Etnografik Bir Hikâye: Paul Stirling ve Türk Köyü

Yıl 2022, Sayı: 48, 111 - 125, 31.10.2022

Abdulvahap Taştan

https://doi.org/10.28949/bilimname.1120913

Cited By: 1

Öz

Paul Stirling Türk antropolojisinde bir klasik sayılan Türk Köyü (1965) çalışması ile Türkiye’de ilk etnografik incelemeyi yapan kişi olarak bilinir. Muhtemelen, belli bir yörede en uzun soluklu inceleme geleneği de ona atfedilir. Stirling’in temel incelemesi olan Türk Köyü çalışmasında, disiplinin doğası gereği, köyde aile yapısı, akrabalık ilişkileri ve dayanışma ağlarının önemi ve etkileri ele alınmıştır. Daha sonraki çalışmaları ise ağırlıklı olarak araştırma alanlarındaki sosyal ve kültürel değişimin dinamiklerini tespit etmeye ve kuramsal bir çerçevede tartışmaya yöneliktir. Buna bağlı olarak, bu çalışma projesinde (1986) üç temel amaç esas alınmıştır: Tarım toplumlarının dönüşümü konusundaki kuramsal tartışmalara katkıda bulunmak, sanayileşme süreci hakkındaki çeşitli kuramsal önermeleri teste tabi tutmak ve gelecek nesillerin araştırmacılarına bir dizi tarihi veri bırakmak. Daha da önemlisi, sahadan elde ettiği verilerle bu alandaki kuramsal tartışmalara ve birikimlere olan katkısıdır. Üstelik Stirling’in Türkiye’nin modernleşme serüvenine tanıklık etmek gibi tarihi bir kişiliği yansıttığı da söylenebilir. Erciyes Üniversitesi tarafından 1986 yılında Stirling’in Kayseri’nin Sakaltutan ve Elbaşı köylerinde yapacağı antropolojik incelemelere mihmandar olarak katılmak üzere bir yıl süreyle görevlendirildim. Araştırma görevlisi olarak dinler tarihi alanında yüksek lisans tezimi hazırlıyordum. Paul ile çalışmayı önemli bir fırsat olarak gördüm ve değerlendirme yoluna gittim. Geleneksel açıdan kitabi bilgilere dayalı teorik okumaların yaygın olduğu bir kültürde yetişmiş biri olarak Profesör Stirling ile “sahada olmak”, hayatımda önemli deneyimler kazanmamı sağladı. Genelde kimlik ve kişilik birbirine karıştırılır ve öyle sunulur. Paul’ün şahsında, bilimsel uygulamalarla insani boyutun ahenkli birlikteliğini gördüm. Bu çalışmada Stirling’in araştırma yöntemi, katılımlı gözlemin ve ekip çalışmasının önemiyle ilgili deneyimlerin paylaşımı amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Antropoloji, Paul Stirling, Türk Köyü, Sakaltutan-Elbaşı, Kayseri

قصة إثنوغرافية: بول ستيرلنغ والقرية التركية

Öz

من المعروف أن بول ستيرلنغ هو أول شخص أجرى بحثًا ميدانيًا إثنوغرافيًا في تركيا لعمله الأساسي القرية التركية (1965) ، وهو عمل كلاسيكي في الأنثروبولوجيا التركية. ربما كان أيضًا عالم الأنثروبولوجيا الوحيد الذي بحث في البنية الاجتماعية والتغيير والتحول في قرية تركية بهذا المقياس (1949-1952 ، 1971 ، 1986 ، 1993). في كثير من الأحيان ، أثير السؤال حول سبب اختيار Paul Stirling لهذه المنطقة كموقع بحثي حيث قام بعمل ميداني بمشاركة كاملة لمدة ثلاثة عشر شهرًا خلال 1949-1952. عندما قرر قرية بعيدة عن التأثيرات الحضرية ، حيث يعيش المسلمون السنة ويتحدثون التركية ، ربما اتبع نصيحة أستاذه إيفانز بريتشارد حول أهمية الفكر القبلي وأهمية دراسة المجتمعات الصغيرة. هنا أيضًا ، كان الأشخاص الذين شاركوا ثقافة زراعية منغلقين على العالم الخارجي. سبب آخر عبّر عنه لاختياره ، وليس أكاديميًا بالكامل ، هو حقيقة أن المنطقة كانت قريبة من تالاس. أجرؤ على القول إن "ستيرلنغ" كان دائمًا على دراية بحساسية هذه القضية ولهذا السبب أكد بإصرار أن هدفه الأساسي كان أكاديميًا وأنه ملتزم بمبدأ الموضوعية ، عند اقتراحه على جامعة كنت ، حيث كان ينتمي ، و مشروعه البحثي لاستعادة قرى قيصري عام 1986. ...

Anahtar Kelimeler

قيصري, ساقالتان الباشى, القرية التركية, بول ستيرلنغ, الأنثروبولوجيا

An Ethnographic Story: Paul Stirling and Turkish Village

Öz

Paul Stirling is known to be the first person to have done ethnographic field research in Turkey for his seminal work Turkish Village (1965), a classic in Turkish anthropolgy. Probably, he was also the only anthropologist to have researched the social structure, change and transformation in a Turkish village at this scale (1949-52, 1971, 1986, and 1993). Frequently, the question was raised pondering why Paul Stirling chose this area as his research site where he did fieldwork in full participation for a total of thirteen months during 1949-52. When he decided on a village that was away from urban influences, where Sunni Muslims lived and spoke Turkish, probably he followed his professor Evans-Pritchard’s counsel about the significance of the tribal world of thought and the importance of studying small scale societies. Here, too, people who shared an agricultural culture were closed to the external World. Another reason he expressed for his choice, not entirely an academic one, was the fact that the area was close to Talas. I daresay that Stirling was always aware of the sensitivity of this issue and that’s why he assiduously stated that his primary goal was academic and that he was committed to the principle of objectivity, when proposed to the University of Kent, where he was affiliated, and his research project for the restudy of the Kayseri villages in 1986. ...

Anahtar Kelimeler

Anthropology, Paul Stirling, Turkish Village, Sakaltutan-Elbaşı, Kayseri

Kaynakça

• Aktan, O. (1978). Paul Stirling'in Türk Köyü Kitabı Üzerine. Ulusal Kültür, (2), 212-229.
• Atay, T. (2016). Sunuş. R. Harmanşah ve Z. N. Nahya (haz.), Etnografik Hikâyeler: Türkiye’de Alan Araştırması Deneyimleri içinde (s. 9-15). İstanbul: Metis Yayınları
• Childs, W. J. ( 2017). Yürüyerek Anadolu: Samsun-Halep, 1911-1912. F. Tayanç ve T. Tayanç (çev.). İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Fındıkoğlu, Z. (2011). İngiltere’de Sosyal Antropolojinin Ellinci yılı ve Türkiye. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 25 (1-2). https://dergipark.org.tr/en/pub/iuifm/issue/826/9031 adresinden edinilmiştir. (İlk baskı 1965).
• http://era.antropology.ac.uk/Era_resources/EraStirling/background.html.
• İncirlioğlu, E. O. (2016). Alanda Takım Çalışması: Yorumlama, Müzakere, Uzlaşma. R. Harmanşah ve Z. N. Nahya (haz.), Etnografik Hikâyeler: Türkiye’de Alan araştırması Deneyimleri içinde (s. 182-198). İstanbul: Metis Yayınları.
• Karpat, K. H. (1997, januari-april). Stirling, P. (ed.). Culture and Economy; Changes in Turkish Villages. The Eothen Press, 1993. in Bibliotheca Orientalis, LIV No 1/2, s. 259-262.
• Levi-Strauss, C. (1994). Hüzünlü Dönenceler. Ö. Bozkurt (çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Pals, D. (2019). Toplumun “Kalbinin İnşası”: Edward Evan Evans-Pritchard. Ö. Akdağ (çev.). Dokuz Din Kuramı içinde (s. 391-437), M. Ulu ve Ö. Akdağ (çeviri ed.). Kayseri: Kimlik Yayınları.
• Stirling, P. (1965). Turkish Village, London: Weidenfeld and Nicholson.
• Stirling, P. (1985). Request for Research Permission in Turkey, University of Kent at Canterbury.
• Stirling, P. (1986). Cycle domestique et partage du pouvoir dans les villages turcs. B. Kayser (ed.), Les sociétés rural de la méditerranée içinde (s. 76-85). Edisud.
• Stirling, P. (1993). Growth and changes: Speed scale complexity. P. Stirling (ed.), Culture and Economy: Changes in Turkish Villages içinde (s. 1-16). The Eothen Press.
• Winkler, W. H. (2015). İki doktor bir yolculuk (2. Baskı). Y. Varnalı (çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.