POETİK BİR TAVIR OLARAK MESNEVÎ’DE ANLATIM

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 2, 87 - 107, 30.12.2018

Musa Balcı

https://doi.org/10.20493/birtop.478557

Öz

 Mevlânâ’nın Mesnevî’sinde hikâyelerin anlatıldığı
beyitler arasında poetik manada hikâye, tasvir etme, söz söyleme, söz
karşısında anlatıcı ve dinleyicinin tavrı gibi konularda da çok sayıda beyit
yer almaktadır. Hikâye etmeye dair kuramsal bir bakış açısı ifade eden bu
beyitler, hem bugünün okuyucuları hem de hikâye yazarları için güzel nükteler
barındırmaktadır.

Mesnevî’de
Kelîle ve Dimne’nin kaynak gösterilmesi, anlatıcının halet-i ruhiyesinin
değişme durumu, geçmişe ait hikâyelerin nakledilme amacı, hayatın iyi ve kötü
taraflarının bir arada anlatılması, hikâye karşısında dinleyicinin tavrı, sözü
uzatmamaya özen gösterme, dinleyici ve okuyucuların bireysel farklılıklarını
dikkate alma gibi birçok konuda Mevlânâ kendine özgü yaklaşımlar ortaya
koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mevlânâ, Poetika, Hikâye, Söz, Mesnevî

Kaynakça

• Devletşah, Şair Tezkireleri, Çev. Necati Lugal, Pinhan Yayınları, İstanbul 2011. Fromm, Erich, “Önsöz”, Aşkta ve Yaratıcılıkta Yeniden Doğuş, A. Reza Arasteh, Çev.: Bekir Demirkol, İbrahim Özdemir, Kitabiyat Yay., Ankara 2000.Gölpınarlı, Abdulbâki, Mesnevî ve Şerhi, I-VI, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 2000.Karaismailoğlu, Adnan, “Kelîle ve Dimne”, DİA, c. 25, İstanbul 2002.Karakoç, Sezai, Mevlânâ, Diriliş Yayınları, İstanbul 2000.Meriç, Cemil, Bir Dünyanın Eşiğinde, İletişim Yayınları, İstanbul 1998.Mevlânâ, Celâleddîn Muhammed-i Belhî, Mesnevî-yi Ma‘nevî, Haz.: Mehdî Âzeryezdî (Hürremşâhî), Tahran 1386 hş.Müşerref, Meryem, Costârhâyî Der Edebiyât-i Talîmî-yi Îrân, Tahran 1389 hş.Nesterova, Svitlana, Mesnevî’de Örtülü Anlamlar, İnsan Yayınları, İstanbul 2012.Ögke, Ahmet, “Mevlânâ’nın Mesnevî’sinde “Har (Eşek) Metaforu”, Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, yıl: 2007, sayı: 18, ss. 19-41.Schimmel, Annemarie, Ben Rüzgârım Sen Ateş, Çev.: Senail Özkan, Ötüken Yayınları, İstanbul 1999.Schimmel, Annemarie, Şark Kedisi, Ötüken Yayınları, İstanbul 2009.Şahinoğlu, M. Nazif, “Attâr, Feridüddin”, DİA, c. IV, İstanbul 1991.Şahinoğlu, M. Nazif, “Mesnevî”, M. Nazif Şahinoğlu, Makaleler ve Hatıralar, Haz. Hasan Çiftçi, Mehmet Atalay, Beyan Yayınları, İstanbul 2017. Zerrînkûb, Abdulhuseyn, Nakd-i Edebî, I, Tahran 1361 hş.