Post-Sovyet Bölgesel Güvenlik Kompleksini Yeniden Ele Almak: Orta Asya Hâlâ Bir Alt Kompleks mi?

Yıl 2024, Sayı: 110, 135 - 156, 30.07.2024

Ömer Faruk Kocatepe , Mehmet Şahin

https://doi.org/10.12995/bilig.11006

Öz

Bu çalışmada, Bölgesel Güvenlik Kompleksi Teorisi kapsamında Orta Asya ele alınmıştır. Barry Buzan ve Ole Wæver tarafından geliştirilen Bölgesel Güvenlik Kompleksi teorisinde, Orta Asya,
Post-Sovyet Bölgesel Kompleksini oluşturan bir alt kompleks olarak tanımlanmakla birlikte belli şartlar gerçekleştiğinde ayrı bir komplekse dönüşebileceğini iddia etmiştir. 20 yılın ardından
bölgedeki devam ve değişimler yazarların bu iddiasında nereye gelindiğini analiz etme ihtiyacını doğurmuştur. Bu bakımdan bu çalışmada, orijinal çalışmanın revize edilmesi gereken yerleri
ve dönüşümler değerlendirilmiştir. Çalışma, bölgenin ayrı bir komplekse dönüşmesinde siyasi güvenliğin önemini vurgulamakta ancak henüz ayrı bir kompleks olarak değerlendirilemeyeceği gösterilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bölgesel Güvenlik Kompleksi Teorisi, Orta Asya, siyasi güvenlik, bölgesel iş birliği, güvenlikleştirme

Post-Soviet Regional Security Complex Revisited: Is Central Asia Still A Subcomplex?

Öz

In this study, Central Asia is addressed within the framework of the Regional Security Complex Theory. In the Regional Security Complex theory developed by Barry Buzan and Ole Wæver, Central Asia is defined as a sub-complex that constitutes the Post-Soviet Regional Security Complex but claims that it can become a separate complex under certain conditions. Twenty years after their pioneering study, the continuities and changes in the region have necessitated an analysis of where the authors’ claim stands. Therefore, in this study, the areas that need to be revised in the
original work and the transformations have been evaluated. The study emphasizes the importance of political security in the region’s transformation into a separate complex, but attempts to
demonstrate that it cannot yet be considered a separate complex.

Anahtar Kelimeler

Regional Security Complex Theory, Central Asia, political security, regional cooperation, securitization

Etik Beyan

There is no conflict of interest with any institution or person within the scope of this study. There is no conflict of interest between the authors.

Kaynakça

• Acharya, Amitav. “After Liberal Hegemony: The Advent of a Multiplex World Order.” Ethics & International Affairs, vol. 31, no. 3, 2017, pp. 271-85. doi:10.1017/S089267941700020X.
• Akkaya, Caner. “Orta Asya Bir “Bölgesel Güvenlik Kompleksi” Olarak Tanımlanabilir Mi?” Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol. 7, no. 2, 2020, pp. 173-88, doi:10.30803/adusobed.813410.
• Allison, Roy. “Virtual Regionalism, Regional Structures and Regime Security in Central Asia.” Central Asian Survey, vol. 27, no. 2, 2008, pp. 185-202. doi:10.1080/02634930802355121.
• Amable, Dennis Senam. “Theorizing the Emergence of Security Regions: An Adaptation for the Regional Security Complex Theory.” Global Studies Quarterly, vol. 2, no. 4, 2022, doi:10.1093/isagsq/ksac065.
• Birdişli, Fikret. “Orta Asya Bölgesel Güvenlik Kompleksi Bağlamında Kırgızistan-Özbekistan İhtilafı.” Yönetim Bilimleri Dergisi, vol. 15, no. 30, 2017, pp. 123-43.
• Buzan, Barry. People, States, and Fear: The National Security Problem in International Relations. Wheatsheaf Books, 1983, bvbr.bib-bvb.de/F? func=service&doc_library=BVB01&doc_number=004136208&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA.
• Buzan, Barry, et al. Security: A New Framework for Analysis. Lynne Rienner Pub, 1998.
• Buzan, Barry, and Ole Wæver. Regions and Powers: The Structure of International Security. Cambridge University Press, 2003. Cambridge Studies in İnternational Relations 91.
• Carrère d’Encausse, Hélène. The Great Challenge: Nationalities and the Bolshevik State, 1917-1930. Holmes & Meier, 1992.
• Efegil, Ertan, and Neziha Musaoğlu. “Soğuk Savaş Sonrası Dönemin Uluslararası Sisteminin Yapısına İlişkin Görüşler Üzerine Bir Eleştiri.” Gazi Akademik Bakış, vol. 2, no. 4, 2009, pp. 1-24.
• Fazendeiro, Bernardo Teles. Uzbekistan’s Foreign Policy: The Struggle for Recognition and Self-Reliance Under Karimov. Routledge Taylor & Francis Group, 2018.
• Frazier, Derrick, and Robert Stewart-Ingersoll. “Regional Powers and Security: A Framework for Understanding Order Within Regional Security Complexes.” European Journal of International Relations, vol. 16, no. 4, 2010, pp. 731-53, doi:10.1177/1354066109359847.
• Güngör, Uğur. “Bölgesel Güvenlik Kompleksi.” 21. Yüzyılda Uluslararası Güvenlik, ed. Mehmet Şahin, and Ömer Faruk Kocatepe, Nobel Akademik, 2022, pp. 157-70.
• Kaya, Rüştü. “Central Asian ‘Regional Security Complex’ and Shanghai Cooperation Organization.” International Journal of Political Science and Urban Studies, vol. 7, Özel Sayı, 2019, pp. 53-71, doi:10.14782/ipsus.594452.
• Kocatepe, Ömer Faruk. Türk Devletleri Teşkilatı. Politik ve Askerî İşbirliği. Nobel Akademik, 2022.
• Koch, Natalie. “Disorder over the Border: Spinning the Spectre of İnstability Through Time and Space in Central Asia.” Central Asian Survey, vol. 37, no. 1, 2018, pp. 13-30, doi:10.1080/02634937.2017.1338667.
• Luong, Pauline Jones, and Erika Weinthal. “New Friends, New Fears in Central Asia.” Foreign Affairs, vol. 81, no. 2, 2002, pp. 61-70.
• Menon, Rajan. “The New Great Game in Central Asia.” Survival, vol. 45, no. 2, 2003, pp. 187-204, doi:10.1080/00396338.2003.9688581.
• Nogayeva, Ainur. “ABD, Rusya ve Çin’in Nüfuz Mücadelesinde Orta Asya – Araçlar ve Süreçler.” bilig, no. 62, 2012, pp. 183-204.
• Nourzhanov, Kirill. “Changing Security Threat Perceptions in Central Asia.”
• Australian Journal of International Affairs, vol. 63, no. 1, 2009, pp. 85-104, doi:10.1080/10357710802666133.
• Patnaik, Ajay. “Regionalism and Regional Cooperation in Central Asia.” International Studies, vol. 56, 2-3, 2019, pp. 147-62, doi:10.1177/0020881719852567.
• Purtaş, Fırat. “Cultural Diplomacy Initiatives of Turkic Republics.” Perceptions: Journal of International Affairs, vol. XXII, no. 1, 2017, pp. 91-114.
• Scott, David. “The Great Power ‘Great Game’ Between India and China: ‘The Logic of Geography’.” Geopolitics, vol. 13, no. 1, 2008, pp. 1-26, doi:10.1080/14650040701783243.
• Spechler, Dina Rome, and Martin C. Spechler. “The Foreign Policy of Uzbekistan: Sources, Objectives and Outcomes: 1991-2009.” Central Asian Survey, vol. 29, no. 2, 2010, pp. 159-70, doi:10.1080/02634937.2010.490679.
• The World Bank. Military Expenditure (% of GDP) – Kazakhstan, Uzbekistan, World. Data World Bank. January 1, 2023, data.worldbank.org/indicator/MS.MIL.XPND.GD.ZS?locations=KZ-UZ-1W.
• Troitskiy, Evgeny F. “Central Asian Regional Security Complex: The Impact of Russian and US Policies.” Global Society, vol. 29, no. 1, 2015, pp. 2-22, doi: 10.1080/13600826.2014.961125.
• Uslu, Nasuh. “The Central Asian Countries Relations with Russia and China: The Impact of Sensitivities, Dependencies, Threat Perceptions and Regional Organizations.” Gazi Akademik Bakış, vol. 17, no. 34, 2024, pp. 21-42, doi: 10.19060/gav.1498687.
• Wohlforth, William C. “The Stability of a Unipolar World.” International Security, vol. 24, no. 1, 1999, pp. 5-41.
• Yalçın, Hasan Basri, and Bekir İlhan. “Tek Kutuplu Sistemde Süper Güç Davranışı Dönemi: Soğuk Savaş Sonrası Amerikan Dış Politikası ve Trump.” Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol. 21, no. 2, 2020, pp. 545-560, doi:10.17494/ogusbd.780193.
• Zengin, Alperen Kürşad, and İlyas Topsakal. “Gordian Knot in Central Asia Regional Security Complex a Multi-Vector Analysis.” Eurasian Research Journal, vol. 2, no. 2, 2020, pp. 19-36.