Kur’ân-ı Kerim Tarafından Belirlenen Suç ve Cezalar Bağlamında İslam’ın Suça Bakışı

Yıl 2018, Cilt: 2018 Sayı: 36, 313 - 350, 31.10.2018

Mehmet Kılıçarslan

https://doi.org/10.28949/bilimname.419938

Cited By: 2

Öz

Kur’an, ibâdât, muamelât ve ahkâma dair
hükümleri barındıran kutsal bir kitap olup, bu yönüyle Zebur ve İncil’den
ayrılır. Ancak Kur’an, bunların detaylarına kendi bünyesinde yer vermemiş,
sadece evrensel ilkeler belirleyip, temelleri atmıştır. Bu temellerin üzerine
detayları inşa etme görevini ise öncelikle Hz. Peygamber’e, sonra da onun
izinden giden İslam âlimlerine tevdi etmiştir. Hz. Peygamber, bu görevi,
anlaşılmayan ayetleri doğrudan açıklama, sahabeye sorular sorarak cevabı
kendisi verme, sahabenin sorduğu sorulara cevap verme gibi farklı yöntemlerle
yerine getirmiştir. İslâm âlimleri de Kur’an ve sünnetten hareketle, bu iki
kaynakta bulunmayan detayları belirleme noktasında gayret sarf etmiş, içtihat
ve kıyas ameliyeleri vasıtasıyla sonuca ulaşmıştır.

                İslam’ın
suç ve ceza kavramlarına yaklaşım tarzını ortaya koymak için hangi eylemleri
suç olarak gördüğünü ve onlara ne tür cezalar belirlediğini incelemek gerekir.
Ancak İslam hukukunun ceza hukuku bölümünü tamamıyla incelemek herkesin
yapabileceği bir iş değildir. Bu çalışmada, sadece Kur’an tarafından suç olarak
görülen ve kendilerine cezalar takdir edilen eylemler ele alınacak, bu eylemlere
nasıl yaklaşıldığı detaylarıyla ortaya konacaktır. Tabi bu yapılırken, zorunlu
olarak sünnete de başvurulacak, cezaların uygulanma ayrıntıları sünnet ışığında
açıklanacaktır. Bu sayede, Kur’an’ın belirlediği beş suç ve bir kabahat
bağlamında İslam’ın iki temel kaynağının hangi eylemleri, neden dolayı suç
olarak kabul ettiği, bunları engellemeye çalışırken önceliklerinin neler olduğu
belirlenecektir. Yapılacak çalışma Kur’an merkezli, sünnet destekli bir çalışma
olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Kur’an, suç, ceza

Kaynakça

• AFŞ, Muhammed Ali. Muînu’t-tullâb fî kavâidi’n-nahvi ve’l-i’râb, Beyrut: Dâru’ş-şarki’l-arabî, 1996.
• AKTAN, Hamza. “Akile” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 2: 248-249. İstanbul: TDV Yay., 1989.
• AYDIN, Melikşah. “İslâm Hukukuna Göre İsyan (Bağy) Suçu ve Cezası”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 23, sy. 2, (2015): 49-77.
• AYNÎ, Ebu Muhammed b. Ahmed Bedruddin. el-Binâye şerhu’l-hidâye, Beyrut: Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye, 2000.
• BAŞOĞLU, Tuncay. “Ta’zir”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 25: 199, 201. İstanbul: TDV Yay., 2011.
• BEĞAVÎ, Ebu Muhammed el-Huseyn. Şerhu’s-sünne, thk. Züheyr eş-Şâvîş, Beyrut: el-Mektebu’l-islâmî, 1983.
• BİLMEN, Ömer Nasuhi. Büyük İslam İlmihali, İstanbul: İpek Yayınları, ty.
• Hukukı İslamiyye ve Istılahatı Fıkhiyye Kâmusu, İstanbul: Bilmen Yayınevi, ty.
• CASSÂS, Ebubekr Ahmed b. Ali er-Râzî. Ahkâmu’l-Kur’ân, thk. Muhammed es-Sâdık Kamhâvî, Beyrut: Dâru ihyâi’t-turâsi’l-arabî, 1992.
• CEZÎRÎ, Abdurrahman. Kitâbu’l-fıkhi ale’l-mezâhibi’l-erbea. Beyrut: Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye, 2003.
• ÇALIŞKAN, İbrahim. “İslâm Hukukunda Ceza Kavramı ve Hadd Cezaları”, AÜİFD 31, sy. 1, 1990.
• EBU BEKR b. Ebî Şeybe, el-Kitâbu’l-musannef fi’l-ehâdisi ve’l-âsâr, Kemâl Yusûf el-Hût, Riyad: Mektebetu’r-ruşd, 1409.
• EBU ZEHRA, Muhammed. Usûlu’l-fıkh, Kahire: Dâru’l-fikri’l-arabî, ty.
• el-Cerîmetu ve’l-ukûbetu fî fıkhi’l-İslâmî: el-ukûbe. Kahire: Dâru’l-fikri’l-arabî, ty.
• ENDELUSÎ, Ebu Muhammed Abdulmun‘im. Ahkâmu’l-Kur’ân, thk. Taha b. Ali Busrîh. Beyrut: Dâru İbn Hazm, 2006.
• EFENDİ, Ebu’s-Suûd. İrşadu akli’s-selim ilâ mezâya’l-Kitâbi’l-Kerîm, thk. Abdulkadir Ahmed Ata, Riyad: Mektebetu’r-riyâdi’l-hadîse, ty.
• FERĞÂNÎ, Burhanuddin Ebu’l-Hasen Ali b. Ebî Bekr. el-Hidâyetu şerhu bidâyeti’l-müçtehid, thk. Muhammed İrfan Verviş, Beyrut: Şeriketu dâri’l-erkâm, ty.
• GÜNENÇ, Halil. Büyük Şafii İlmihali, İstanbul: Metin Yayın – Dağıtım, 1984.
• HANEFÎ, Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el-Mûsulî. el-İhtiyâr li-ta’lîli’l-muhtâr. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1996.
• HORASANÎ, Ebu Osman Saîd b. Mansûr. et-Tefsîru min suneni Saîd b. Mansûr, yy, Dâru’s-Semiî li’n-Neşr ve’t-Tevzi‘, 1997.
• HUDARÎ, Muhammed. Usulü’l-fıkh. Mısır: el-Mektebetu’t-ticâriyyetu’l-kübrâ, 1969.
• İBN KESÎR, İmâdu’d-Din Ebu’l-Fida İsmâil. Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm, thk. Komisyon, Kahire: Mektebetu evlâdu’ş-şeyh li’t-turâs, 2000.
• İBN MANZUR, Cemaluddîn Muhammed b. Mukrim. Lisânu’l-arab. Beyrut: Dâru sadr, 1956.
• İBN NUCEYM, Zeynuddîn b. İbrâhîm b. Muhammed, el-Bahru’r-râik şerhu kenzi’d-dekâik, yy. Dâru’l-kitâbi’l-islâmî, ty.
• İBN RÜŞD, Ebu’l-Velîd Muhammed b. Ahmed. Bidâyetü’l-müctehid ve nihâyetu’l-muktesid, Kahire: Dâru’l-hadîs, 2004.
• İBNU’L-ARABÎ, Ebu Bekr Muhammed b. Abdillah. Ahkâmu’l-Kur’ân, thk. Muhammed Abdulkadir Ata. Beyrut: Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye, 2003.
• İBNU’L-CEVZÎ, Abdurrahman. Zâdu’l-mesîr, thk. Zuheyr eş-Şaviş, Riyad: el-Mektebu’l-islamî, ty.
• İBNU’L-HUMÂM, Kemaluddin Muhammed b. Abdilvahid. Şerhu fethi’l-kadîr. Beyrut: Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye, 1998.
• KADRÎ, Hüseyin Kâzım. Türk Lügati. İstanbul: Devlet Matbaası, 1928.
• KARAMAN, Hayrettin. Mukayeseli İslam Hukuku, İstanbul: İz Yayıncılık, 1999.
• KÂSÂNÎ, Ebubekr b. Mes’ûd. Bedâiu’s-sanaî fî tertîbi’ş-şerâi’, Beyrut: Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye, 1986.
• KUDÛRÎ, Ebu’l-Hasen Ahmed b. Muhammed el-Hanefî el-Bağdâdî. Muhtasaru’l-kudûrî fi’l-fıkhi’l-hanefî, thk. Kâmil Muhammed Uveyda. Beyrut: Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye, 1997.
• MÂLİKÎ, Abdurrahman. İslam Hukukunda Ceza, İstanbul: Köklü Değişim Yayınları, 2002.
• MÂVERDÎ, Ebu’l-Hasen Ali b. Muhammed b. Habîb. el-Ahkâmu’s-sultâniyye ve’l-vilâyâti’d-dîniyye. thk. Ahmed Mübârek el-Bağdâdî, Kuveyt: Mektebetu dâri İbn Kuteybe, 1989.
• NESEFÎ, Ebu’l-Berekât Abdullah b. Ahmed. Medâriku’t-tenzîl ve hakâiku’t-te’vîl. Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 1998.
• ÖZÇELİK, Harun. “Hadislere Göre Günahların Bağışlanma Yolları”, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sy. 35, (2011): 81-101.
• ÖZDEŞ, Talip. Kur’an ve Nesh Problemi, Ankara: Fecr Yayınları, 2005.
• REÇBER, Ahmet. “Kur’an’da Cezaların Affı, Sulh ve Tevbe”, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sy. 38, (2017): 59-78.
• SÂBÛNÎ, Muhammed Ali. Revâiu’l-beyân tefsîru âyâti’l-ahkâm, Dımeşk: Mektebetu’l-Ğazzâlî, 1980.
• SEMERKANDÎ, Muhammed b. Ahmed Tuhfetu’l-fukahâ, Beyrut: Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye, 1994.
• SERAHSÎ, Muhammed b. Ahmed. el-Mebsût, Beyrut: Dâru’l-ma‘rife, 1993.
• SİRÂC, Abbûd. et-Teşrîu’l-cinâiyyu’l-mukârinu fi’l-fıkhi’l-islâmiyyi ve’l-kânûni’s-Sûriyyi. Şam: Câmiatu Dımeşk Yayınları, 1976.
• SUĞDÎ, Ebu’l-Hasen Ali b. el-Huseyn b. Muhammed. en-Nutefu fi’l-fetâvâ, thk. Selahattin en-Nâhî, Beyrut: Dâru’l-furkân, 1984.
• TABERÎ, Muhammed b. Cerîr. Câmiu’l-beyân fî te’vîli’l-Kur’ân, thk. Ahmed Muhammed Şâkir, Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 2000.
• ÛDE, Abdulkadir. et-Teşrîi’l-cinâi’l-islâmî, Kahire: Mektebetu dâri’t-turâs, 2005.
• ZECCÂC, Ebu İshâk b. es-Serî. Meâni’l-Kur’ân ve i’râbuhu, thk. Abdulcelîl Abduh, Beyrut: Âlemu’l-kutub, 1988.
• ZEMAHŞERÎ, Ebu’l-Kasım Cârullah. el-Keşşâf an hakâiki’t-tenzîl, thk. Halil Me’mûn, Beyrut: Dâru’l-ma‘rife, 2009.
• ZEYDAN, Abdulkerim. Fıkıh Usulü. çev. Ruhi Özcan, İstanbul: İFAV Yayınları, 1993.
• ZEYLÂÎ, Abdullah b. Yûsuf b. Muhammed. Nasbu’r-râyeti li-ehâdîsi’l-hidâye. Beyrut: Müessesetu’r-reyyân li’t-tebâati ve’n-neşr, 1997.
• ZEYLÂÎ, Osman b. Ali b. Mihcen. Tebyînu’l-hakâik şerhu kenzi’d-dekâik ve hâşiyetu’ş-Şiblî. Kahire: el-Matbaatu’l-kübra’l-emîriyye, 1313.
• ZUHAYLÎ, Vehbe. el-Fıkhu’l-İslâmiyyu ve edilletuhu, Dımeşk: Dâru’l-fikr, 1985.
• ZUHAYLÎ, Vehbe et-Tefsîru’l-münîr fi’l-akîdeti ve’ş-şerîati ve’l-menhec, Beyrut: Dâru’l-fikr, 1991.