2001.
• Yan, Zhang, and Barbara M. Wildemuth. Qualitative analysis of content, ed. B. M. Wildemuth, 2009.
• Yıldırım, Nimet. “Fars Öğüt Edebiyatı.” Nüsha, no. 16, 2005, ss. 51-60.
• Yıldırım, Ali, and Şimşek Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık, 2006.