Sisifos Miti ve Bir Hermenötiğin Hermenötiği

Yıl 2018, Cilt: 2018 Sayı: 35, 9 - 49, 30.04.2018

Ramazan Adıbelli

https://doi.org/10.28949/bilimname.368994

Öz

20. yüzyılın en önemli Fransız yazarlarından biri olan Albert Camus’nun ilk kitaplarından biri olan Le Mythe de Sisyphe. Essai sur l’absurde adlı denemesi 1942 yılında yayımlandı. Kitabın başlığının esin kaynağı, beş sayfalık son bölümdür. Bu
eserdeki temel problematik anlamsız bir varoluşu devam ettirip ettirmemekle
ilgilidir. Ateist ve materyalist bir paradigmadan konuya eğilen Camus, tüm
anlamsızlığına rağmen yaşamaya devam etmek ve intiharı reddetmek gerektiğini
savunur. Ama neden? Nihai gayeden yoksun ve ölümlü yok olup gidecek bir varoluş
nasıl kabul edilebilir? Camus, varoluşun önündeki en büyük engel olan ölüme
karşı direnmek ve anlamsız olmasına rağmen hayata sarılmak gerektiğini düşünür.
Absürd kavramıyla dile getirilen bu düşüncenin arketipini Camus, bir antik
Yunan miti olan Sisifos mitinde bulur. Camus’ya göre ölüme meydan okuyan
Sisifos’u mutlu tahayyül etmek gerekir. Oysa mitin orijinalinde tanrısal düzene
başkaldırmaya çalışan ve ölümden kaçtığı için Cehennemde bir dağın tepesine çıkardığında
her seferinde dibe doğru geri yuvarlanan bir kayayla imtihan şeklinde ebedi
azaba duçar olan bir isyankâr betimlenir. Hem postmortem safhayı hem de tanrısal düzeni reddeden Camus’nun kendi
paradigmasıyla taban tabana zıt bir inanç sisteminden ödünç aldığı bir unsurun
paradoksun çözülmesi için kullanılması dikkat çekicidir. Hermenötik işlem
sayesinde Camus, Sokrates’in ölüm korkusunu yenme şeklinde tanımladığı hikmet
düşüncesiyle karşılaşır. Bir ayna haline gelen mit, Camus’ya kendi gerçekliğini
yansıtarak ona ölümsüzlüğü yansıtır.

Anahtar Kelimeler

Sisifos miti, Le Mythe de Sisyphe. Essai sur l’absurde, Dinler Tarihi, hermenötik, Albert Camus, mitoloji, Mircea Eliade

Kaynakça

• ANDREWS (ed.), E. A., A New Latin Dictionary, New York & London: Harper & Brothers, 1899.
• APOLLODORUS, The Library, (İng. Çev. Sir James George Frazer), London: William Heinemann, 1921.
• BARTHES, Roland, Mythologies, Paris: Seuil 1957.
• BAUMEISTER, Roy F., Kathleen D. Vohs, “The Pursuit of Meaningfulness in Life”, Handbook of Positive Psychology, C. R. Snyder ve Shane J. Lopez (eds.), Oxford: Oxford University Press, 2002, s. 608–618.
• BAUMEISTER, Roy F., Meanings of Life, New York: Guilford Press, 1991.
• BİLEN, Osman, Çağdaş Yorumbilim Kuramları: Romantik, Felsefi, Eleştirel Hermeneutik, Ankara: Kitabiyat, 2002.
• BİRAN, K., “Existencialisme Üzerine”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 10:1 (1952), s. 41- 47.
• CAMPBELL, Joseph ve Bill Moyers, Mitolojinin Gücü: Kutsal Kitaplardan Hollywood Filmlerine Mitoloji ve Hikayeler, (çev. Zeynep Yaman), 3. Bsk., İstanbul: MediaCat, 2013.
• CAMUS, Albert, Caligula, Paris: Gallimard, 1993.
• CAMUS, Albert, Denemeler ve Bir Alman Dosta Mektuplar, (çev. Sabahattin Eyüboğlu ve Vedat Günyol), 8. Bsk., İstanbul: Say, 1994.
• CAMUS, Albert, L’homme révolté, Paris: Gallimard, 1951.
• CAMUS, Albert, Le mythe de Sisyphe, Paris: Gallimard, 1942.
• CAMUS, Albert, Lyrical and Critical Essays, (İng. çev. Ellen Conroy Kennedy), New York: Vintage Books, 1970.
• CAMUS, Albert, The Myth of Sisyphus, New York: Penguin Books, 1979.
• COWARD, Harold, Sin and Salvation in the World Religions: A Short Introduction, Oxford: Oneworld, 2003.
• DAHLSTROM, Daniel O., The Heidegger Dictionary, London: Bloomsbury, 2013.
• de Lubac, Henri, The Drama of Atheist Humanism, 2. bsk., San Francisco: Ignatius Press, 1998.
• DERKX, Peter, “Humanism as a Meaning Frame”, What is Humanism, and Why Does It Matter, Anthony B. Pinn (ed.), New York: Routledge, 2014, s. 42–57.
• DETIENNE, Marcel, L’invention de la mythologie, Paris: Gallimard, 1981.
• DIDEROT, Denis, “Encyclopédie”, Encyclopédie, ou Dictionnaire raisonné des sciences, des arts et des métiers, 3. Bsk., Geneve: Jean-Léonard Pellet, 1778, c. 12, s. 383.
• EDMUNDS, Lowell, "Introduction: The Practice of Greek Mythology", Lowell Edmunds (ed.), Approaches to Greek Myth, Baltimore: The John Hopkins University Press, 1990.
• EFLÂTUN, Phaidon, (çev. Suut K. Yetkin, Hamdi R. Atademir), İstanbul: MEB, 1989, s. 11
• ELIADE, Mircea, “Cosmogonic Myth and History”, Religious Studies, 2:2 (1967), s. 171–183.
• ELIADE, Mircea, “Crisis and Renewal in History of Religions”, History of Religions, 5:1 (1965), s. 1–17.
• ELIADE, Mircea, “History of Religions and a New Humanism”, History of Religions, 1:1 (1961), s. 1–8.
• ELIADE, Mircea, Aspects du mythe, Paris: Gallimard, 1963.
• ELIADE, Mircea, Fragments d’un journal I: 1945–1969, Paris: Gallimard, 1973.
• ELIADE, Mircea, Le sacré et le profane, Paris: Gallimard, 1965.
• ELIADE, Mircea, The Quest: History and Meaning in Religion, Chicago and London: University of Chicago Press, 1969.
• FINK, Gerhard, Antik Mitolojide Kim Kimdir, (çev. Ümit Öztürk), İstanbul 1997.
• Grand Larousse de la langue française, Paris: Larousse, 1989, c. 1.
• GRIMAL, Pierre, A Concise Dictionary of Classical Mythology, Oxford: Basil Blackwell, 1990.
• GRONDIN, Jean, L'universalité de l'herméneutique, Paris: PUF, 1993, s. 10.
• HALLIDAY, W. R., Greek Divination: A Study of Its Methods and Principles, London: Macmillan, 1913.
• HAMILTON, Edith, Mythology, New York: Back Bay Books, 1998.
• HARD, Robin, The Routledge Handbook of Greek Mythology, London & New York: Routledge, 2004,
• HARVEY, Peter, An Introduction to Buddhist Ethics: Foundations, Values and Issues, Cambridge University Press, New York 2000.
• HESIOD, Theogony, Works and Days, Testimonia, (İng. çev. Glenn W. Most), Cambridge: Harvard University Press, 2006.
• HOMER, The Illiad, (İng. çev. Ian Johnston), Arlington: Richer Resources Publications, 2007.
• HOMER, The Illiad, The Odyssey, (İng. çev. A. T. Murray), Cambridge: Harvard University Press, 1945.
• HOMER, The Illiad, The Odyssey, (İng. çev. Rodney Merrill), Ann Arbor: The University of Michigan Press, 2002.
• HOMÈRE, L’Odyssée, (Fr. çev. Leconte de Lisle), Paris: Alphonse Lemmerre, 1877.
• http://www.larousse.fr/dictionnaires/francais/absurde/308?q=absurde#298, 13.11.2017
• HYGINUS, Fabulae, 60, 239, http://www.theoi.com/Text/HyginusFabulae2.html#61, http://www.theoi.com/Text/HyginusFabulae5.html#238, 28.10.2017.
• JASPERS, Karl, “Myth and Religion”, Karl Jaspers ve Rudolf Bultmann, Myth and Christianity: An Inquiry Into The Possibility of Religion Without Myth, NewYork: The Noonday Press, 1958, s. 15.
• JOHNSTON, Sarah Iles, Restless Dead: Encounters Between the Living and the Dead in Ancient Greece, University of California Press: Berkeley, 1999.
• JUNG, C. G., Memories, Dreams, Reflections, (İn. çev. Richard ve Clara Winston), New York: Vintage Books, 1989.
• KITAGAWA, Joseph M., “Primitive, Classical, and Modern Religions: A Perspective on Understanding The History of Religions”, Joseph M. Kitagawa (ed.), The History of Religions: Essays on the Problem of Understanding, Chicago: University of Chicago Press, 1967, s. 39–65
• KLOSTERMAIER, Klaus K., A Survey of Hinduism, Albany; State University of New York Press, 2007.
• LEDURE, Yves, “De l’athéisme à l’indifférence religieuse. Nouveau statut du religieux”, Encyclopédie des religions, Frédéric Lenoir ve Ysé Tardan-Masquelier (eds.), Paris: Bayard, 2000, c. 2, s. 2383-2392.
• LONG, Charles H., “Archaism and Hermeneutics”, Joseph M. Kitagawa (ed.), The History of Religions: Essays on the Problem of Understanding, Chicago: University of Chicago Press, 1967, s. 67-87.
• LOWELL, Edmunds, "Introduction: The Practice of Greek Mythology", Lowell Edmunds (ed.), Approaches to Greek Myth, Baltimore: The John Hopkins University Press, 1990, s. 1-20.
• MACKENZIE, Michael J., Roy F. Baumeister, “Meaning in Life: Nature, Needs, and Myths”, Meaning in Positive and Existential Psychology, Alexander Batthyany ve Pninit Russo-Netzer (eds.), New York: Springer, 2014, s. 25–37.
• MARCEL, Detienne, L’invention de la mythologie, Paris: Gallimard, 1981.
• MARCH, Jennifer R., Dictionary of Classical Mythology, Oxford: Oxbow Books2014.
• MARCH, Jennifer R., Cassell's Dictionary of Classical Mythology, London: Cassell, 1998.
• NIETZSCHE, Friedrich, Oeuvres, Paris: Flammarion, 2000.
• OLIVELLE, Patrick, The Early Upanişads: Annotated Text and Translation, New York: Oxford University Press, 1998.
• PALMER, Richard E., Hermeneutics: Interpretation Theory in Schleiermacher, Dilthey, Heidegger, and Gadamer, Evanston: Northwestern University Press, 1969.
• PAUSANIAS, Description of Greece, (İng. çev. Arthur Richard Shilleto), London: George Bell and Sons, 1886, c. 1.
• PIERRE, Jacques, “L'herméneutique et sa matrice langagière: L'exemple de Mircea Eliade”, Religiologiques, 2 (1990), s. 1–17.
• PINDARE, Les olympiques, Paris: Hachette, 1878.
• PLATO, Complete Works, John M. Cooper (ed.), Indianapolis: Hackett Publishing Company, 1997.
• RASMUSSEN, David M., Mythic-symbolic Language and Philosophical Anthropology: A Constructive Interpretation of the Thought of Paul Ricoeur, The Hague: Martinus Nijhoff, 1971.
• ROSE, H. J., A Handbook of Greek Mythology, Routledge: London & New York, 2005.
• ROSENBERG, Donna, Dünya Mitolojisi: Büyük Destan ve Söylenceler Antolojisi, 3. Baskı, İstanbul 2003.
• SAYDAM, M. Bilgin, “Psikomitoloji: ‘Ara-da-lığın’ Bir Karmaşa Olarak İnşası”, Doğu Batı, 18.71 (2014–15), s. 33–79.
• SCHLEIERMACHER, Friedrich, The Christian Faith, London: Bloomsbury, 2016.
• SHERMAN, David, Camus, Oxford: Wiley-Blackwell, 2009.
• SIMON, Elliott M., The Myth of Sisyphus: Renaissance Theories of Human Perfectibility, Madison: Fairleigh Dickinson University Press, 2007.
• SOLOMON, Robert C., Existentialism, 2. Bsk., New York: Oxford University Press, 2005.
• THEOGNIS OF MEGARA, Poems, http://demonax.info/doku.php?id=text:theognis_poems#section699718, 31.10. 2017.
• TÜRK DİL KURUMU, Türkçe Sözlük, Ankara, 1998.
• VERNANT, Jean-Pierre, “Du mythe à la raison. La formation de la pensée positive dans la Grèce archaïque”, Annales. Économies, Sociétés, Civilisations, 12:2 (1957), s. 183–206.
• VERNANT, Jean-Pierre, Myth and Society in Ancient Greece, New York: Zone Books, 1990, s. 216–217.
• VERNANT, Jean-Pierre, Mythe et religion en Grèce ancienne, Paris: Seuil, 1990.
• VERNANT, Jean-Pierre, Oeuvres. Religions, rationalités, politique II, Paris: Seuil, 2007.
• WAHL, Jean, Varoluşçuluğun Tarihçesi, (çev. Bertan Onaran), İstanbul: Payel, 1999.
• WICKS, Robert, Modern French Philosophy: From Existentialism to Postmodernism, Oxford: Oneworld, 2003.
• YİTİK, Ali İhsan, Hint Dinleri, İzmir: İzmir İlahiyat Vakfı Yayınları, 2005.