Uykudan Fazlası: Uykunun ve Uykusuz Öznenin Politikleştirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 7, 161 - 175, 14.06.2024

Merve Gizem Uğur

https://doi.org/10.69787/bitigefd.1476141

Öz

Bu makalede kapitalist üretim ve tüketim süreçlerinin insani deneyimlerin düzenlenmesine, özellikle de dinlenme zamanı ile ilşkili olan uykunun düzenlenmesine dayandığı iddiasından yola çıkılarak içinde bulunulan yeni uykusuz insan/özne yapım aşaması, 20. yüzyıldan bugüne değin spesifik örnekler üzerinden incelenmiştir. Makalede Rus mimar ve ressam Konstantin Melnikov’un “Uyku Enstitüsü” tasarımı uyku ve dinlenme zamanının çalışmanın ve üretiminin verimliliğinin artırılması için nasıl kullanıldığının gösterilmesi amacıyla incelenmiştir. Bugün dünyamızda 7/24 zamansallık içinde sürekli işleyen kapitalist ticaret akışlarına ve çalışma-tüketme ilişkilerine yönelik bir altyapı mevcuttur; şimdi ise iddiamız şu ki bu akışlara ve ilişkilere uyan; 7/24 uyumadan üretip-tüketebilen yeni özneler yapılmak istenmektedir. Bu yeni öznelerin ön plana çıkan özellikleri, daha fazla kazanç, başarı ve çalışma için uykularından feragat edebilen özneler olmalarıdır, bu özneler bu özellikleri bağlamında uykusuz özneler olarak nitelMakalede uykuyu kontrol etmek için iktidar tarafından kullanılan beden teknolojilerini açıklamak için özgün bir kavram olan “uyku teknolojileri” kavramsallaştırılması üretilmiştir. Uyku teknolojileri kendi içinde içselleştirilmiş kapitalizm ve ilaç endüstrisienmiştir. başlıklarına ayrılarak tartışılmıştır. Makalenin amacı, teknoloji ve kapitalist üretim-tüketim süreçlerinin yoğunlaşması ile bulanıklaşan insan yaşamının sınırlarını, insanın ortak ve yaşamsal deneyimlerinden biri olan uyku üzerinden yeniden çizmektir. Bu çalışmada uyku, “biz”i insan-makine etkileşimine yaklaştırmayı amaçlayan beden teknolojilerine karşı kullanılacak politik bir mesele olarak ele alınarak tarihsel süreç içindeki yeri ve bedeni kontrol etmeyi isteyen iktidar mekanizmaları ile olan ilişkisi üzerinden politik bir mesele olarak yeniden okunmaya çalışılmıştır. Bugün uykuyu “kişisel olan politiktir” şeklinde savunmanın bir şey kazandıramayacağı iddiasından yola çıkılarak makalenin sonuç bölümünde kapitalizm tarafından içselleştirilerek büyük firmaların satış sloganı haline gelen, “kişisel olan politiktir” tezi yerine “kişisel olmayan kişiliktir” şeklinde yeni bir tez önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Uyku, Melnikov, uyku enstitüsü, uyku teknolojileri, içselleştirilmiş kapitalizm.

Etik Beyan

makale teorik bir yazı olması ve literatür taramasına dayanması ile etik herhangi bir kurali ve ilkeyi çiğnemeden yazılmıştır.

Destekleyen Kurum

Yok.

More Than Sleep: Politicizing Sleep and the Sleepless Subject

Öz

In this article, based on the claim that capitalist production and consumption processes are based on the regulation of human experiences, especially the regulation of sleep, which is related to rest time, the current phase of sleepless human/subject construction has been examined through specific examples from the 20th century to the present. In the article, the "Sleep Institute" design of Russian architect and painter Konstantin Melnikov is examined to show how sleep and rest time is used to increase the efficiency of work and production. In our world today, there is an infrastructure for capitalist trade flows and work-consumption relations that operate continuously in 24/7 temporality; Now our claim is that conforms to these flows and relationships; It is desired to create new subjects who can produce and consume 24/7 without sleeping. The prominent features of these new subjects are that they are subjects who can sacrifice their sleep for more earnings, success and work. In the context of these features, these subjects are described as sleepless subjects. In the article, "sleep technologies" is a unique concept to explain the body technologies used by the government to control sleep. Conceptualization has been produced. Sleep technologies have been internalized by capitalism and pharmaceutical industry were discussed under different headings. The aim of the article is to redraw the boundaries of human life, which have become blurred with the intensification of technology and capitalist production-consumption processes, through sleep, one of the common and vital experiences of humans. In this study, sleep is considered as a political issue to be used against body technologies that aim to bring "us" closer to human-machine interaction, and it is tried to be re-read as a political issue through its place in the historical process and its relationship with the power mechanisms that want to control the body. Based on the claim that defending sleep as "the personal is political" cannot achieve anything today, in the conclusion of the article, a new thesis is proposed as "the impersonal is the personality" instead of the thesis "the personal is political", which has been internalized by capitalism and become the sales slogan of large companies.

Anahtar Kelimeler

Sleep, Melnikov, sleep institute, sleep technologies, internalized capitalism.

Kaynakça

• Berger, John (2014), Görme Biçimleri, çev. Y. Salman, İstanbul: Metis Yayınları.
• Buck-Morss, Susan (2004), Rüya Alemi ve Felaket: Doğu’da ve Batı’da Kitlesel Ütopyanın Tarihe Karışması, çev. T. Birkan, İstanbul: Metis Yayınları.
• Crary, Jonathan (2015), 7/24 Geç Kapitalizm ve Uykuların Sonu, çev. N. Çatlı, İstanbul: Metis Yayınları.
• Deleuze, Guattari (1995), Negoriations 1972-1990, New York: Colombia University Press.
• Deleuze, Guattari (1999), Foucault, trans. S. Hand, London/New York: Continuum.
• Foucault, Michel (1990), The History of Sexuality, Vol I: An Introduction, trans. R. Hurley, New York: Vintage Books.
• Foucault, Michel (2015a), Cinselliğin Tarihi, çev. H. Uğur Tanrıöver, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, Michel (2015b), İktidarın Gözü, çev. I. Ergüden, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Guattari, Felix (2013), Kaçış Çizgileri: Başka Bir Olanaklar Dünyası İçin, çev. I. Ergüden, İstanbul: Otonom Yayıncılık. Hari, Johann (2020), Kaybolan Bağlar: Depresyonun Gerçek Nedenleri ve Beklenmedik Çözümler, çev. B. E. Aksoy, İstanbul: Metis Yayınları.
• Karl Marx ve Engels, Friedrich (2017), Alman İdeolojisi, çev. S. Belli, İstanbul: Sol Yayınları.
• Moncrieff, Joanna (2020), İlaçla Tedavi Efsanesi: Psikiyatrik İlaç Kullanımına Eleştirel Bir Bakış, çev. T. Avcı, İstanbul: Metis Yayınları.
• Uğur, Merve Gizem (2020), "7/24" Zaman Tasarımı ve Zamanın Deneyimlenmesi: Modern Çağda Kaygının Üretimi ve Uyku Bozukluğu, İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Edebiyat Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.