RELATIONSHIP BETWEEN DEPRESSION, ANXIETY, STRESS AND RELIGIOUS COPING FOR INDIVIDUALS' IN DIVORCE PROCESS

Yıl 2019, Cilt: 2019 Sayı: 37, 383 - 405, 30.04.2019

Nimet Ferah

https://doi.org/10.28949/bilimname.470155

Cited By: 13

Öz

Divorce is a major transition and a important change in life. From a personal point of view, the end of a relationship like marriage or separation can be extremely destructive for human beings, especially when considered together with such phenomena as psychological and emotional attachment. Divorce can be a difficult and painful process for most people. In this process, individuals feel themselves under intense stress and have difficulty for adaptation. In this respect, the mental health of the individual is at great risk, because divorce and loss of wife have a traumatic effect and are at the top of the most stressful events in human life.

Anahtar Kelimeler

DEPRESSION, ANXIETY, STRESS

BOŞANMA SÜRECİNDEKİ BİREYLERDE DEPRESYON ANKSİYETE STRES VE DİNİ BAŞA ÇIKMA ARASINDAKİ İLİŞKİ

Öz

Boşanma büyük bir yaşam geçişi, hayattaki önemli bir değişikliktir. Kişisel açıdan düşünüldüğünde evlilik gibi bir ilişkinin sonlanması ve ayrılık –özellikle psikolojik ve duygusal bağlılık gibi olgularla birlikte düşünülürse- insan için son derece yıkıcı olabilmektedir. Boşanma çoğu insan için zor ve sancılı bir süreçtir. Bu süreçte bireyler kendilerini yoğun stres altında hissetmekte, uyum konusunda zorluk yaşamaktadırlar. Bu açıdan bireyin ruh sağlığı büyük risk altındadır çünkü boşanma ve eş kaybı travmatik bir etkiye sahiptir ve insan hayatındaki en stresli olaylar içerisinde ilk sıralarda yer almaktadır. Diğer taraftan boşanma ile din ve maneviyat arasında yakın bir etkileşim vardır. İnsanlar boşanırken dini referans ve hassasiyetleri gözetmekte, dini değerlendirmelerde ve çıkarımlarda bulunmaktadırlar. Bu çalışma ise boşanma sürecindeki bireylerde depresyon anksiyete stres ve dini başa çıkma ilişkisini konu edinmektedir. Makalede bu konu teorik bilgilerin yanı sıra araştırma Sakarya ilinde yaşayan ve boşanma süreci devam eden bireylerden elde edilmiş amprik veriler çerçevesinde ele alınacaktır. Araştırma boşanma sürecinde bulunan 51’i erkek 67’si kadın olmak üzere toplam 118 Müslüman yetişkin katılımcıyı kapsamaktadır. Katılımcıların depresyon anksiyete ve stres düzeylerini belirlemek için DASS 21 (Depression Anxiety Stress Scales 21) ölçeği, dini başa çıkma davranışlarını belirlemek için ise Dini Başa Çıkma Ölçeği (DBÇÖ) kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS programı ile analiz edilerek depresyon, anksiyete, stres ve dini başa çıkma davranışları arasındaki istatistikî ilişkiler hesaplanmıştır. Sonuçta boşanma sürecindeki bireylerin dini başa çıkma davranışları ile onların depresyon, anksiyete ve stres düzeylerinin ilişkili olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Din Psikolojisi, Dini Başa Çıkma, Boşanma, Stres

Kaynakça

• AKIN, A. ve B. ÇETİN. (2007). The Depression Anxiety and Stress Scale (DASS): The study of Validity and Reliability. Educational Sciences: Theory & Practice 7. 1. 260-268.
• ARSLANTÜRK, Z. ve E. H. ARSLANTÜRK (2010). Uygulamalı Sosyal Araştırma. İstanbul: Çamlıca Yayınları.
• ATKİNSON, R. L., R. C. ATKİNSON, E. E. SMİTH, D. J. BEM. ve S. NOLEN-HOEKSEMA. (2010). Psikolojiye Giriş. 6. Baskı. Y. Alogan (çev.). Ankara: Arkadaş Yayınlar.
• AYTEN, A. (2012). Tanrı’ya Sığınmak. İstanbul: İz.
• BELL, N. K., S. M. Harris.,S. A. Crabtree., S. M. Allen. ve K. M. Roberts. (2018) Divorce Decision-Making and the Divine. Journal of Divorce and Remarriage. 59. 1. 37-50.
• BLOOM, B. L., W. F. HODGES., ve R. A. CALDWELL. (1983). “Marital Separation: The First Eight Months”. E. J. CALLAHAN ve K. A. MCCLUSEY (ed.) Life-Span Developmental Psychology Nonnormatıve Lıfe Events içinde. Newyork: Academic Press. 217-239.
• BLOMQUİST, J. M. (1986). Exploring Spiritual Dimensions: Toward a Hermeneutic of Divorce. PastoraI Psychology. 34. 3. 161-172.
• BROWN, T. A., B. F. CHORPİTA, W. KOROTİTSCH ve D. H. BARLOW, (1997). Psychometric properties of the Depression Anxiety Stress Scales (DASS) in Clinical Samples. Behaviour Research and Therapy, 35. 1. 79-89.
• BOZ, H., Ö. YILMAZ ve A. ARSLAN, (2016) Türkçe Depresyon Anksiyete Stres Ölçeği Kısa Form Geçerlilik Güvenilirlik Çalışması (Dass 21) Konya: EITOC – II. Eurasia International Tourism Congress.
• CÜCELOĞLU, D. (2011). İnsan ve Davranışı. 22. Baskı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• EKŞİ, H. (2001). Başaçıkma, Dini Başaçıkma ve Ruh Sağlığı Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• EMERY, R. E. (2013). Cultural Sociology of Divorce: An Encyclopedia. USA: SAGE Publications.
• GÜN, E. (2012). Stresle Başa Çıkma Bilişsel Süreçler ve Dindarlık Üzerine Bir İnceleme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi SBE.
• KLAASSEN, D. W., MCDONALD. ve M. J., JAMES, S. (2006). “Advance in The Study Of Religious and Spiritual Coping”. P. T. P. WONG ve L. C. I. WONG (ed.). Handbook of Multicultural Perspectives on Stress and Coping içinde. New York: Springer. 105-132.
• KRUMREİ, E. J., A. MAHONEY ve K. I. PARGAMENT. (2011). Spiritual Stress and Coping Model of Divorce: A Longitudinal Study. Journal of Family Psychology. 25. 6. 973-985.
• HENRY J. D. ve J. R. CRAWFORD. (2005). The short-form version of the Depression Anxiety Stress Scales (DASS-21): Construct validity and normative data in a large non-clinical sample. British Journal of Clinical Psychology 44. 227–239.
• HOLMES, T. H. ve R. H. RAHE. (1967). The Social Readjustment Rating Scale. Journal of Psychosomatic Research. 11. 213-218.
• GRAY, G. M. (1978). The Nature of the Psychological Impact of Divorce upon the Individual. Journal of Divorce. 1. 4. 289-301.
• LOVİBOND, P. F. ve S. H. LOVİBOND. (1995). The structure of negative emotional states: Comparison of the Depression Anxiety Stress Scales (DASS) with the Beck Depression and Anxiety Inventories. Behaviour Research and Therapy, 33. 3. 335-343.
• MAHONEY, A., E. J. KRUMREİ. ve K. I. PARGAMENT. (2008). “Broken Vows: Divorce as a Spiritual Trauma and Its Implications for Growth and Decline”. S. JOSEPH ve P. ALEX LİNLEY (ed.). Trauma, Recovery, and Growth: Positive Psychological Perspectives on Posttraumatic Stress içinde. New Jersey: Wiley & Sons. 105-124.
• MAHONEY, A. ve N. TARAKESHWAR. (2013). “Evlilikte ve Gündelik Hayat ve Aile Krizlerindeki Ebeveynlik”. R. F. PALOUTZİAN ve C. L. PARK (drl.). Din Psikolojisi ve Maneviyat Psikolojisi Temel Yaklaşımlar ve İlgi Alanları içinde. İ. Çapçıoğlu ve A. Ayten (çev. ve ed.) Ankara: Phoenix, 361-401.
• MASTEKAASA, A. (1995). Marital Dissolution and Subjective Distress: Panel Evidence. European Sociological Review. 11. 2. 173-185.
• NATHANSON, I. G. (1995). Divorce and Women’s Spirituality. Journal of Divorce and Remarriage, 22, 179–188.
• PARGAMENT, K. I. (1997). The Psychology of Religion and Coping Theory Research Practice. NewYork: The Guilford Press.
• PARGAMENT, K. I., G. G. ANO ve A. B. WACHHOLTZ. (2013). “Başa Çıkmanın Dini Boyutu: Teori, Araştırma ve Uygulamadaki Gelişmeler”. R. F. PALOUTZİAN ve C. L. PARK (Drl.). Din Psikolojisi ve Maneviyat Psikolojisi Yeni Yaklaşımlar ve Uygulama Alanları içinde. İ. Çapçıoğlu ve A. Ayten (çev. ve ed.) Ankara: Phoenix, 377-408.
• PARGAMENT, K. I., B. J. ZİNNBAUER., A. B. SCOTT., E. M. BUTTER., J. ZEROWİN. ve P. STANİK. (1998). Red Flags and Religious Coping: Identifying Some Religious Warning Signs Among People in Crisis. Journal of Clinical Psychology. 54. 1. 77–89.
• SHARMA, B. (2011). Mental and Emotional Impact of Divorce on Women. Journal of the Indian of Applied Psychology. 37. 1. 125-131.
• SPANİER, G. B. ve R. F. Casto. (1979) Adjustment to Separation and Divorce. Journal of Divorce. 2. 3. 241-253.
• SÖNMEZ, V. ve F. G. ALACAPINAR. (2011). Örneklendirilmiş Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• WEBB, A. P. (2008). A Religious Coping Model of Divorce Adjustment. Yayımlanmamış Doktora Tezi. USA: The University of Texas.
• WEİNGLASS, J., K. KENNETH. ve M. DEUTSCH. (1978) The Role of the Clergy in Divorce. Journal of Divorce. 2. 1. 57-82.
• YILMAZ, Ö., H. BOZ ve A. ARSLAN, (2017) Depresyon Anksiyete Stres Ölçeğinin (DASS21) Türkçe Kısa Formunun Geçerlilik-Güvenilirlik Çalışması. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştrımalar Dergisi. 2. 2. 78-91.