Saçaklızâde Mehmed Efendi’nin (v. 1145/1732) İlimlere Bakışı: Tertîbü’l-‘Ulûm Bağlamında Bir İnceleme
Öz
Müslüman düşünürler kendi dönemlerine gelinceye
kadar ortaya konan ilim anlayışlarını ilimler tasnifine tahsis ettikleri
eserlerde ele almışlardır. Bu eserler, onların ilimleri belirli ölçütleri
dikkate alarak tasnif çabaları görülebileceği gibi bu düşünürlerin ilim
anlayışları ve ilimler arası hiyerarşiye dair fikirlerini de ihtiva etmektedir.
Bu düşünürler arasında Saçaklızâde Mehmed Efendi’nin Tertîbü’l-‘ulûm
adını verdiği eseri, onun genel bir ilimler tasnifi anlayışını ortaya koyması
yanında kendi düşüncesi içerisinde ilimlere bakışına dair önemli bilgiler
sunmaktadır. Özellikle felsefî ilimlere dair içerdiği yargılar bağlamında onun
ilim anlayışına dair birtakım sonuçlara ulaşmak mümkündür. Bu çalışma,
zikredilen eser bağlamında Saçaklızâde’nin ilimlere bakışını ve bu bakış
açısının bir sonucu olarak felsefî ilimlere dair mülahazalarını ortaya koymayı
hedeflemektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- AKIN, Adem – DEMİR, Remzi. “Saçaklızâde Muhammed İbn Ebi Bekr el-Mar‘aşî ve Tertîb el-‘Ulûm Adlı Eseri”, Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, s. 16, 1-64.
- ALPER, Ömer Mahir. İbn Sînâ, İstanbul:İSAM Yayınları, 2008.
- ALPER, Ömer Mahir, Gazzâlî’nin Felsefî Geleneğe Bakışı: O Gerçekten Bir Felsefe Karşıtı Mıydı?, İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (2001), 87-107.
- GAZÂLÎ. İhyâü ‘ulûmi’d-dîn, ts. Kahire.
- GEL, Mehmet. “XVIII. Yüzyılın İlk Yarısında Osmanlı İlim Geleneğindeki ‘Hakim Çizgi’ye ‘Felsefe’ Odaklı Bir Eleştiri: Saçaklızâde Muhammed el-Mar‘aşî”, Ötekiler Peşinde: Ahmet Yaşar Ocak’a Armağan, İstanbul 2015, 643-663.
- İBNÜ’L-EKFÂNÎ. İrşâdü’l-kâsıd ilâ esnâ’l-mekâsıd, thk. Mahmud Fâhûrî-Muhammed Kemâl-Hüseyin Sıddîk, Beyrut:Mektebetü Lübnân Nâşirûn, 1998.
- KİRAZ, Celil. Saçaklızâde Mehmed Efendi’nin Beyzâvî’ye Yönelik Eleştirileri, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 15/1 (2006), s. 319-367.
- ÖZCAN, Tahsin. “Saçaklızâde Mehmed Efendi”, DİA, 35 (2008), s.368-370.
- RÂGIP PAŞA. Sefînetü’r-Râgıb ve defînetü’l-metâlib, Bulak: Dârü’t-tıbâati’l-âmire, 1282.
- SAÇAKLIZÂDE. Tertîbü’l-‘ulûm, thk. Muhammed İsmail es-Seyyid Ahmed, Beyrut 1988.
- SAÇAKLIZÂDE. Tertibü’l-‘Ulûm, trc. Zekeriya Pak-M. Akif Özdoğan, Kahramanmaraş: Ukde Kitaplığı, 2009.
- SAÇAKLIZÂDE. Neşru’t-Tevâli‘, thk. Muhammed Yusuf İdris, Amman:Dâru’n-Nûri’l-Mübîn, 2011.
- SAÇAKLIZÂDE. Tertîbü’l-‘ulûm, Hacı Ahmed Paşa Ktp. nr. 346.
- SAÇAKLIZÂDE. Tertîbü’l-‘ulûm, Ragıp Paşa Ktp., nr. 818.
- SAÇAKLIZÂDE. Tertîbü’l-‘ulûm, Raşid Efendi Ktp., nr. 540.
- SAÇAKLIZÂDE. Reddü’l-Celâl, Esad Efendi Ktp., nr. 1115.
- SAÇAKLIZÂDE. Risâle fi’l-ittila‘ ‘alâ ba‘di’d-desâisi’l-vâkı‘a fi’l-Beyzâvî, Râşid Efendi Ktp., nr. 62.
- SAÇAKLIZÂDE. Hâşiye ‘alâ Şerhi ‘Akâidi’n-Nesefiyye, Mehmed Asım Bey Ktp., nr. 211.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Ekim 2018 |
| Gönderilme Tarihi | 29 Ağustos 2018 |
| Kabul Tarihi | 1 Ekim 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 2018 Sayı: 36 |
