Üniversite öğrencilerinin islami finansal okuryazarliğinin ölçülmesi ve girişimcilik ile ilişkisi

Yıl 2020, Cilt: 2020 Sayı: 42, 215 - 242, 30.10.2020

İsmail Durak , Mehmet Akif Öncü , Osman Kartal

https://doi.org/10.28949/bilimname.819736

Cited By: 2

Öz

Finansal Erişim, başta dünya bankası olmak üzere birçok araştırmaya konu olmuş finansal sistemin önemli parçalarından biridir. Finansal sisteme dahil olma, gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkelerde gelişmiş ülkelere göre daha azdır. Bunun pek çok nedeni olsa da önemli nedenlerinden biri finansal okuryazarlık düzeyinin düşük olmasıdır. Finansal okuryazarlık kavramı, doğru tasarrufları yapmak ve bu tasarrufları doğru yatırımlara yönlendirmek, sermaye ve para piyasaları hakkında bilgi sahibi olmak ve bu bilgileri doğru yorumlamak olarak düşünülebilir. Ayrıca, İslami Finansal Okuryazarlık, İslami finansal sistem hakkında bilgi gerektiren ve finansal erişime olumlu katkı sağlayabilen bir kavramdır. Hayatında İslami kuralları benimsemiş bireyler, faiz duyarlılığının yanı sıra İslami finansal araçlar ve kurumlar hakkında yeterli bilgiye sahip olmadıkça birikimlerini finansal sisteme dahil edemezler. Bu nedenle, insanların İslami finansal okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi, İslami finansal araçlar ve kurumlar hakkındaki bilgi düzeyinin yükseltilmesi hem tasarrufların ekonomiye dahil edilmesi hem de faiz sorununun giderilmesi açısından fayda sağlayacaktır. Literatürde finansal okuryazarlık, cinsiyet, yaş, eğitim, tasarruf davranışı girişimcilik gibi çeşitli değişkenlerle ilişkilendirilmiştir. Bunların arasında en can alıcı değişkenlerden biri, günümüzde üretime ve istihdama olan katkısı düşünüldüğünde makroekonomik sistemler açısından büyük önem taşıyan girişimciliktir. Hiç şüphesiz girişimcilerin ve girişimci adayları olan üniversite öğrencilerinin finansal bilgi ve okuryazarlık düzeyleri gelecekte katkıda bulunacakları işletmeler açısından çok önem arz eden faktörlerden biridir. Finansal okuryazarlıktan belli açılardan ayrılan bu kavram üzerine çeşitli araştırmalar yapılmıştır. Yapılan bu araştırmanın birkaç amacı vardır. İlk olarak, araştırmanın temel amacı olarak Türkiye'de bir üniversitenin çeşitli fakültelerinde okuyan öğrencilerin İslami finansal okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. İkinci olarak, İslami finansal okuryazarlık düzeyi ile finansal tutum ve davranış arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Üçüncüsü, İslami finans okuryazarlığının girişimcilik eğilimi üzerindeki etkisinin tahmin edilmesi amaçlanmıştır. Son olarak, İslami finans okuryazarlığı düzeyinin çeşitli demografik faktörlere göre farklılaşıp farklılaşmadığını, özellikle fakülte değişkeni ve finans ya da İslami finans dersi alıp almamaya göre farklılığın belirlenmesi çalışmanın alt amaçları arasındadır. Araştırmanın evreni, Düzce Üniversitesi İşletme, Mühendislik ve İlahiyat fakültelerinin üçüncü ve dördüncü sınıflarında öğrenim gören öğrencilerden oluşmaktadır. Bu üç fakültenin örnek olarak seçilmesinin nedeni, İslami Finans ile yüksek ilişkisi olabilecek İşletme ve İlahiyat Fakültesi ile İslami Finans ile daha az ilişkisi olabilecek bir fakülte öğrencilerinin karşılaştırılması fikridir. Ayrıca öğrencilerin üçüncü ve dördüncü sınıflarının seçilmesinin sebebi, finans, İslami finans ve girişimcilik derslerinin genellikle üçüncü ve dördüncü sınıflarda açılması ve öğrencilerin bu derslerden en az birine bu sınıflara kadar devam etmiş olmalarıdır. Araştırmada örnekleme yapılmış ve kartopu örnekleme yöntemi tercih edilmiştir. Araştırma kapsamında elde edilen 512 anket verisi SPSS 25 paket programı ile analiz edilmiştir. Araştırmada araştırmanın amacına ulaşmak için nicel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Analizlerde çalışmanın amaçlarını gerçekleştirmek için frekans, yüzde hesaplama, ortalama ve standart sapma, Cronbach's Alpha, ANOVA, T-testi ve Kİ-Kare analizleri kullanılmıştır. Öncelikle, finansal tutum, finansal davranış genel İslami finansal bilgi düzeyi ve İslami finansal okuryazarlığın güvenilirlik analizleri yapılmış ve Cronbach's Alpha değeri sırasıyla 0.879, 0.832, 0.907 ve 0.896 olarak bulunmuştur. Ayrıca diğer İslami finansal bilgi düzeylerinin (temel ve ileri düzey) güvenilirlik analizleri hesaplanarak sırasıyla 0.772, 0.888 olarak sonuçlanmıştır. Literatürde güvenirlik katsayısının 0.7 düzeyinin üzerinde olması gerektiği belirtildiğinden bu bağlamda araştırmadan elde edilen verilerin güvenilir olarak kabul edilebileceği söylenebilir. Araştırma sonucunda, öğrencilerin İslami finansal okuryazarlık düzeyi, finansal tutum, finansal davranış ve İslami finansal bilgi düzeyleri anket sorularına verilen cevaplar kullanılarak ölçülmüştür. Elde edilen ölçümler, öğrencilerin İslami Finansal Bilgi ve Okuryazarlık düzeylerinin oldukça düşük olduğunu göstermektedir. Yine de araştırma sonuçları, İslami finans dersleri alan öğrencilerin İslami finans okuryazarlığının yüksek olduğunu göstermiştir. Ayrıca, İslami Finansal Bilgi Düzeyi ile İslami Finans Okuryazarlığı düzeyinin fakülte, cinsiyet ve ailenin gelir düzeyine göre önemli ölçüde farklılaştığı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Islamic Financial Literacy, Islamic Financial Knowledge, Enterpreneurship, Financial Inclusion

Measuring islamic financial literacy and discovering its relations with entrepreneurship among university students in Turkey

Öz

Financial Inclusion is one of the important parts of the financial system that has been the subject of many researches, especially the world bank. Inclusion in the financial system is less in developing and less developed countries than in developed countries. Although there are many reasons for this, one of the important reasons is the low level of financial literacy. Islamic Financial Literacy is a concept that requires knowledge about the Islamic financial system and can contribute positively to financial inclusion. Various researches have been conducted on this concept, which differs from financial literacy in certain aspects. This research has several goals. First, in Turkey it aimed to determine students' reading of Islamic financial literacy levels in various university faculties. Secondly, it is aimed to investigate the relationship between Islamic financial literacy level and financial attitude and behavior. Third, the impact of Islamic financial literacy on the entrepreneurial trend has been predicted. Finally, determining whether the level of Islamic financial literacy differs according to various demographic factors, especially the faculty variable, whether it is taking finance, or Islamic finance courses, is among the sub-objectives of the study. The universe of the research consists of students studying in the third and fourth grades of the faculties of business, engineering and theology at Düzce University. Sampling was done in the research and snowball sampling method was preferred. 513 questionnaire data obtained within the scope of the research were analyzed with SPSS 25 package program. As a result of the research, Islamic Financial Knowledge levels and Islamic Financial literacy were gauged. It was determined that the Islamic Financial Knowledge levels and Literacy were quiet low among students. Accordingly, the results of the study indicated that students taking Islamic finance courses had high Islamic finance literacy. In addition, it was concluded that the Islamic Financial Knowledge Level and the Islamic Financial Literacy Level varied significantly according to the faculty, gender and family income level. Lastly, looking attractiveness did not put a difference on Islamic financial knowledge, it provided a statistically significant relationship between those looking attractive to entrepreneurship and those not looking attractive to entrepreneur with respect to Islamic financial literacy level.

Anahtar Kelimeler

Islamic Economy, Islamic Financial Literacy, Islamic Financial Knowledge, Entrepreneurship Intention, Entrepreneurship Tendency, Statistical Measurement

Kaynakça

• Abdillahi, A. M. (2015). Determinants of Islamic Financial Literacy Towards Retirement Planning. Thesis of Master, School of Economic, Finance and Banking Universiti Utara Malaysia.
• Abdullah, M. A., and Anderson, A. (2015). Islamic Financial Literacy among Bankers in Kuala Lumpur. Journal of Emerging Economies and Islamic Research, 3(2), 1-16.
• Agarwalla, S.K., Barua, S.K., Jacob, J. and Varma, J.R. (2013), “Financial literacy among working young in urban India”, Working Paper No. 2013- 10-02, Indian Institute of Management Ahmedabad.
• Antara, P. M., Rosidah, M., ve Hassan, F., (2016). Bridging Islamic Financial Literacy and Halal Literacy: The Way Forward in Halal Ecosystem. Procedia Economics and Finance, 196-202.
• Atkinson, A. and Messy, F. (2012), “Measuring financial literacy: results of the OECD/International Network on Financial Education (INFE) Pilot study”, Working Paper No. 15, OECD Working Papers on Finance, Insurance and Private Pensions, OECD Publishing, Paris.
• Bekereci, N. E., (2018). İslami Finansal Okuryazarlık: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi’nde Bir Alan Araştırması. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Biplob, H., & Abdullah, M. F. (2019). The Importance of Islamic Financial Literacy for Muslims: A General Review. Islam and Civilisational Renewal (ICR), 10(1), 106-117
• Chen, H., & Volpe, R. P. (1998). An analysis of personal financial literacy among college students. Financial services review, 7(2), 107-128.
• Chen, H. ve Volpe, R. P. (2002), Gender Differences in Personal Finance Literacy Among College Students, Financial Services Review, 11, pp. 289 – 307.
• Clercq, de B. ve Venter, JMP. (2009), Factors Influencing A Prospective Chartered Accountant’s Level of Financial Literacy: An Exploratory Study, Meditari Accountancy Research, Vol. 17, No. 2, pp. 47 – 60.
• Çömlekçi, İ., (2017). İslami Finansal Okuryazarlık Düzeyinin Belirlenmesi: Katılım Bankaları Müşterileri Üzerine Bir Araştırma. Elektronik sosyal bilimler dergisi, 16(63), 1423-1439
• Coşkun, S. (2016). Üniversite öğrencilerinin finansal davranış ve tutumlarının belirlenmesi: Finansal okuryazarlık algıları üzerine bir araştırma. İnsan ve toplum bilimleri araştırmaları dergisi, 5(7), 2247- 2258.
• Danes, S. M., & Hira, T. K. (1987, Winter). Money management knowledge of college students. The Journal of Student Financial Aid, 17(1), 4-16.
• Er, F., Temizel, F., Özdemir, A., ve Sönmez, H. (2014). Lisans Eğitim Programlarının Finansal Okuryazarlık Düzeyine Etkisinin Araştırılması: Türkiye Örneği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(4), 113- 126.
• Er, F., Temizel, F., Özdemir, A., ve Sönmez, H. (2014). Lisans Eğitim Programlarının Finansal Okuryazarlık Düzeyine Etkisinin Araştırılması: Türkiye Örneği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(4), 113- 126.
• Gedikli, A., & Erdoğan, S. Malezya’da İslami Finans ve İslami Bankacılık Uygulamaları Üzerine Bir İnceleme. Bilimname, 2019(38), 251-287.
• Hafizah, S., & Rahim, A. (2014). Psychosocial factors and gender influencing the level of Islamic financial literacy (Doctoral dissertation, Universiti Utara Malaysia).
• Hidajat, T., ve Hamdani, M. (2015). Developing Islamic Financial Literacy Index: A Conceptual Paper. The Global Advanced Research Conference on Management and Business Studies.
• Karaa, I. E. ve Kuğu, T. D. (2016), Determining Advanced and Basic Financial Literacy Relations and Overconfidence, and Informative Social Media Association of University Students in Turkey, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 16 (6), ss. 1865–1891.
• Karakuş, T. F., (2019). “Genel Olarak Finansal Okuryazarlık Ve İslami Finansal Okuryazarlık: Adana İlinde Bir Araştırma”, Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kaya, H., (2019). “Finansal Okuryazarlık Ve İibf’de Verilen Muhasebefinansman Derslerinin Finansal Okuryazarlık Üzerine Etkileri: Cumhuriyet Üniversitesi İİBF Öğrencileri Üzerinde Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kumar, N. (2013). Financial inclusion and its determinants: evidence from India. Journal of Financial Economic Policy.
• Lusardi A., Mitchell O. S. ve Curto, V. (2010), Financial Literacy Among the Young, The Journaol of Consumer Affairs, Vol: 44, No:2, pp. 358 – 380.
• Nunnally, J. C. (1967). Psychometric Theory. New York: MacGraw-Hill Book Company.
• Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) (2012), OECD/INFE High-Level Principles on National Strategies for Financial Education, OECD Publishing, Paris.
• Oseifuah, E. K. (2010), Financial Literacy and Youth Entrepreneurship in South Africa, African Journal of Economic and Management Studies, Vol. 1 No. 2, pp. 164-182.
• Potrich A.C.G., Vieira, K. M., Coronel D. A. and Filho, R.B. (2015), Financial Literacy in Southern Brazil: Modeling and Invariance Between Genders, Journal of Behavioral and Experimental Finance 6, pp.1 – 12.
• Potrich, A. C. G., Vieira, K. M., & Mendes-Da-Silva, W. (2016). Development of a financial literacy model for university students. Management Research Review.
• Şahin, M., & Barış, S. (2017). Finansal okuryazarlık ve tasarruf davranışları: Kamu çalışanları üzerine bir inceleme. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(2), 77-103.
• Sardiana, A. (2016). The Impact of Literacy to Shariah Financial Service Preferences. Etikonomi, 43-62.
• Setiawati, R., Nidar, S. R., Anwar, M., & Masyita, D. (2018). Islamic Financial Literacy: Construct Process and Validity. Academy of Strategic Management Journal.
• Seyrek, İ. H., & Gül, M., (2017). Finansal Okuryazarlık ve Girişimcilik Niyeti: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Yönetim ve ekonomi araştırmaları dergisi, 15 (2), 103-118.
• Siti, H. A., Rosemaliza, A. R., and Hamed, A. B., (2016). Islamic Financial Literacy and its Determinants among University Students: An Exploratory Factor Analysis. International Journal of Economics and Financial Issues, 32-35.
• Tuna, G. ve Ulu M.O. (2016), Üniversite Öğrencilerinin Finansal Okuryazarlık Düzeylerini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi: Đşletme Bölümü Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma, Uluslararası Yönetim Đktisat ve İşletme Dergisi, ICAFR 16 Özel Sayısı, ss. 128-141.
• Türkiye Katılım Bankalar Birliği, (2019). Yaşayan ve Gelişen Katılım Bankacılığı, T.K.B.B. Yayınları, II. Baskı, İstanbul. ISBN: 978-605-69523-0- 2.
• Yıldırım, M. V., (2020). “İslami Finansal Okuryazarlık Düzeyinin Belirlenmesi: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Örneği”, Yüksek Lisans Tezi, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Zins, A., & Weill, L. (2016). The determinants of financial inclusion in Africa. Review of Development Finance, 6(1), 46-57.